Summary
Samenvatting Humanisme toets De vijf religies van de wereld (2215KGSSTA)
- Course
- Institution
Dit is de samenvatting gemaakt van de reader Humanisme die komt van Hogeschool Inholland.
[Show more]
Seller
Follow
jackyscheltus
Reviews received
Content preview
Humanisme1. Denkbeelden
Is er leven na de dood? Wat is het doel van het leven? Waar komt alles vandaan? De grote vragen
van het leven worden al duizenden jaren op allerlei manieren beantwoord. Veel van die antwoorden
zijn religieus van aard. Ze gaan er van uit dat er, naast de wereld die we kunnen zien, op een of
andere manier nog een andere werkelijkheid is. De meeste mensen benaderen deze vragen vanuit
het geloof in een hogere macht. Een groeiende groep mensen doet dit expliciet niet. Deze groep
mensen, stromingen en ideeën wordt vaak aangeduid met de term ‘humanisme’.
Humanisten zeggen dat wij mensen prima in staat zijn om zelf te bepalen wat goed is en wat niet,
wat waar en wat niet waar is. Daar hebben we geen openbaring of andere werkelijkheid voor nodig.
Het humanisme is dus een levensbeschouwelijke stroming die niet religieus is en zeer terughoudend
staat ten opzichte van het bestaan van een hogere waarheid. Het geloof in de mens is daarentegen
erg sterk. De mens is volgens het humanisme bij machte om zelf zin, vorm en inhoud van zijn leven te
bepalen. Een humanist gaat ervan uit dat de mens zichzelf tot norm kan en mag zijn. de humanist
gelooft in de mens. Hij zoekt naar de zin van zijn eigen bestaan en vindt die in de mens zelf.
Humanisme en geloof in god(en)
Uit verzet tegen de kerk, die in het verleden voor veel mensen bepaalde wat ze moesten denken en
doen, zijn veel humanisten in de negentiende en twintigste eeuw anti-godsdienstig geweest. Het
humanisme heeft zich als het ware los moeten rukken van de christelijke traditie. Tegenwoordig zijn
de meeste humanisten meer ongodsdienstig, hoewel binnen het humanisme ook altijd een groep is
geweest die zich duidelijk tegen georganiseerde religie keer.
Binnen het humanisme zijn een aantal posities te onderscheiden:
- Er zijn atheïsten die het bestaan van God ontkennen. Zij zijn vaak vrij stellig en proberen
anderen er doormiddel van boeken en lezingen van te overtuigen dat God (en dan gaat het
vaak om het godsbeeld en de monotheïstische godsdiensten) niet bestaat. A-theos is dan ook
Grieks voor geen God. Herman Philipse is een van de bekendste atheïsten in Nederland,
terwijl wereldwijd het werk van de Engelse evolutiebioloog Dawkins veel invloed heeft.
- Een andere stroming binnen het humanisme is die van de agnosten. Een agnost stelt dat je
niet kunt weten of God al dan niet bestaat. Agnost komt van het Griekse a-gnosis, dat niet
weten betekent. Er zou een God kunnen zijn, maar hij zou net zo goed niet kunnen bestaan.
Voor de agnost speelt het bestaan van een hogere macht geen rol van betekenis. Agnosten
zijn over het algemeen dus niet zo bezig met vragen over God.
- Er is nog een derde richting die zich niet zozeer tegen het bestaan van God keert als wel
tegen een bepaalde opvatting van dit bestaan. Deze richting wordt onder andere
vertegenwoordigt door de humanist Paul Cliteur. Hij keert zich vooral tegen de opvatting dat
God een almachtig, alwetend, door en door goed, absoluut, eeuwig wezen zou zijn. een
dergelijke God bestaat niet. Cliteur staat daarentegen niet negatief tegen opvattingen die
stellen dat God eigenlijk liefde is, of energie. Een humanist heeft niets tegen iemand die in de
liefde gelood, aldus Cliteur.
Uitgangspunten
Het humanisme is in principe geen georganiseerde levensbeschouwing. Dat betekent niet dat er geen
humanistische organisaties zijn: die zijn er wel degelijk. Maar als we het hebben over het
humanisme, denken we niet zozeer aan bijeenkomsten, rituelen en gezagsdragers. Er is ook geen
centrale leer. Aangezien het humanisme ontstaan is vanuit een aversie tegen opgelegde dogmatische
ideeën, spoort het mensen vooral aan om zelf te denken. De insteek zorgt ervoor dat mensen die
, zeer verschillend denken over de wereld en het leven, zichzelf toch allemaal aan kunnen duiden met
de term ‘humanist’. Toch is er wel een bepaalde kern aan ideeën die we humanistisch kunnen
noemen. Deze ideeën zijn in onze cultuur zo vanzelfsprekend geworden en zo wijdverbreid dat veel
mensen ze niet associëren met een aparte levensbeschouwelijke stroming. Er zijn dan ook veel
mensen die humanistisch denken zonder zichzelf humanist te noemen.
Er zijn grofweg 5 humanistische uitgangspunten die je zou kunnen zien als de basisprincipes die door
het overgrote deel van de humanisten worden onderschreven:
1. De mens centraal. Het humanisme gaat uit van de individuele mens en zijn of haar
capaciteiten. De humanist laat zich in zijn wereldbeschouwing en zingeving niet leiden door
geesten, engelen of goden. Niet een andere wereld, een hierna- of hiervoormaals dient als
maatstaf voor het handelen, maar de wereld waarin we nu leven. Het humanisme levert
geen visie waarin op alle levensvragen pasklare antwoorden gegeven wordt. De wereld is in
verandering en vraagt telkens om nieuwe antwoorden. Zo brengt de opkomst van het
internet nieuwe mogelijkheden en nieuwe problemen met zich mee. Hoe daarmee om te
gaan vraagt om een gewetensvolle bezinning.
2. Waardigheid. Het humanisme heeft een positieve visie op de mens. De mens is niet van
nature tot het kwade geneigd, maar dat betekent niet dat mensen alleen maar goed zijn.
mensen zijn zowel tot goede als tot kwade handelingen staat. Maar de mens bezit ook
waardigheid. Door middel van literatuur, kunst, wetenschap is hij in principe in staat een
menselijke en zorgzame samenleving te scheppen. De opvoeding speelt in het humanisme
ene belangrijke rol. Door een goede opvoeding kan de mens het beste uit zichzelf halen.
3. Gelijkheid en gelijkwaardigheid. Natuurlijk verschillen mensen in veel opzichten van elkaar.
Mensen hebben verschillende talenten en moeten zoveel mogelijk de kans krijgen deze te
ontwikkelen. Wat betreft culturele, religieuze, sociale achtergrond is er een enorm verschil.
Mensen gedragen, kleden en eten anders. Op veel gebieden is er sprake van verschil tussen
mensen. Maar in het opzicht dat we mensen zijn, zijn we gelijk, daarin komen mensen met
elkaar overeen. Het is dat opzicht dat ervoor zorgt dat mensen gelijkwaardig zijn.
4. Autonomie en verbondenheid. Mensen hebben een zelfbewustzijn. Daardoor zijn ze in staat
om over zichzelf na te denken. Ze kunnen zelf bepalen wat ze mooi vinden, wie en wat ze
waardevol vinden, hoe ze zin geven aan hun leven et cetera. De mens kan zichzelf de wet
stellen, maar even belangrijk als het recht om zelf invulling te geven aan je leven is de
verbondenheid met anderen. Mensen leven altijd samen met anderen. Ze komen voort uit
een familie, elven in een stam of volk. Mensen hebben een diepgewortelde behoefte om
samen te werken, samen te leven. Dat maakt het leven voor een deel zinvol.
5. Vrijheid en verantwoordelijkheid. De waarde van vrijheid ervaar je vaak pas als die van je
wordt afgenomen. Op het moment dat je niet mag zeggen wat je wil, ervaar je dat je vrijheid
van meningsuiting een groot goed is. Het humanisme stelt dat mensen vrijheid op waarde
moeten schatten. Dat mensen op verantwoordelijke wijze met hun vrijheid moeten omgaan.
Je bent verantwoordelijk voor de gevolgen van je eigen gemaakte keuze. Natuurlijk kan je
niet alle gevolgen overzien, de mens is een beperkt wezen en je weet nooit of het wel de
juiste keuze is die je hebt gemaakt. toch moet je naar alle redelijkheid verantwoordelijkheid
nemen voor je keuze.
Kerk en staat
Het humanisme is een voorstander van een scheiding tussen religie en staat. De staat moet mensen
de mogelijkheid bieden zichzelf te ontplooien. Ook als mensen zich willen verenigen op grond van
religie mag de staat dat niet tegenwerken. Het humanisme heeft dus niet tot doel gelovige mensen
van hun geloof af te brengen. De intolerantie van de regimes in voormalig Oost-Europa jegens de
kerken is in de ogen van humanisten net zo fout als een staatsreligie waarbij de regering christelijk of
islamitisch is. Volgens humanisten hebben overheid en kerk niets met elkaar te maken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jackyscheltus. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now