Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 (6 september 2022) – Grondslagen ondernemingsrecht..............................................................2
Literatuur.........................................................................................................................................................5
Jurisprudentie..................................................................................................................................................8
Hoorcollege 2 (13 september 2022) – Aandelen & Certificaten..........................................................................9
Literatuur.......................................................................................................................................................16
Jurisprudentie................................................................................................................................................21
Hoorcollege 3 (20 september 2022) – Aandeelhouders & Algemene vergadering...........................................23
Literatuur.......................................................................................................................................................25
Jurisprudentie................................................................................................................................................27
Hoorcollege 4 (27 september 2022) – Aandeelhoudersovereenkomst & Statuten...........................................28
Literatuur.......................................................................................................................................................34
Jurisprudentie................................................................................................................................................36
Hoorcollege 5 (4 oktober 2022) – Kapitaal, vermogen en uitkeringen..............................................................37
Literatuur.......................................................................................................................................................42
Jurisprudentie................................................................................................................................................48
Hoorcollege 6 (11 oktober 2022) – Bestuur en toezicht I...................................................................................49
Literatuur.......................................................................................................................................................53
Jurisprudentie................................................................................................................................................56
Hoorcollege 7 (18 oktober 2022) – Bestuur en toezicht II..................................................................................57
Literatuur.......................................................................................................................................................61
Jurisprudentie................................................................................................................................................63
Hoorcollege 8 (1 november 2022) – Enquêterecht I..........................................................................................65
Literatuur.......................................................................................................................................................69
Jurisprudentie................................................................................................................................................70
Hoorcollege 9 (8 november 2022) – Enquêterecht II.........................................................................................71
Literatuur.......................................................................................................................................................73
Jurisprudentie................................................................................................................................................75
Hoorcollege 10 (15 november 2022) – Beschermingsconstructies....................................................................77
Literatuur.......................................................................................................................................................82
Jurisprudentie................................................................................................................................................87
Hoorcollege 11 (22 november 2022) – Aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen.......................88
Literatuur.......................................................................................................................................................93
Jurisprudentie................................................................................................................................................95
Hoorcollege 12 (29 november 2022) – Uitkoop- en geschillenregeling.............................................................98
Literatuur.....................................................................................................................................................101
Jurisprudentie..............................................................................................................................................104
Hoorcollege 13 (6 december 2022) – Responsie..............................................................................................105
Hoorcollege 1 (6 september 2022) – Grondslagen ondernemingsrecht
Inleiding
De Asser-serie over Boek 2 BW is als volgt uiteengezet:
2
, NV & BV
- Deel 2-I: De rechtspersoon (algemeen);
- Deel 2-IIa: Kapitaal en vermogen van de NV/BV;
- Deel 2-IIb: Corporate Governance;
- Deel 2-IIc: Litigation (bestaat nog niet);
- Deel 2-III: Stichting & Vereniging.
Grondslagen van het Ondernemingsrecht
Binnen de onderneming is het vennootschappelijk belang het uitgangspunt (art. 2:129 lid 5
BW), dit betekent een bestendig succes van de onderneming (HR Cancun). Daarnaast moet
je bij die uitoefening rekening houden met alle betrokken belangen. Grondslagen zijn
eigenlijk de beginselen van het ondernemingsrecht, een soort fundamentele gedachten die
zo belangrijk zijn dat het juridisch normerend is. Deze beginselen liggen ook heel vaak ten
grondslag aan wet- en regelgeving. We hebben algemene rechtsbeginselen, bijv. trias
politica, algemene beginselen van behoorlijk bestuur, algemene beginselen van behoorlijk
proces of ne bis in idem. Deze gelden ook universeel in ieder rechtsgebied. Deze beginselen
zijn constant aan verandering onderhevig en waren tot 2009 niet vastgesteld. Timmerman
heeft hier in zijn oratie verandering in gebracht.
Waarom hebben we deze beginselen?
De functie van deze grondslagen is dat de wetgever en rechter hierop kunnen terugvallen.
Natuurlijk hebben we de wet, maar hierbij moet altijd gekeken worden naar de gedachte
daarachter. De rechter kan hierbij (i) interpreteren, (ii) aanvullen of (iii) corrigeren. Een
aantal voorbeelden:
- Interpretatie: op grond van art. 2:9 BW kan een bestuurder intern aansprakelijk
gesteld worden. Hierbij moet sprake zijn van een onbehoorlijke taakvervulling, mits
een ernstig verwijt kan worden gemaakt. HR Staleman/Van de Ven concretiseert dit
door de ‘maatman’-bestuurder te introduceren. Als rechter moet je objectief kijken
of een redelijk denkend bestuurder in die omstandigheden zo zou hebben gehandeld.
Dit ziet ook weer op een opkomend beginsel van Timmerman (rechter moet niet op
de stoel van het bestuur gaan zitten).
- Aanvulling: voorbeeld is het enquêterecht, hierbij kunnen louter aandeelhouders een
verzoek tot enquête doen. Echter, in een concernverband mag de aandeelhouder van
de moeder, die direct wordt geraakt door het beleid van de dochter, dit ook doen
(HR Landis). Dit is ook het geval bij een buitenlandse moedervennootschap (HR
Chinese Workers).
- Correctie: wordt gebruikt als het resultaat van toepassing van de wet niet strookt met
de bedoeling van de algemene beginselen (via de redelijkheid en billijkheid van art.
2:8 BW).
Grondslagen kunnen niet alleen de rechter helpen, ook de wetgever, advocaten, notarissen
of wetenschappers. Tevens zorgt het voor consistentie in de rechtspraak, ondanks dat het
aan verandering onderhevig is.
Beginselen van Timmerman
3
, NV & BV
De beginselen van Timmerman staan uitgewerkt in de voorgeschreven oratie. In het
hoorcollege gaat Salemink in op de eerste (en zijns inziens de meest belangrijke): het
pluraliteitsbeginsel.
Pluraliteitsbeginsel
Binnen (en buiten) de vennootschap bestaat een veelheid aan belangen. Het is de
taak/functie van het ondernemingsrecht om te zorgen voor een redelijke belangenafweging.
In andere woorden, geen partij mag onevenredig worden geschaad. Deze belangenafweging
kan op twee manieren gerealiseerd worden:
- Via de structuur: Een structuurvennootschap is hier een goed voorbeeld van. De
werknemers hebben dan inspraak via de RvC (verplicht). De structuurvennootschap
probeert het belang van de aandeelhouders en van de werknemers te versterken.
Ook kunnen werknemer vertegenwoordigd zijn via de OR. Andere voorbeelden zijn
de uitkoopregeling en de kapitaalbescherming (via een balanstest: art. 2:105 lid 2
BW).
- Via het gedrag: het nadeel van regels is dat men deze in de praktijk vaak
ondermijnt/ontwijkt. Het is dus beter om op menselijk gedrag te sturen, dat is
simpelweg een norm. Dit zie je ook weer bij de kapitaalbescherming (via een
balanstest, maar ook de goedkeuringstest: art. 2:216 lid 3 BW). Een ander voorbeeld
is de zorgplicht. Nergens in Boek 2 BW is de minderheidspositie van de
aandeelhouder geregeld. Echter, in de rechtspraak is wel een gedragsnorm gegeven
(HR Zwagerman: geen belangenverstrengeling en openheid van zaken. Uitwerking
van de redelijkheid en billijkheid hangt af van de omstandigheden van het geval).
Welk belang dient het zwaarst te wegen?
Timmerman (2009) is van mening dat het aandeelhoudersbelang in het bijzonder dient te
worden behartigd. Hij spreekt ook wel van de ‘enlightened shareholder value’. Hier ontstaat
en discussie tussen het (i) shareholder model (Angelsaksische landen) en het (ii) stakeholder
model (Europese landen). Vanaf de jaren ’90 zie je dat ook in Nederland het shareholder
model populairder wordt (o.a. HR RNA jo HR Stork). In 11 jaar tijd is dat compleet gedraaid,
en is het bestuur steeds belangrijker (o.a. HR ABN Amro jo HR ASMI jo HR Fugro/Boskalis).
Het bestuur is autonoom en is niet gehouden het aandeelhoudersbelang na te streven. Nu
geldt het vennootschappelijk belang. Dit houdt in dat de bevordering van het bestendig
succes van de onderneming centraal gesteld moet worden (HR Cancun).
Timmerman heeft vorig jaar een nieuwe oratie gehouden. In deze oratie onderscheidt hij
vier periodes:
1. De ondernemingsfase (1800 – 1940). Dit is de opkomst van ondernemingen.
2. De sociale onderneming (1940 – 1980). Het gemeenschap-denken en de
medezeggenschap komt opzetten. In deze periode is bijv. de structuurvennootschap
ontstaan.
3. De exclusieve economische onderneming (1980 – 2015). Het gaat vooral om geld
verdienen, shareholders staan voorop.
4. De maatschappelijke/politieke onderneming (2015 – heden). Zie hiervoor ook het
voorgeschreven artikel van Winter e.a.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tygoloeffen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.07. You're not tied to anything after your purchase.