Summary
Geschiedenis samenvatting H5 vwo3 tijdvoorgeschiedenis
- Course
- Level
Samenvatting geschiedenis vwo3 H5. Methode is tijdvoorgeschiedenis.
[Show more]
Seller
Follow
vvanpoorten
Reviews received
Content preview
4.2.1: In de middeleeuwen bestond Nederland uit gewesten (bestuurlijke eenheid van een land). Elkgewest had eigen privileges (bijzondere rechten die worden verleend) dit wouden gewesten graag
behouden, particularisme (streven naar zelfstandigheid gewest) het was nog niet een staat (overal
zelfde wetten en regels). Een Franse hoge edelman was hertog van Bourgondië. Hij vergrootte zijn
grondgebied door:
Erfenissen verkrijgen
Huwelijkspolitiek (met iemand trouwen voor meer macht)
Aankopen van meer grondgebied
Door verovering
In 1384 kwam de hertog Filips de stoute en door huwelijkspolitiek kreeg hij ook macht over het
gewest Vlaanderen.
4.2.2: Doordat de verschillende gewesten niet makkelijk te besturen waren wilden hertogen van
Bourgondië een centraal bestuur. Filips de goede wilde het particularisme (het streven naar
zelfstandigheid) verminderen, dit deed hij op verschillende manieren:
Hij stelde stadhouders (vervangers van de hertog).
Elk bestuur van een gewest kwamen samen in een Statenvergadering. Filips de Goede
verzamelde al die Statenvergaderingen in 1 vergadering: de Staten-Generaal. De landsheer
deed in die vergadering ook bede (het vragen van geld).
Hij bepaalde ook dat Brussel de hoofdstad van de Nederlanden moest zijn, en dat de
bestuurstaal daar Frans moest zijn.
4.2.3: De centralisatie (het streven naar 1 centraal bestuur) van de Bourgondiërs werd in de
Nederlandse gewesten niet gewaardeerd. Ze waren bang om eigen vrijheid en privileges te verliezen.
Rond 1477 braken hierdoor opstanden uit in Nederland. Maria van Bourgondië kreeg bij haar kroning
te maken met een verzet van deze gewesten. Mensen durfden eisen te stellen aan Maria. Daardoor
zouden ze meer vrijheid krijgen. Maria voelde zich gedwongen om akkoord te gaan, ze tekende het
grote Privilege. Hierdoor kregen de gewesten meer vrijheid. Toen Maria trouwde met Maximiliaan I
van Oostenrijk, kon ze de zelfstandigheid van de gewesten weer deels terugnemen. Na de dood van
Maria worden de gewesten de Habsburgse Nederlanden genoemd.
4.3.1: Na de dood van Filips de Schone werd zijn taak overgenomen door zijn zoon Karel V. Karel V
heeft een groot rijk. zo groot dat hij het niet zelf kan besturen daarom stelt Karel V Margaretha van
Oostenrijk aan als landvoogdes (plaatsvervangers van de landsheer in alle gewesten) in de
Habsburgse Nederlanden, omdat hij moeilijk over zo’n enorm rijk kan besturen. Karel reorganiseerde
het Nederlandse bestuur, hij wilde de gewesten centraliseren. Hij richtte 3 raden op, gezamenlijk
heten die de Collaterale Raden (centrale adviesraden,) Deze raden bestaan uit:
De Geheime raad
De Raad van State
De Raad van Financiën.
4.3.2: Reformatie van Luther bereikte NL, zijn volgelingen heten lutheranen (volgelingen van Luther)
De Fransman Johannes Calvijn was geïnspireerd door Luther. Calvijns ideeën over soberheid,
gematigdheid en de organisatie van de kerk vonden veel aanhang. Zijn aanhangers werden
calvinisten (volgelingen van Johannes Calvijn) genoemd.
, 4.3.3: Er kwamen meer protestanten en het calvinisme groeide, Karel V vond dat niet goed. Daarom
kwam in 1550 het bloedplakkaat (een wet tegen ketters) je kon hiermee worden vervolgd naar de
inquisitie (kerkelijke rechtbank). Karel laat hierdoor zien het katholieke geloof te beschermen. In
1555 sloot Karel V vrede van de godsdienst van Augsburg nadat er jaren onrust was over religie. Er
was afgesproken dat het staatshoofd de religie van eigen land bepaalt. Toen Karel besloot af te
treden droeg hij een deel van zijn gebieden over aan Filips II (zijn zoon)
4.4.1: Filips II werd niet met enthousiasme ontvangen. Redenen:
Filips II zag zichzelf als leider, in de strijd tegen het protestantisme trad hij nog strenger op
tegen protestanten dan Karel V.
Doordat Filips II veel oorlogen voerde moesten burgers hoge belastingen betalen.
Veel gewesten en edelen waren bang om hun privileges te verliezen, doordat Filips de
centralisatie voor zette.
Filips stuurde Spaanse edelen naar de Nederlanden om bestuurstaken op zich te nemen. Hij stelde
Margaretha van Parma aan als landvoogdes. Het protestantisme groeide hard door. Calvinisten
kregen steeds een grotere aanhang. Filips voerde met behulp van bloedplakkaten de vervolgingen
van protestanten verder op. Het aantal protestanten verminderde hierdoor niet. Het leek alsof er
juist meer ketters bij kwamen. In 1566 kreeg de landvoogdes het smeekschrift der edelen (een
verzoek van 200 lage Nederlandse edelen). In dat schrift vroegen ze om de plakkaten tegen het
protestantisme te verminderen. Filips wou er niks van weten.
4.4.2: De protestanten hielden hagenpreken (godsdienstige bijeenkomst in het open veld, geleid
door een calvinistisch predikant) Ze waren boos, dus gingen groepjes calvinisten kerken en kloosters
aanvallen. Er werden beelden en schilderijen in kloosters kapot gemaakt. de Beeldenstorm (het
calvinistische volk vernielde in het jaar 1566, versieringen van kerken en). Toen Filips II hiervan
hoorde was hij woest, hij stuurde de hertog Alva naar de Nederlanden om orde te creëren. Alva
mocht zelf bepalen hoe, maar hij moest deze drie opdrachten vervullen:
Beeldstormers straffen. Alva richtte hiervoor de Raad van Beroerten (Door Alva ingestelde
rechtbank die Beeldenstormers en de verantwoordelijken hiervoor strafte) op. Ook hoge
edelen werden veroordeeld door deze raad
Alva moest ervoor zorgen dat iedereen in de Nederlanden het katholieke geloof volgde.
Een echt centraal bestuur instellen. Hiermee moest de macht van de gewesten gebroken
worden.
Alva’s komst was een periode van geweld en straf. Veel edelen vluchtten naar het buitenland. Alva
werd landvoogd. Hij voerde de Tiende Penning (Een vaste belasting van 10% op de verkoop van
roerende goederen en winsten uit ondernemingen) in om de Nederlanden ook economisch te
straffen. Met de opbrengst betaalde Alva zijn leger.
4.5.1: Na de moord op Willem van oranje werd zijn zoon Maurits van Nassau benoemd tot
stadhouder van Holland+ Zeeland, hij was een militair. Ook bedacht hij de waterlinie (een manier van
verdedigen) de staten generaal (vergadering van afgevaardigden uit de zeven Gewestelijke Staten)
Maurits werd aanvoerder van het staatse leger (leger van opstandige gewesten) hiermee wist
Maurits Deventer en Breda in te nemen.
Maurits had veel succes door:
De hervorming van het staatse leger
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vvanpoorten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now