Samenvatting Overzicht ziektebeelden nieuwvorming en borstkanker (thema 2.1.3)
4 views 0 purchase
Course
Oorzaken van ziekten 2.1 (GKE02.1)
Institution
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
In deze samenvatting worden de belangrijkste ziektebeelden van nieuwvorming en borstkanker (thema 2.1.3) beschreven. In dit document worden verschillende vormen van kanker nader toegelicht, zoals borstkanker, leukemie, melanoom, (non) hodgkin lymfoom en multipel myeloom bijvoorbeeld. Ieder ziekteb...
risicofactoren:
- leeftijd > 55 jaar
- genetica (BRCA1 en BRCA2) → autosomaal dominant
- vroege menarcheleeftijd of late menopauze → lang oestrogeenvenster
- voorgeschiedenis (eerder in situ carcinoom of maligniteit)
- hormonale therapie (anticonceptie)
- blootstelling aan bestraling in tienerjaren
- alcohol, roken en obesitas
pathogenese:
Normaal gesproken zorgen hormonen, oestrogenen voor activatie van de celcyclus in de puberteit
bijvoorbeeld (groei van borsten etc.). Zodra eenmaal maligne cellen zijn ontstaan door mutaties
zorgen deze zelfde hormonen (oestrogenen) voor de celgroei/deling. Oestrogenen zouden ook een
direct effect hebben door hun metabolieten → mutaties veroorzaken of ontwikkeling vrije radicalen
→ schade aan DNA, wat leidt tot carcinogenese.
diagnostiek, triple beoordeling:
- anamnese/lichamelijk onderzoek
- beeldvorming
- mammografie bij vrouwen > 35
- echografie bij vrouwen < 35
- weefselonderzoek
- FNAC en core biopsie
- neg. uitslag of bij twijfel na FNAC en core biopsy → excisiebiopsie
mammografie, irregulair (grillig) dense, echo, als echoarm gebied, zichtbaar
lichte vlek, asymmetrisch met micro- als donkere vlek op echobeeld.
calcificaties zichtbaar (nog in situ)
,behandeling:
- chirurgisch
- mastectomie (borstamputatie)
- radicaal → verwijdering borstklier, m. pectoralis major/minor en okselklier
- gemodificeerd → verwijdering borstklier en okselklieren
- oksel sparend → alleen verwijdering schildwachtersklier
- niet sparend → verwijdering alle okselklieren
- lumpectomie (borstsparend) + adjuvant radiotherapie (ALTIJD)
- radiotherapie
- systeemtherapie
- hormonale therapie (ER - oestrogeen/PR - progesteron)
- tamoxifen → blokkeert werking oestrogeen → premenopauzale vrouwen
- aromataseremmers (AI’s) → remmen omzetting van androgenen-oestrogeen
- chemotherapie
- adjuvant → triple negative tumor
- neoadjuvant → verkleinen tumor of beoordeling respons behandeling
- gerichte/biologische therapie
- trastuzumab (herceptin) → adjuvant bij HER2+ tumoren of kliernegatieve
tumoren waarbij tumorgrootte ten minste 1 cm is
- pertuzumab → neoadjuvant HER2+ tumoren
- schildwachtklierbiopsie, om te kijken of kanker metastaseert naar lymfeklieren
TNM-stadiëring van borstkanker:
vormen borstkanker:
de meeste borstkankers zijn adenocarcinomen, verschillende vormen:
- vanuit melkklieren → lobulair carcinoom
- vanuit melkkanalen → ductaal carcinoom
- DCIS = ductaal carcinoom in situ, voorloper en kan ontwikkelen tot kanker
- ziekte van paget v/d tepel, ontwikkelt vanuit onderliggend ductaal carcinoom
- speciale types (tubulair, mucineus, medullair en micropapillair) → betere prognose!
- inflammatoir carcinoom
, Acute myeloïde leukemie (AML)
Meest voorkomende acute leukemie, voornamelijk voorkomend bij ouderen. In te delen in groepen:
1. AML sprake van chromosoomafwijkingen
2. AML met bijkomende dysplasie
3. secundaire AML, naar aanleiding eerdere bestraling of chemotherapie
4. “de novo” AML, zonder een van bovenstaande aanleidingen
etiologie:
- straling (hiroshima bv.)
- genetische factoren (CEBPA of RUNX1)
- down syndroom of fanconi-anemie
- virussen (HTLV-1)
- chemicaliën en medicatie (benzeen en chemotherapie bv.)
epidemiologie: rond 65 jaar
pathogenese: door mutatie in DNA beenmergcellen rijpen bloedcellen niet
goed uit en ontstaan blasten, deze blasten blijven delen en gaan zich
ophopen in in het beenmerg, hierdoor wordt de aanmaak van normale
bloedcellen verstoord.
behandeling:
- intensieve chemotherapie + HCT
- allogeen → stamcellen van donor + immuunsysteem → valt tumor aan
- autoloog → terug injecteren van eigen stamcellen
- adopted intensieve chemotherapie
- DNA hypomethylaterende medicijnen (azacitidine of decitabine bv.)
+ venetoclax → bij de oudere “niet fitte” patiënt (anti-apoptotisch)
- supportive care (ter ondersteuning) → behandeling symptomen
- bloedtransfusie en antibiotica
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninavanputten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.68. You're not tied to anything after your purchase.
