Class notes
Nota's religie, zingeving en levensbeschouwing
- Course
- Institution
Nota's van de vijf lessen 'religie, zingeving en levensbeschouwing' in de eerste master geneesmiddelenontwikkeling
[Show more]
Seller
Follow
farma12345
Content preview
Les 1: Cognitieve, manipulatieve enzingevende interesse
1. Wetenschap, betekenis, leefwereld
Tegenwoordig gaat het veel over wetenschap bv. vaccins. Het is een onderwerp in de
leefwereld geworden. Wetenschap heeft meer dan ooit een sterkere greep op ons leven.
Edmund Husserl is de grondlegger van de fenomenologie: wat is wetenschap juist?
Leefwereld = de wereld waarin wij leven, deze leefwereld is intersubjectief (bestaande uit
verschillende mensen), persoonlijk én betekenisvol
Wetenschap
- Vertrekt van de leefwereld
o Fundering van alle wetenschappelijke takken ligt in betekenisvolle elementen in
onze leefwereld
- Maakt abstractie van de leefwereld (subject-object, afstandelijkheid, onpersoonlijk)
o Anatomie werd succesvol op moment dat we het lichaam opensnijden en kijken
hoe het in elkaar zit. Maar lichamen, ook dode lichamen, hebben een betekenis.
In leefwereld wordt niet in lichamen gesneden, dat mag enkel binnen de context
van de wetenschap, namelijk de anatomie les.
→ Er is een ‘tijdelijke opschorting’ van de normale omgang met de leefwereld
- De wetenschapper keert op het einde altijd terug op de leefwereld (‘Louise’ en geen
hoopje moleculen)
Filmpje ‘Cosmic Eye’ als voorbeeld van vertrek uit en terugkeer naar de leefwereld
Belangrijke vraag: wat is de relatie tussen de wetenschap en de leefwereld?
- Mening 1: we moeten meer inzichten uit de wetenschap integreren in onze leefwereld
- Mening 2: we moeten een ons richten op een meer autonome leefwereld
Is het wenselijk dat onze leefwereld meer doordrongen wordt door de wetenschap?
- Is het mogelijk om op een meer wetenschappelijke manier te leven?
- Is het wenselijk om op een meer wetenschappelijke manier te leven?
→ Antwoord op beide vragen is nee! Leefwereld heeft autonomie, de betekenis van dingen
en personen kan (en mag) niet afhankelijk zijn van enkel wetenschappelijke inzichten
Het ideaal van de wetenschap is niet altijd het ideaal van de leefwereld!
Redelijkheid en rationaliteit zijn verschillende begrippen!
- Er bestaan zaken die rationeel (wetenschappelijk) zijn, maar die onredelijk zijn
- Er zijn zaken die redelijk zijn, maar irrationeel in wetenschappelijk oogpunt
1
,2. De ‘zingevende’, ‘cognitieve’ en ‘manipulatieve’ interesses van de mens
Drie ‘interesses’ van de mens
- Zingevend = alles wat we doen omdat we het intrinsiek zinvol vinden (= leefwereld)
- Cognitief = verlangen naar kennis, nieuwsgierigheid
- Manipulatief = interesse om wereld naar je hand te zetten, dingen veranderen zodat
ze goed voor je uitdraaien
a. Zingevend en cognitief
Mensen praten omdat ze in elkaars buurt zijn
- Niet om belangrijke info uit te wisselen (cognitief)
- Ook niet om iets gedaan te krijgen van de ander (manipulatief)
- Wel om je relatie te vieren (zingevend)
Stelling 1: er zijn activiteiten in ons leven die lijken over te gaan over een ‘cognitieve
interesse’ maar die eigenlijk fundamenteel over zingeving gaan
- Als iemand je iets toevertrouwt, gaat het niet over de info, maar over de diepe relatie
die gestalte krijgt
Stelling 2: op het domein van de zingeving bestaat er redelijkheid en onredelijkheid. Wat
‘redelijk’ en ‘onredelijk’ is, is echter niet hetzelfde als wat vanuit cognitief standpunt
‘rationeel’ en ‘irrationeel’ is
- Buurman zegt dat het morgen slecht weer wordt, maar je kan antwoorden dat hij zich
baseert op voorspellingen en dat voorspellingen maar in x % van de gevallen correct
zijn. Het gesprek gaat over het weer en over de relatie tussen buren, en niet over
voorspellingen van het weer. Je bent in dit geval ‘rationeel’ maar ‘onredelijk’
- Als je jouw partner verdenkt van bedrog, kan je het in de vertrouwensrelatie ter sprake
brengen (redelijk, irrationeel) of je kan je partner bespieden (onredelijk, rationeel)
Stelling 3: wetenschappelijke (cognitieve) bevindingen, zijn vaak slechts van relatief belang
voor de zingevende relaties in de leefwereld
- Vb. liefde is zweet: cognitief maar ook irrelevant voor ons liefdesleven
- Vb. kwaad worden op een auto heeft geen nut (een auto is enkel iets mechanisch)
- Boek ‘Zonder vrije wil’ van Dawkins: wij moeten mensen zien als mechanische robots
(geheel chemische processen), mensen zijn niet verantwoordelijk voor hun daden en
dus moeten we stoppen met mensen te straffen!
o Het is even belachelijk om kwaad te worden op iemand die een misdrijf pleegt,
dergelijke mensen zijn even gedetermineerd om te doen wat ze gedaan hebben
dan die auto die niet meer wil starten
- Kwaad worden op elkaar in de leefwereld moet veranderen o.b.v. een cognitief inzicht
- Straffen afschaffen en behandeling voorzien voor daders gaat nooit gebeuren, ook al
zijn wij rotsvast overtuigd (cognitief) dat onze handelingen reeds vastliggen vanuit de
eeuwigheid, toch zullen we elkaar altijd blijven straffen
- Gevangenisstraf vermindert de kans niet op recidieven op partnerdoding en schrikt ook
niet af omdat deze daad meestal gebeurt in een opwelling, toch straffen we omdat we
het zo erg vinden dat er iemand dood is (irrationeel)
2
, b. Zingevend en manipulatief
Stelling 1: er zijn activiteiten in ons leven die lijken over te gaan over een ‘manipulatieve
interesse’ maar die eigenlijk fundamenteel over zingeving gaan (en niet bereikt kunnen
worden door manipulatieve handelingen) zoals geluk en erkenning
- Bv. zoektocht naar geluk: jezelf koppelen aan machine waardoor je je hele leven lang
gelukkig voelt, is dit wat we willen? De werkelijkheid naar onze hand zetten zodat we
gelukkig zijn. Weinig mensen zouden dit willen, want streven naar geluk is gekoppeld
aan iets buiten ons, iets dat we niet onder controle hebben (bv. hebben van een kind)
- Krijgen van erkenning verliest zijn waarde als je iemand moet overtuigen om jouw
schilderij mooi te vinden. Mooiste erkenning komt als een criticus jouw schilderij mooi
vindt en andere schilderijen niet
Stelling 2: de focus op de manipulatieve interesse kan uiteindelijk de zingevende dimensie
aantasten.
- Manipulatie kan onze leefwereld bepalen
- Mensen kunnen het gevoel krijgen dat de ander enkel nog interesse heeft in de relatie
omwille van manipulatieve redenen, dit kan leiden tot wantrouwen binnen de relatie
- Bv. burgerschap: zingevend gegeven om tot een land te behoren dat wordt geuit door
de daden van burgers
o Rondvraag om radioactief afval op te slaan in hun gemeente: 50% akkoord o.w.v
gedachte van de burgerplicht (in ruil voor gebruik elektriciteit etc.)
o Rondvraag om radioactief afval op te slaan in hun gemeente + €5000 per
huishouden: slechts 25% akkoord o.w.v manipulatieve mindset (compensatie
voor waardeverlies huis etc.)
3. Conclusie
Waarover gaat nu de zingevende interesse?
Mysterie en probleem: zingeving heeft te maken met perplexiteit (verwondering,
verbijstering, verontwaardiging…) en niet met problemen die opgelost moeten worden, dat
doet de wetenschap.
Betrokkenheid en afstandelijkheid: het heeft te maken met geraakt worden door de dingen,
gevoelig zijn voor bepaalde waardevolle zaken, eerder dan met nuchtere kennis.
Afhankelijkheid en controle: het heeft te maken met zaken die noodzakelijkerwijs buiten
onze controle vallen
Traditie en innovatie: in onze omgang met problemen maken we gebruik van culturele en
traditionele elementen (omgangsvormen, rituelen, gebruiken, kunstwerken…). Het gebruik
daarvan kan men op geen enkele manier rationeel verantwoorden.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller farma12345. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.46. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now