Dit is een volledige samenvatting van alle lessen archeologie, gedoceerd door Ralf Vandam. Ik volgde dit vak als student geschiedenis minor kunst en archeologie. Ik slaagde in eerste zit met 16/20.
Archeologie
I - Inleiding: wat is archeologie? VI - Terreinmethoden
1. misvattingen 1. onderverdeling
2. wat is archeologie? 2. bureauonderzoek
3. materiële cultuur 3. prospectie
II - Geschiedenis van de discipline 4. opgraven
1. archeologische theorie VII - Artefacten
2. antiquarisme 1. bouwhistorisch onderzoek
3. 19e eeuw: begin van de 2. artefacten
moderne archeologie
VIII - Ecofacten
4. invloed van de evolutietheorie
1. archeologische data
op cultuur
2. ecofacten
5. cultuurhistorisch paradigma
3. archeobotanica
6. new archaeology/processuele
archeologie 4. archeozoölogie
7. postmoderne/post-processuele 5. osteoarcheologie
archeologie IX - Dateren: relatief
8. meta-modernisme 1. periodisering
III - Formatieprocessen 2. dateringsprincipes
1. wat zijn formatieprocessen? X - Dateren: absoluut
2. vormingsfase → C-transforms 1. radiometrische
3. depositie → C-transforms dateringsmethoden
4. post-depositionele fase → N- 2. age-equivalente
transforms dateringsmethoden
IV - Het archeologisch record 3. incrementele absolute
dateringsmethoden
1. contexten en stratigrafie
XI - Publieksarcheologie
V - Bodems en sedimenten
1. Malta-wetgeving
Archeologie 1
, 1. sedimenten 2. problemen in historisch kader
2. bodem
3. geoarcheologie
I - Inleiding: wat is archeologie?
1. Misvattingen
Archeologie wordt gezien als opwindend avontuur (bv. google search) MAAR is niet
zo:
Vooronderzoek: verzamelen en bestuderen van informatie van het gebied/thema
door bronnenonderzoek (bv. ferrariskaart, satellietbeeld, verslagen)
1. Archeologische potentie (= kan er gevonden worden bv. verwoesting)
2. Wat is de graad van intactheid?
3. Voorkomen van fouten/dubbel onderzoek
Bureauonderzoek is de eerste stap in archeologisch dossier:
1. Historisch dossier (context: welke gebeurtenissen in die regio?)
2. Archeologisch dossier (kennis van gebied + eerdere
opgravingen/prospecties/vondsten)
3. Landschappelijk/cartografisch dossier
opgraven?
Opgraven hoort vooral bij paleontologie (= de studie van fossiele resten/sporen van
organismen) om evolutie van leven te reconstrueren
Archeologie is vooral oppervlakte bestuderen en kijken
Archeologische prospectie: alle vormen van archeologisch onderzoek waarbij niet
vlakdekkend en volledig wordt opgegraven voor het lokaliseren en documenteren
van menselijk activiteit
Methoden:
Luchtfoto -> groot perspectief en vinden van sites
Bodemonderzoek/boren: lagen van de bodem en landschap
Archeologie 2
, Geofysische methode: magneet voor verbrande aarde
Scherfintensiteitskaarten -> concentratie van bevolking
Remote sensing/aardobservatie (bestudering van het landschap vanuit de lucht
of ruimte)
Archeologie vs. Geschiedenis
Literaire studie <-> artefacten
+ geschiedenis brengt info die je nooit te weten komt door opgravingen
- gekleurde informatie en niet-gemarginaliseerden zijn niet gerepresenteerd
Archeologie is interdisciplinair: geologie, geografie, ecologie, antropologie, chemie,
architectuur
Archeologie < Archaiologia (studie van het oude) MAAR ook contemporaine
archeologie (bv. conflictarcheologie naar resten van krijgshandelingen)
Begin archeologie: Antiquarisme 15e – 18e eeuw (zie les 2)
Vlaanderen – het passief behoudsbeginsel
= “het is verboden archeologische artefacten, archeologische sites en
archeologische ensembles te ontsieren, te beschadigen of te vernielen”
Preventieve archeologie: bij bedreiging van archeologisch erfgoed om
ongedocumenteerde vernieling te vermijden (bv. bij werkzaamheden)
→ Malta wetgeving: in situ bewaren als kan, ex situ als moet of voor
wetenschappelijk onderzoek
2. Wat is archeologie?
Archeologie = een wetenschappelijk probleem oplossen met 1 traject en 1 juist
antwoord
het verleden is stom maar de resten kunnen spreken
Archeologie = een humane interdisciplinaire wetenschap gericht op detectie,
identificatie, analyse en interpretatie van materiële resten en sporen van menselijke
activiteiten/gedragingen in het verleden
DOEL: het verleden reconstrueren, situaties en ontwikkelingen in dit verleden en
in het gedrag van de mens kunnen identificeren en verklaren
Archeologie 3
, 3. Materiële cultuur
Artefacten <-> ecofacten
Materiaal als bron voor: vormgeving, techniek, functie, datering, vondstcontext,
symbolische waarde
Vondstcontext
Bv. waar? Met welke objecten samen? Conditie?
Met ruimtelijke context op sites toont de archeologie zich in haar antropologische
gedaante
! archeologische kritiek : hoe bruikbaar is onze bron?
= gevolg van formatieprocessen (les 4)
Symbolische waarde
Onderstreept de wederzijdse relatie tussen mensen en voorwerpen
Voorwerpen niet alleen functioneel, ook andere intentie bv. status, identiteit,
ideologie
Krijgt betekenis door gebruik in sociale interactie (bv. ceremonies)
! betekenis verandert doorheen tijd en ruimte
voorbeelden:
1. Kula exchange – Kula ring
Gift exchange van rode schelpenkettingen naar N en Z
Ceremoniële exchange want geen waarde aan de kettingen, wel aan het
uitwisselen
Verplichtingen bij het geven van geschenken want toont respect
Achter materiële vorm zit mentale vorm
2. Egyptische beelden
Kenmerk: frontaliteit (alle beelden kijken naar voor) voor het ritueel dat gaat
aanvangen
idealiserend voor farao, want goddelijk, tijdloos
3. parthenon
Archeologie 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rheamertes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.64. You're not tied to anything after your purchase.
