Summary
Samenvatting Interieurgeschiedenis deel 2 Caterina Verdickt
- Course
- Institution
Samenvatting interieurgeschiedenis deel 2 Caterina Verdickt met afbeeldingen.
[Show more]
1 review
By: milanay • 1 year ago
Seller
Follow
z0etj
Reviews received
Content preview
INTERIEURGESCHIEDENISGOTISCHE INTERIEURS
1. Het ontstaan van de Gotiek
Macht in Europa verlegt zich
987 – 1328 : Capetingers in Ile de France
Belangrijkste koningen uit deze dynastie: Hugo Capet (987-996), Lodewijk IX (1126 -1270), Filips IV de
Schone (1285-1314)
Gotische bouwstijl
° in het Île de France, de machtsbasis van deze koningen
Eerste gotische kerken !E relatie Franse koningshuis
Kloosters, burchten, kastelen, …
Niet alleen voor religieuze gebouwen, nieuw wereldlijk centrum: het stadhuis en de hallen met
hun torens als symbool van hun macht
Nieuwe grote macht: de burgerij, steden nieuwe bouwprogramma’s: gemeentehuizen,
marktplaatsen, hallen, burgerhuizen,... .
Concurrentie tussen de steden 3
Belang en impact van kerk:
Standenmaatschappij geestelijkheid, adel en de boeren, geboorte bepalend
Ca. 90% van de bevolking boer arm
Adel + Kerk macht over alle aspecten van het dag. Leven, invloed vd preekstoel
Analfabetisme
Belang van hiernamaals + angst
Steden intellectueel centrum + universiteit
2. Algemene bouwprincipes
Voortdurende zoektocht naar nieuwe technieken hoger & lichter te bouwen
Romaanse bouwwerk ruimtelijk verdeeld in overzichtelijke traveeën ↔ gotische ontwerpers
gelijkmatig in elkaar vloeiende ruimte-eenheid scheppen
Zware gesloten romaanse bouwmassa’s ↔ gotische opengewerkte gelede constructie, last en steun
harmonisch vervloeien
Gotische kathedraal zuiverste uitdrukking van het gotisch bouwideaal
Gericht zijn naar GOD i.e. Ruimtelijke uitdrukking
Steeds hoger wordende kathedralen en wereldlijke gebouwen met hoge torens: iconisch middeleeuwse
stadszichten
In elkaar vloeiende ruimte-eenheid scheppen, geleidelijke evolutie naar open geheel, streven naar
grotere ruimtes
Accentueren van verticale lijnen
Materiële beperkingen geen remmingen, efficiënt gebruik
Spitsboog, steunberen, luchtbogen
Hoe hoger, hoe beter (meer richting god)
Grondplan : als een geheel ontworpen.
5. Middenbeuk,
6. Zijbeuken,
7. Kapellen,
8. Transept,
9. Koor,
10. Koorgang.
Grondplan van de gotische kerk wordt nu niet meer uit losse, vierkante eenheden samengesteld, maar als een
geheel ontworpen. Grondplannen gotisch interieur komt vloeiender over, blokken zijn minder fel zichtbaar,
gotische bouwers hadden inzicht in technieken en bouwconstructies
,Meestal 4 zijbeuken, koor wordt vergroot en de kooromgang verdubbeld met krans van kapellen. (eerst 5, later
7 tot zelfs 13 -> bijbelse getallen) alles om het koor
Hoe belangrijker het gebouw hoe meer zijbeuken, dwarsbeuken en kapellen
Kruisribgewelf: dunner en lichter, gotische waaiergewelf. Ribben steeds fijner.
→ verticale en zijdelingse druk verminderen
Pijlers in de vorm van zuilen vangen druk op + zuilenbundels: verticalisme
Kapitelen minder belangrijk (Maclou)
Spitsboog 1 : gewelf overspannen over rechthoekig en/of onregelmatig grondplan, breedte kan variëren
Luchtbogen 2 : ondersteunen de zwaarst belaste punten
Steunberen 3 : opvangen zijdelingse druk, loodrecht op de muurrichting
1 kruisgewelf
Twee gelijke en even hoge tongewelven, die elkaar rechthoekig snijden
Toegepast als overspanning van vierkante traveeën
Twee tongewelven kruisvorm snijden
2 kruisribgewelf
Twee elkaar haaks doorsnijdende tongewelven.
Ondersteuning door gewelfrib
Eerste gebruik begin van de gotiek Waaiergewelf
Opvang gewicht van het gewelf naar de hoeken
Gericht op constructiemethode verschillende druklasten afgeleid naar bepaalde punten
Vernuftig systeem van dragende steunelementen (steunberen en luchtbogen)
Zware dragende muren overbodig, lichte afsluitwanden in glas + enorme ramen, skeletconstructie
Inzicht in druklijnen en sterkteleer
Vele ribben, gewelfvelden dunner en lichtere steensoorten (gotische waaiergewelf)
Vermindering verticale en zijdelingse druk
Opgevangen door pijlers in de vorm van zuilen, omgeven door een bundel van halve zuilen,
Die de gewelfribben steunen.
Dragen veel bij tot het verticalisme van de gotische kathedraal.
Exterieur : verticale openheid, twee torens westgevel, steeds hoger en meer opengewerkt + drie portalen
(tympanen spitsboog) + groot roosvenster
Cathédrale Saint -Pierre de Beauvais, 1247 – 1272 - 1500
,Verschillende periodes in de Franse Gotiek
1137-1200 Vroege gotiek SAINT DENIS
1190- ca.1250 Hoge gotiek CHARTRES, REIMS
1250-ca. 1400 Art Rayonnant SAINT CHAPELLE PARIJS
1400-ca.1500 Late Gotiek of Art Flamboyant SAINT MACLOU ROUEN
Saint Denis, ca. 1150
Vroege gotiek – nabij Parijs
Eerste gotisch bouwwerk vnl. Het koor van St Denis (1140- 1144)
Bouwheer Abt Suger, adviseur van koning Louis VI
2 smalle met kruisribgewelven overdekte traveeën over het
koor (belangrijkste onderdeel van de kerk)
7 ondiepe straalkapellen
Gotisch kruisribgewelf overspant trapeziumvormige ruimten
Steunberen tussen de straalkapellen •machtscentrum:
koningshuis verbinden met de kerk
Verregaande rationalisatie van de constructie en samenhang in
het ontwerp
Machts en cultuur politieke plek, nodigde de koning uit om te
investeren in de kerk
Kinderen laten dopen en mensen laten begraven
Spitsbogen, grote ramen, pijlers, steunpilaren in bundelvorm, koor met opengewerkte glaspartij met
spitsboogvorm
7 delen van 12 hoek (verwijst naar scheppingsverhaal en apostelen van Jezus)
Koning werd uitgenodigd om rituelen uit te voeren (start nieuw jaar, …) verbinding tussen kerk en staat werd
versterkt
Chartes, 1194-1230
Grote invloed op Reims en Amiens
Ontwikkeling naar hogere gewelven ( Chartres 37 meter) en naar een vergroting van
glasoppervlakte in de hoge gotiek.
Chartres glazen oppervlakten in rozetten in de lichtbeuk aangebracht
Maaswerk snel te vervaardigen en bood de mogelijkheid tot grotere glasoppervlakten.
Vierdelig gewelf op een travee van 1 op 2
Geen vierkanten meer
Pijlers met schachten die doorlopen tot in de gewelven
Verticale stuwing
Oudste uit de reeks van hoge gotiek
Ontwerp had veel invloed op kathedralen die volgde
Concurrentie word hoger, gevolg is dat er steeds meer oppervlakte voor glas komt (grotere ramen
Gekenmerkt door goed bewaarde glasramen (grotendeels nog authentiek), verwijzingen naar heilige geest,
doopsel christus, lamgods, apostelen… gaat over drievuldigheid (god, heilige geest, christus)
Cathédrale Notre-Dame de Reims
Historisch belang: Franse koningen werden hier
gekroond (Jeanne D’Arc)
Beeldhouwwerk : centrale portaal aan de westgevel
Maagd Maria. Beeld van de "Engel met de glimlach“
Verticaliteit en doorzichtigheid
Alle details hoger en smaller
Grote hoeveelheid sculpturen in de westgevel
-> Centraal portaal aan westgevel Beeld van Engel
met de glimlach
menselijkheid in aanzichten van mensen
aanbrengen
, Pijlers zijn hoofddragers van het gebouw, door gebundelde vormgeving komen ze minder zwaar en log over
Draagelementen (kapitelen) verdwijnen gedeeltelijk zodat de lijn van de pijler langer is
Het koor word vaak gezien als het belangrijkste onderdeel (altaar staat daar en blik van de gelovigen valt daarop
als de pastoor bezig is): spitsbogen en zuilen om een blik naar achter te trekken daardoor boven groot glasraam
mogelijk
Sainte Chapelle Parijs, Art Rayonnant, 1243 - 1248
Ontwikkeling naar relatief grote oppervlakten aan glas
Minder monumentale architectuur
Behalve de onderrand en het gewelf wordt het interieur in deze kerken
hoofdzakelijk begrensd door glas. Verfijning, verticaliteit en elegantie
i.d. Architectuur, de ornamenten en de beeldhouwkunst
Hofkapel van het koninklijk paleis van Lodewijk IX, bewaarplaats van de
doornenkroon
Beneden- en bovenkapel: parochiekerk voor het paleispersoneel,
terwijl de bovenkapel bedoeld was als privékapel voor de koning
Roosvenster uit 15e eeuw
Gaandeweg word men sterker in het dragen van het gewicht -> meer
raam dan draagconstructie 50/50 verdeling in glas en draagmuur
Saint Macloue, Rouen, 1436-1521
Art flamboyant of late gotiek
Vlamvormige maaswerk
Weelderig exterieur
Sober interieur
Een fijn netwerk van gehouwen ornamenten
Weglaten van kapitelen : benadrukt de
hoogtewerking, omhoog streven
zuilenbundels & functieverlies
Geel pijltje: in de vorm van een vlammetje
(flamboyante stijl)
Overal in interieur terug te herkennnen
Typisch voorbeeld van falmboyante stijl
Opengewerkte onderdeel, architecturale onderdelen openwerken
Pijlers hebben minder decoratieelementen (sober)
Zuilenbundels lopen als één lijn naar boven, geen kapitelen (geen technische functie meer)
Gotische interieurs 1100-1500
Seculiere gebouwen: burgerlijke bouwkunst wint aan betekenis
Stadhuis : groeiende macht van de burgers
Ziekenhuizen, gildehuizen, burchten en paleizen
Persoonlijke ruimte via schilderkunst en boekdrukkunst
Gilde: beroepsvereniging
Gravensteen Gent, 11e eeuw
Drie grote zalen boven elkaar
Monumentale stenen trap, lichtopeningen, wandhaarden en latrines
Grote zaalgebouw representatieve functie
Houten nutsgebouwen
Teken van de grafelijke macht in het woelige Gent
Gedurende bepaalde periode als gevangenis gebruikt
Verbouwd
Kamers zijn kleiner (warmer)
Privewoning graven van vlaanderen (nadien gevangenis en foltercentrum)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller z0etj. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now