Summary
Geschiedenis Samenvatting Deelcontext 1 Steden en Burgers in de Lage Landen
- Course
- Institution
Samenvatting van de eerste deelcontext, examenstof geschiedenis vwo 2023, Steden en burgers in de lage landen, .
[Show more]
Seller
Follow
isastam
Content preview
Historische context 1 Steden en burgers in de Lage Landen 1050-1700DC.1 De opkomst van een stedelijke burgerij (1050-1302)
Hoofdvraag:
Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk?
Kunnen:
- Beschrijven hoe in de Nederlandse gewesten vanaf de 11e eeuw een agrarisch-
urbane samenleving ontstond.
- uitleggen welke gevolgen stadsrechten hadden voor de economische, culturele en
politieke positie van een stad.
- Aan de hand van voorbeelden uitleggen hoe Vlaanderen zich in de late
middeleeuwen tot een economisch succesvolle regio ontwikkelde
- uitleggen waarom de opkomst van steden leidde tot politieke spanningen tussen de
adel en de patriciërs enerzijds en de boeren en ambachtslieden anderzijds.
Een agrarisch-urbane samenleving ontstond in de 11e eeuw. Hiervoor werd het Heilige
Roomse rijk op feodale wijze bestuurd, met leenmannen en de keizer als hoogste leenheer.
De samenleving was zelfvoorzienend, gebaseerd op ruilhandel of wederzijdse diensten.
Vanaf de 11e eeuw werd de landbouw productiever:
- Er was meer ruimte. (land ingepolderd/drooggelegd en bossen gekapt)
- Boeren bedachten het drieslagstelsel (een stuk land een jaar braak laten liggen)
- Nieuwe technieken (betere ploeg, ossen vervangen door paarden)
Hierdoor was er meer oogst, dus bevolkingsgroei. En omdat niet iedereen meer nodig was in
de landbouw konden mensen zich gaan specialiseren in bijvoorbeeld werktuigen of kleding.
Hierdoor herleefde de handel. Dat veroorzaakte weer verstedelijking bij kruispunten van
wegen of rivieren. De monetaire economie kwam weer terug, en er ontstond een
agrarisch-urbane samenleving. (KA 13: De opkomst van handel en ambacht die de basis
legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.)
Politieke verandering was een gevolg van het ontstaan van de steden. De stedelingen
wilden namelijk graag stadsrechten krijgen van de lokale vorst, hierdoor kregen ze recht op
-zelfbestuur
-eigen rechtspraak
-stadsmuur
(KA 14: De opkomst van stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden)
Vorsten hadden hier ook voordeel bij, omdat zij nu in ruil voor de stadsrechten belasting en
militaire steun van de steden kregen.
De inwoners werden poorters genoemd, en vormden de burgerij. De rechten van de
burgers moesten eerst betaald worden:
- recht om ambacht uit te oefenen
- recht om door stadsgenoten te worden berecht
- mogelijkheid om in aanmerking te komen voor bestuursfuncties.
Steden zochten constant nieuwe aspirant-poorters (mensen die van het platteland naar stad
trokken) omdat nieuwe poorters kennis en kapitaal met zich meebrachten.
, Economische gevolgen waren dat steden marktrecht hadden, en een aantal keer per jaar
een markt mochten organiseren, ook boeren uit de omgeving en kooplieden uit de wijde
omtrek kwamen daar op af, deze reisden van jaarmarkt naar jaarmarkt over de lange
handelsroutes door europa. Een stad had een belangrijke marktfunctie voor het
verzorgingsgebied.
Vlaanderen ontwikkelde zich tot een van de meest stedelijke gebieden, viel toen onder het
Franse rijk. Het economische zwaartepunt was de stad Atrecht.
- Door de aanwezigheid van een Bisschop en diens hofhouding was er veel vraag
naar luxeproducten, er werden omvangrijke bouwprojecten zoals kerken opgericht en
dat zorgde voor veel werkgelegenheid.
- De regio rond Atrecht had een goede landbouwproductie en was gespecialiseerd in
schapenhouderij.
- Bovendien stond de stof Laken die in het gebied gemaakt werd bekend als een
specialiteit in vlaanderen, en dit werd verkocht door heel europa.
Door het ontstaan van steden ontstonden er ook politieke spanningen. Kooplieden werden
steeds rijker, en kregen daardoor steeds meer macht. Door het ontstaan van steden waren
er nieuwe functies zoals burgemeesters en schepen. Rijke kooplieden (patriciërs)
verdeelden deze functies onder elkaar, en gingen zich onderscheiden van "het gemeen"(de
inwoners van de stad).
- De patriciërs traden op als geldschieters voor lokale vorsten, waardoor deze een
schuld opbouwden. (hierdoor zagen vorsten hun macht afnemen)
- Ze gingen zich gedragen als adel.
- Ze organiseerden zich (net als de ambachtslieden) in gilden waardoor hun
machtspositie nog meer toenam. (ze bepaalden over werkomstandigheden, prijzen
van grondstoffen en de hoogte van de lonen)
Uiteindelijk kwamen de ambachtslieden in opstand tegen de patriciërs.
Guldensporenslag; veldslag in 1302 waarin vlaamse ambachtslieden en boeren streden
tegen patriciërs en Franse ridders. Tegen alle verwachtingen in wonnen de ambachtslieden
en boeren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isastam. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now