Dit is een samenvatting van hoofdstuk 4 van het boek: de Bespiegeling. Het is gebruikt voor het vak Kunst Algemeen en gaat over de hofcultuur die er heerste in de 16e en 17e eeuw.
Kua hoofdstuk 4 - hofcultuur (zestiende en zeventiende eeuw)
4.1 - Italiaanse hoven
- Er ontstaat een uitbundige en grootschalige hofstijl
- Het ideaal wordt onderander door humanisten Homo universalis: de trotse mens die alles kan.
- Boekdruk kunst versnelt de verspreiding ban de renaissance over heel Europa
- Italië is het centrum van de renaissance
Michelangelo
- Beeldhouwer, schilder, architect, ingenieur en dichter Michelangelo Buonarroti is een voorbeeld
van een homo universalis.
- Hij leert vooraanstaande humanisten kennen bij het hof/bibliotheek van de familie De’Medici.
- Hier ontwikkelt hij een grondige kennis van de klassieke oudheid als basis voor zijn verdere
loopbaan.
- Michelangelo krijgt de opdracht een beeld te maken van David, Bijbelse held.
- David wordt gemaakt van marmer en krijgt een ereplaats voor de ingang van het Palazzo
Vecchio, waar het stadsbestuur zetelt.
- In 1505 vertrekt Michelangelo van Florence naar Rome, waar hij voor de paus aan het werk
gaat.
Anatomie
- David oogt als een Grieks godenbeeld.
- Om zulke beelden te kunnen maken, bestudeert M kopieer van klassieke beelden en breidt die
studie uit met eigen onderzoek —> humanistisch idee dat de mens het evenbeeld is van God.
- Anatomie, de studie naar het menselijk lichaam, de verhoudingen, de spieren, de bewegingen,
zelfs de ingewanden, staat in de renaissance in de belangstelling.
- Anatomie wordt gebruikt om een verhaal en betekenis over te brengen.
- Voorbeeld David: het lijkt alsof hij alles onder controle heeft, de hele anatomie van het beeld
past zich aan aan de ruststand. Toch is hij op z’n hoede, dit zie je bijv aan de opgezwollen
aderen. David oogt rustig en zelfbewust, maar is waakzaam en klaar om elk moment toe te
slaan.
Homo universalis
- Veelzijdig talent en kennis werden gewaardeerd.
- Kunstenaars werden gezien als ware helden.
De hoveling
- In de renaissance is er een voorliefde om alles in regels vast te helpen.
- Een handboek voor goed gedrag is Il libro del cortegiano van Baldassare Castiglione. Hierin
doet hij verslag en komt hij tot de conclusie dat de volmaakte hoveling veelzijdig moet zijn.
- Hij schrijft dat de perfecte hoveling gratie en temperament moet bezitten. De eerste indruk
moet meteen aangenaam zijn. Niets mag de hoveling moeite kosten.
Vasari
- Het ideaal voor elke hoveling is om een homo universalis te zijn. De eer om ook zodanig te
worden komt vooral kunstenaars toe.
- Vasari beschrijft hoe de kunsten vanuit een diep dal (de middeleeuwen) opkrabbelen door de
regels en voorbeelden uit de klassieke oudheid te bestuderen om er uiteindelijk bovenuit te
stijgen. Hij schrijft hiermee de eerste kunstgeschiedenis.
- Hij beschrijft deze geschiedenis als een zoektocht naar de perfectie die in zijn eigen tijd wordt
bereikt.
- Leonardo da Vinci krijgt in het boek een bijna goddelijke status. Vasari roemt niet alleen zijn
kwaliteiten als kunstenaar maar ook zijn goede manieren, knappe uiterlijk, muzikaliteit enzv.
Leonardo da Vinci
- Vasari schrijft dat de status van da Vinci ook blijkt uit zijn houding tegenover opdrachtgevers
—> grote vrijheid
- Leonardo werkt jarenlang aan het hof van de familie Sforza in Milaan.
- Zijn werk aan het hof varieert heel erg.
, - Hij is steeds bezig met nieuwe uitvindingen en theorieën —> anatomische studies.
- Kunst is voor da Vinci een intellectueel aangelegenheid. De schilderkunst, als weergave van de
zichtbare werkelijkheid en van menselijke gemoedsstanden, is in zijn ogen de ultieme
wetenschap.
- Vasari benoemt de Mona Lisa: een volmaakte suggestie van levensechtheid.
- Vasari benoemt ook hoe de Mona Lisa aan haar bekende glimlach komt —> Leonardo liet
tijdens het maken steeds speellieden en grappenmakers optreden om hem te vermaken. Alleen
zo kon hij een echte, oprechte glimlach schilderen.
Homo quadratus
- “de mens is de maat van alle dingen”
- De proporties van het menselijk lichaam zijn dus een afspiegeling van de goddelijke orde.
De menselijke maat
- De bron Architectura van Vitruvius geeft een theorie over architectuur en een opsomming van
typen gebouwen die in de Romeinse tijd werden gebouwd.
- Vitruvius omschrijft een architect als een homo universalis, iemand die verstand heeft van
filosofie, natuurkunde, muziek, anatomie en sterrenkunde.
- Het ideale bolwerkt heeft de verhoudingen van het menselijk lichaam.
- De Homo quadratus is een poging van Leonardo om die verhoudingen te tekenen. (plaatje
mens in cirkel). De schepping van de mens door God is een wiskunde constructie geweest.
- De klassieke oudheid wordt verbonden met de christelijke leer.
Palladio
- De renaissance-architectuur is geen kopie van de klassieke bouwkunst, maar en variant erop
en in zeker opzicht een vervolmaking ervan.
- Andrea Palladio vat die ontwikkeling samen in I quattro libri dell’architettura. Dit had veel
invloed op architecten en hun opleiding.
- Centraal in Palladio’s werk als architect en theoreticus staat het woonhuis; dat is nu net een
type gebouw waar Vitruvius zich nauwelijks over uitlaat.
Villa Suburana
- Bij de stadscultuur hoort ook een verlangen naar het platteland. Giorgio Vasari bouwt voor
zichzelf de eerste villa suburbana, een buitenhuis vlakbij de stad.
- De trek naar het platteland wordt een trend en Palladio speelt daar op in. Hij acht het woonhuis
het belangrijkste oertype in de architectuur.
- Ook al heeft Vitruvius zich nooit uitgelaten over woonhuizen, volgens Palladio ligt het voor de
hand dat die in de oudheid er uitzagen als klassieke tempels.
- Die relatie is te zien in het ontwerp van de Villa Almerico Capra, die hij bouwt voor Paolo
Almerico. Door de combinatie van het portaal en de centrale koepel, doet het huis denken aan
het Pantheon in Rome.
- In de ontwerptekening zijn vierkanten en cirkels te herkennen, en daarvan afgeleid de kubus en
bol —> wiskundige orde.
Stravaganza
- In de 16e eeuw kiezen machtige en welvarende families steeds vaker voor uiterlijk vertoon.
Denk aan feesten, grote huizen en tuinen.
De renaissancetuin
- In 1512 keren de De’Medici terug uit Florence en groeit hun macht.
- In 1549 koopt de familie het grootste palazzo van de stad. Het staat buiten de stadsmuren en
past bij de trend van het verlaten van de stad. Hierdoor was er ook genoeg ruimte voor een
enorme tuin met wandelpaden langs beelden, vijvers en meer.
- Een amfitheater biedt de gelegenheid feesten en voorstellingen te houden.
- Bernando Buontalenti bouwt voor deze tuin een Grotto Grande: een wonderlijke grot met
nagebouwde druipstenen en schelpenwanden als een soort attractie.
- In 1565 krijgt Vasari de opdracht een corridor te bouwen, een gang. Deze gang loopt dwars
door bestaande gebouwen heen en over Ponto Vecchio. Het maakt woon-werkverkeer mogelijk
zonder last te hebben van opdringerige stadsbewoners.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sytskedijkstra. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.64. You're not tied to anything after your purchase.
