Deze samenvatting omvat de leerstof voor het examen Nederlands 1.1 (powerpoint + het boek 'Volop taal'
- Algemene inleiding: p.14-20
- Luisteren en spreken: p. 114-151
+ bijlage 'over de kracht van het voorgelezen woord p. 2-7'
- Spelling + lezen: p. 234-238 & p. 244-262
Nederlands
Taal in de 21ste eeuw
Waarom moeten kinderen luisteren en spreken in de klas?
De thuistaal is niet gelijk aan de schooltaal.
Taalonderwijs: wat?
Casus Leon en Hayat
Taal gebruik je de hele dag (thuis en op school) communiceren met vriendjes, plannen smeden,
nieuwe kennis toe te passen…
Leon gaat informatie verzamelen door een interview met zijn grootouders (= context, eigen
ervaringen, eigen leefwereld binnenbrengen)
Leerkracht betrekt Hayat bij de lessen Frans en toont aan dat ze in haar gelooft
Luisteren is noodzakelijk om de instructies op te volgen (lln-lln interactie)
De functies van taal in de school en in de samenleving
Conceptualiserende functie (zaken benoemen meer grip op de wereld)
Communicatieve functie (betekenis geven ad werkelijkheid verbondenheid)
Expressieve functie (uitdrukking geven aan emoties)
Sociale functie (uiting vd sociale groep waartoe je behoort)
Waarom is context belangrijk?
De context gaat helpen om moeilijke begrippen te begrijpen en er wordt expliciet de focus gelegd op een
onderwerp.
- De taalcompetentie is het geheel van talige kennis, vaardigheden en attitudes die nodig zijn om
geschreven, gesproken en multimodale teksten te begrijpen, te evalueren en te gebruiken zodat:
o een volwaardige deelname aan de samenleving mogelijk wordt
o eigen doelen geraliseerd kunnen worden
o de eigen kennis en mogelijkheden levenslang en duurzaam kunnen worden ontwikkeld
De focus in het onderwijs Nederlands moet zich richten op authentieke teksten, leren omgaang met
(functionele) taal en daarvoor de nodige kennis, vaardigheden en attitudes ontwikkelen. De onderlinge
samenhang van deze elementen is belangrijk.
1
, - De taalkennis verwijst naar wat iemand bewust en onbewust weet over allerlei aspecten van taal,
taalgebruik en taalsysteem.
- Talige vaardigheden bv. een brief kunnen schrijven, een gesprek kunnen voeren, audioboeken
beluisteren…
- Taalvaardig zijn is in staat zijn om talige handelingen uit te voeren bv. een recept lezen, een verhaal
vertellen…
De talige vaardigheden en het taalvaardig zijn, zijn attitudes die iets zeggen over
iemands houding, emotie en motivatie tov taal en de eigen taalcompetentie.
Taalonderwijs in de 21ste eeuw
Taalonderwijs: hoe?
- Leren van taal: taal is een middel om te participeren, communiceren in de maatschappij.
- Leren in taal: de taal gebruiken als middel om andere dingen te leren. Bv. de werking van de
waterkringloop
- Leren over taal: inzoomen op specifieke talige doelen en leerinhouden. Bv. schrijf-, lees- en
luisterstrategieën, literatuur…
De zeven principes voor taalkrachtig onderwijs
1. Taalkrachtig onderwijs stimuleert een positieve talige grondhouding.
2. Taalkrachtig onderwijs is functioneel.
3. Taalkrachtig onderwijs is contextrijk.
4. Taalkrachtig onderwijs is (inter) actief.
5. Taalkrachtig onderwijs geeft ondersteuning.
6. Taalkrachtig onderwijs heeft aandacht voor impliciet en expliciet leren.
7. Taalkrachtig onderwijs biedt kansen tot reflectie.
De principes op een rijtje met een beetje uitleg
1. Taalkrachtig onderwijs stimuleert een positieve talige grondhouding.
Basis voor de andere principes.
Een veilig oefencontext bieden
o Ruimte om te experimenteren, voelen dat ze fouten mogen maken.
Het talige repertoire van leerlingen omarmen
o Het brugje maken naar de thuistaal als dat kan helpen om de tekst beter te begrijpen.
Hoge verwachtingen koesteren
o Leerlingen laten aanvoelen dat hun leraren in elkaar geloven, hen uitdagen.
2. Taalkrachtig onderwijs is functioneel.
Taal is functioneel, wanneer taal dient om allerlei doelen te bereiken taal wordt een
middel om betekenisvolle taken op te lossen.
Bv. een spellingsregel toepassen om een brief aan de bewoners van een rusthuis te verbeteren…
Functioneel doel verhoogt motivatie & betrokkenheid.
Functionaliteit zorgt voor uitdaging (kloof): grenzen verleggen > leren
2
, 3. Taalkrachtig onderwijs is contextrijk.
Taal krijgt invulling en betekenis door te zorgen dat er veel taalaanbod is binnen een
betekenisvolle context.
Vertrek vanuit de leefwereld van de leerlingen, toon waardering en speel in op hun motivatie.
De context moet rijk + ondersteunend zijn. Niet alleen visueel ondersteunend, ook
taalaanbod en talige ondersteuning.
Link met de voorkennis
4. Taalkrachtig onderwijs is (inter) actief.
Mondeling en schriftelijk taalaanbod krijgen + feedback op de taaluitingen (verschillende
contexten en momenten)
Leraar-leerlinginteractie
o Elke leerling moet voldoende persoonlijk taalaanbod (input) krijgen en voldoende
feedback op wat hij zegt en schrijft
o Persoonlijke feedback leerlingen worden ondersteund op hun niveau
o Taalstimulerend reageren op taaluitingen: verrijken, verbreden, verbeteren bv. door
denkstimulerende vragen, rijke verwoording, opinievragen
Leerling-leerlinginteractie
o Functioneel spreken door alle leerlngen
o Leerlingen in groep taken laten maken (homogene en heterogene groepen)
Actieve klaspraktijk bevordert kwaliteitsvolle interactie- en ondersteuningskansen.
5. Taalkrachtig onderwijs geeft ondersteuning
Kwaliteitsvolle feedback is een combinatie van
o Feedback (beschrijving van de huidige stand van zaken)
o Feed-up (beschrijving van de gewenste leeruitkomst)
o Feedforward (beschrijving van de stap die nodig is om de leeruitkomst te bereiken)
Gerichte ondersteuning!
Scaffolding (de juiste hoeveelheid ondersteuning om de leerling een niveau hoger te krijgen)
Modeling: je eigen modelgedrag meteen inzetten
Individueel en klassikaal
6. Taalkrachtig onderwijs heeft aandacht voor impliciet en expliciet leren.
Impliciet = een nieuwe taal wordt onbewust opgepikt
Expliciet = er wordt bewust stilgestaan bij theoretische aspecten van taal bv. grammatica,
spelling…
Focus on form = leerlingen laten stilstaan bij de taalelementen die ze gebruiken, met hen
nadenken over hun taalproduct waaraan ze moeten voldoen en duidelijk maken dat ze taal
gebruiken om een doel te bereiken.
7. Taalkrachtig onderwijs biedt kansen tot reflectie.
Reflectie op initiatief van de leraar
Reflectie door medeleerlingen
Tijd en ruimte om te reflecteren
Afwisseling tss nieuwe zaken leren en nadneken over wat er geleerd wordt stimulans vh
leerproces
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinedevreese. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.78. You're not tied to anything after your purchase.
