Geschiedenis samenvatting tijd voor geschiedenis tijdvak 8 & 9
4 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Samenvatting over het ontstaan van de huidige Nederlandse politiek & oorzaken, aanleidingen en uitvechten van de eerste wereldoorlog. 7 pagina's lang, makkelijk te lezen en tijdlijn per hoofdstuk met belangrijke jaartallen
Tijd voor geschiedenis samenvatting H1 t/m 3 klas 3
H1
1800 – 1900: Tijd van burgers en stoommachines
1848: Grondwetsherziening van Thorbecke (zorgt ervoor dat macht nu bij het parlement ligt)
1900 – 1950: Tijd van de wereldoorlogen
1914: begin eerste wereldoorlog (moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije is aanleiding tot uitbreken WO1)
1918: eind eerste wereldoorlog (wordt in 1919 vastgelegd in het verdrag van Versailles)
1939: met de inval van leger van Aldof Hitler in Polen begint WOII
1945: eind WOII en bevrijding van Nederland
1950 – heden: tijd van de televisie en computer
1961: bouw Berlijnse muur (muur dwars door Berlijn) is een hoogtepunt van de koude oorlog
1989: val Berlijnse muur is het symbolische eind van de koude oorlog
Begrippen H1:
Het vak geschiedenis Het beeld dat wij hebben van het leven van mensen in het
verleden
Kenmerkende aspecten Wat typerend is voor een historische periode
H2
2.1
Tijdlijn:
1815: Nederland wordt een koninkrijk: Koning Willem I reageert als machtig vorst
1848: grondwetsherziening van Thorbecke: Johan Rudolf Thorbecke legt basis voor moderne bestuur van
Nederland
1880: Oprichting eerste politieke partij: Abraham Kuyper richt in 1879 de eerste politieke partij van Nederland op,
de ARP (Anti revolutionaire partij)
1919: invoering algemeen kiesrecht: vrouwen krijgen nu ook kiesrecht. Nederland is een echt democratie
2013: Willem-Alexander wordt koning: hij is een afstammeling van Willem van Oranje, stadhouder Willem V en
Koning Willem I
Vanaf 1815 kent Nederland koningen en koninginnen van de familie Oranje-Nassau. Bij aantreden koning/koningin wordt
de inhuldigingsrede (toespraak) gehouden. Waarin het parlement, de Staten-Generaal wordt toegesproken
Verschillen Willem I & koning Willem Alexander
Willem I Willem-Alexander
Inhuldiging vond plaats in Den Haag Inhuldiging vond plaats in Amsterdam
Er werd een tekening gemaakt ervan Er werd een foto van gemaakt
Hij verwachtte dat leden Staten-Generaal medewerking Hij zei dat hij wilde helpen en vertegenwoordigen (dus hij
zouden verlenen aan zijn voorstellen (hij wil meer macht) wil niet alles te zeggen hebben)
Willem I sprak alleen de mannen toe (dit zie je aan de Willen-Alexander sprak mannen en vrouwen toe (dit zie je
groet) aan de groet)
Parlement minder macht, koning meer macht Parlement meer macht, koning minder macht
Overeenkomsten:
Hij kwam van de familie Oranje-Nassau Hij kwam ook van de familie Oranje-Nassau
Hij sprak de Staten-Generaal toe Hij sprak ook de Staten-Generaal toe
, Continuïteit = iets blijft hetzelfde/gaat en zelfde ontwikkeling door
Verandering = iets wordt anders, een breuk met het verleden
2.2
Leiders Europa vonden dat Nederland een sterk land moest worden, want Frankrijk had een sterk buurland nodig zodat ze
minder snel andere landen aan zouden vallen. Daarom werden Nederland en België samengevoegd tot een land. Het
nieuwe land heetten: het verenigde koninkrijk der Nederlanden. Willem (prins van oranje) werd nieuwe koning. Een nieuw
land had ook nieuw bestuur nodig. De regels voor dat nieuwe bestuur, de rechten en plichten van de inwoners van het land
werden vastgelegd in de grondwet
Volgens de grondwet (constitutie) had het volk inspraak via een parlement (volksvertegenwoordiging), maar koning Willem
I had daar geen zin in en regelde dat ook zo in de grondwet. Het Parlement (Staten-Generaal) bestond uit de 1 e en 2e kamer.
Deze keurden wetten en regels van het land goed: de wetgevende macht. Leden van de 2 e kamer werden gekozen door
bestuurders in provincies. De twee kamer kon zelf wetten voorstellen, maar die moesten wel goedgekeurd worden door de
eerste kamer. En de leden van de eerste kamer werden door Willem I gekozen en hij koos dan ook het liefst mensen die het
met hem eens waren zodat hij wetten die niet bevielen tegen kon houden
Als het parlement een besluit had genomen werd het uitgevoerd door de regering (ministers die op hun eigen terrein
moesten zorgen dat zaken goed gingen): uitvoerende macht. In de grondwet was het zo geregeld dat Willem I ministers kon
ontslaan en benoemen waardoor deze eigenlijk zijn dienaren werden die moesten doen wat hij zei. Nederland was dus een
constitutionele monarchie waar het parlement en de ministers weinig te vertellen hadden
Willem I was ook koning van België. In 1830 kwamen de Belgen in opstand, omdat zij het gevoel hadden achtergesteld te
worden (ze wilden weer Frans spreken en waren katholiek) en ze wilden het land zelf besturen. Er brak een korte oorlog uit.
Willem I moest uiteindelijk toestaan dat België onafhankelijk werd. In 1831 probeerde hij België te heroveren. Dit mislukte.
Hij kon het verlies niet accepteren en kreeg ook veel kritiek toen hij wilde trouwen met een Belgische katholieke hofdame.
In 1840 trad Willem I af en werd opgevolgd door zijn zoon Willem II
2.3
Willem II was conservatief, hij wilde alles bij het oude laten (veel macht vorst, weinig parlement en regering). Welgestelde
burgers waren het daar niet mee eens. Zij waren liberalen en vonden dat alle mensen vrij en gelijk behandeld moesten
worden. Ze vonden ook dat ieder mens, koning of niet, verstand had en dus een rol in het bestuur konden spelen. De
burgers betaalden ook belasting waarmee het land gefinancierd werd. En wie betaalde zou ook mee mogen bepalen
vonden ze. Willem II moest hier niks van weten
In 1848 veranderde het. Er heerste een aardappelziekte waardoor er een tekort aan eten was waardoor er besmettelijke
ziektes uitbraken waaraan veel mensen stierven en er was ook een streng winter die alles erger maakte. In veel Europese
landen braken opstanden en zelfs revoluties uit. Er braken in den Haag bij Willem II ook relletjes uit. Willem II was bang om
net als de Franse koning afgezet te worden en wilde liever koning blijven met weinig macht dan geen koning. Hij vroeg de
liberaal Johan Rudolf Thorbecke een nieuwe grondwet te maken. Die grondwet zou Willem II redden, maar minder macht
geven. Zo werd Willem II in een nacht van conservatief tot liberaal
Vanaf toen werd de tweede kamer rechtstreeks gekozen door de bevolking. Alle mannen van 23 jaar en ouders die
belasting betaalden mochten dat deel kiezen. De tweede kamer kreeg de wetgevende macht: ze bepaalden welke wetten
en regels er wel of niet kwamen. Tweede Kamerleden mochten ook zelf wetsvoorstellen doen en wetsvoorstellen van de
regering veranderen. De eerste kamer die door provincies werd gekozen, werd minder machtig en mocht alleen wetten
goed- of afkeuren. De regering moest nu verslag uitbrengen aan de 1e en 2e kamer, want zij konden niks doen met hun
uitvoerende macht zonder de meerderheid van het parlement. De koning had geen macht meer, maar kon niet worden
afgezet. Hij was onschendbaar: de regering was verantwoordelijk voor het gedrag en de uitsprak van de koning. Dat werd
ministeriële verantwoordelijkheid genoemd. Nederland was nu een parlementaire constitutionele monarchie en daarmee is
de grondwetswijziging van Thorbecke de basis voor het huidige bestuur. Willem II overleed door zijn slechte gezondheid in
maart 1849 en hij werd opgevolgd door zijn zoon Willem III
2.4
Koning Willem III had vaak ruzie met het parlement. Willem III deed net alsof er geen grondwet was en regeerde als Willem
I. Hij probeerde steeds meer zijn eigen zin door te drijven. Verschillende keren moesten er nieuwe verkiezingen
uitgeschreven, omdat Willem III het niet eens was met het parlement en het parlement ook niet met hem. Pas 20 jaar na de
grondwet van Thorbecke gaf Willem III toe. Het parlement kreeg definitief macht zoals in de grondwetswijziging stond.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lieskekessels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.10. You're not tied to anything after your purchase.
