Summary
Samenvatting Grondslagen van Recht tentamenstof
- Course
- Institution
Samenvatting voor het tentamen. Samenvatting van alle literatuur, aantekeningen van de hoorcolleges en werkgroepen en uitwerkingen van de jurisprudentie.
[Show more]
Seller
Follow
jukevdvelde
Content preview
GvR tentamen 02-11
Inhoud
Week 1: Wat is recht?................................................................................................................................... 2
Literatuur.................................................................................................................................................. 2
Week 2: Casus grotverkenners...................................................................................................................... 3
Literatuur.................................................................................................................................................. 3
Aantekeningen.......................................................................................................................................... 5
Mogelijke vragen...................................................................................................................................... 5
Week 3: recht en regels................................................................................................................................ 6
Literatuur.................................................................................................................................................. 6
Aantekeningen.......................................................................................................................................... 7
Week 4: Recht en beginselen........................................................................................................................ 8
Literatuur.................................................................................................................................................. 8
Aantekeningen.......................................................................................................................................... 9
Week 5: Recht en samenleving................................................................................................................... 10
Literatuur................................................................................................................................................ 10
Aantekeningen........................................................................................................................................ 12
Week 6: rechtsvinding en rechtsvorming.................................................................................................... 13
Literatuur................................................................................................................................................ 13
Aantekeningen........................................................................................................................................ 16
Week 7: Recht en rechtvaardigheid............................................................................................................ 17
Literatuur................................................................................................................................................ 17
Aantekeningen........................................................................................................................................ 21
Week 8: Recht, vrijheid en gelijkheid.......................................................................................................... 22
Literatuur................................................................................................................................................ 22
Aantekeningen........................................................................................................................................ 24
Begrippenlijst.............................................................................................................................................. 24
Arresten...................................................................................................................................................... 24
Zutphense juffrouw (HR 10 juni 1910).................................................................................................... 24
Lindenbaum/Cohen (HR 13 januari 1919)............................................................................................... 25
, Elektriciteitsarrest (HR 23 mei 1921)....................................................................................................... 25
Kelderluikarrest (HR 5 november 1965).................................................................................................. 26
HBU/Saladin (HR 19 mei 1967)................................................................................................................ 26
Maring/Assuradeuren (HR 3 maart 1972)............................................................................................... 26
Haviltex (HR 13 maart 1981)................................................................................................................... 27
Catoochi (HR 7 september 1990) (Gomez/Ruiz)......................................................................................27
Onwaardige deelgenoot (HR 7 december 1990)..................................................................................... 28
Mensenroof (20 november 2001)........................................................................................................... 28
K.-H.W. t. Duitsland (EHRM 22 maart 2001)............................................................................................ 29
Jetblast (HR 28 mei 2004) (Hartmann/Princess Juliana IA)......................................................................29
Runescape (HR 31 januari 2012)............................................................................................................. 29
IS-Kinderen (HR 26 juni 2020)................................................................................................................. 30
Week 1: Wat is recht?
Literatuur
Grondslagen van het Recht: Hoofdlijnen H1
Functies van rechtssysteem:
1. Scheppen van sociale orde
2. Bevorderen niet-gewelddadige conflictbeslechting
3. Garanderen individuele ontplooien en autonomie burgers
4. Bewerkstelligen van rechtvaardige verdeling van schaarse goederen
5. Het kanaliseren van sociale verandering
Soorten rechtsregels:
- Gerdragsnormen: verbiedt gedragingen, staat gedragingen toe
- Sanctienormen: specificeert welke sanctie kan volgen op een overtreding van de
gedragsnorm
- Bevoegdheidsverlenende normen: geven staatsorganen een bepaalde macht
Positiviteit van het recht: recht is in een bepaalde gemeenschap door mensen vastgesteld/erkend
Gelding van het recht: positieve rechtsregels zijn verbindend: legt
rechten/plichten/bevoegdheden vast die juridisch afdwingbaar zijn
Effectiviteit van het recht: het recht wordt daadwerkelijk
gehoorzaamd/toegepast/gehandhaafd.
Objectief recht: verzameling van alle Nederlandse rechtsregels (‘law’)
Subjectief recht: bevoegdheid of aanspraak, burgers kunnen aan de wetten subjectieve rechten
ontlenen (‘right’).
H2
Privaatrecht Publiekrecht
Tussen burgers onderling Tussen overheidsorganen onderling (verticaal)
Tussen overheid en burgers
Betrokken gebruiken het recht om eigen De overheid behartigt het algemeen belang
, belangen te behartigen
De betrokkenen zijn nevengeschikt (gelijk) Er is een gezagsrelatie (overheid – burger)
Burgerlijke rechter (initiatief bij burger zelf) Bestuursrecht: beroep op bestuursrechter
Strafrecht: OM heeft vervolgingsmonopolie
Publiekrecht:
- Staatsrecht: regels over de wijze waarop onze staat is opgebouwd, welke taken en
bevoegdheden de staatsorganen hebben
o Statuut, grondwet (klassieke en sociale grondrechten), EVRM, IVBPR
- Bestuursrecht: regels voor overheidsorganen die de rechtsregels uitvoeren en handhaven
o Algemene wet bestuursrecht
- Strafrecht: rechtsregels van strafbare feiten en de straf die kan worden opgelegd
o Wetboek van Sr (misdrijven en algemene bepalingen), wetboek van Sv
(strafprocesrecht, hoe moet strafprocedure verlopen).
Privaatrecht: rechtsverhoudingen tussen burgers onderling
Burgerlijk wetboek:
1. Personen- en familierecht
2. Rechtspersonen
3. Vermogensrecht in het algemeen
4. Erfrecht
5. Zakelijke rechten: stoffelijke voorwerpen
6. Algemeen gedeelte verbintenissenrecht: juridische relaties tussen schuldeisen en
schuldenaar
7. Bijzondere overeenkomsten
8. Verkeersmiddelen en vervoer
10. Internationaal privaatrecht
Week 2: Casus grotverkenners
Literatuur
De zaak van de grotverkenners
Truepenny - rechtspositivisme
Overzicht feiten:
Groep van 5 ging een grot verkennen. Terwijl zij in de grond waren, was er een
aardverschuiving waardoor de ingang/uitgang geblokkeerd was.
Reddingstaak bleek lastig en duurde lang.
De 5 mannen hadden eten nodig om te overleven. Whetmore en de vrienden spraken af dat
één iemand zou worden opgeofferd. Door middel van dobbelen werd de persoon gekozen,
dit was Whetmore.
Toen de 4 anderen waren bevrijd werden ze aangeklaagd voor moord.
o Art. 12-A G.G.W.N.: ‘Eenieder die opzettelijk een ander het leven beneemt, zal met
de dood gestraft worden.’
o Jury oordeelde gedaagden schuldig procesrechter verklaarde gedaagden schuldig,
veroordeeld voor dood
o Jury en procesrechter hebben verzoek ingediend bij hoogste gezagdrager voor
omzetting van de straf in een gevangenisstraf.
- Principe van bestuurlijk pardon is uitstekend geschikt
- Onwaarschijnlijk dat de Hoogste Gezagdrager deze verzoeken zal afwijzen
, - Door clementie zal recht gedaan worden zonder de letter of de geest van de wet aan te
tasten.
Conclusie: schuldig aan moord in de zin van art. 12-A maar middels clementie strafomzetting.
Foster - natuurrecht
- Het positieve recht is niet van toepassing op deze zaak:
1. Het recht is gebaseerd op een samenleving met normale beschaving. De grotverkenners
bevonden zich niet in een samenleving met normale beschaving maar in andere
omstandigheden (natuurtoestand)
2. De grotverkenners hebben hun eigen recht gemaakt wat op dat moment geldend was. Ze
hadden een overeenkomst om iemand te offeren door middel van dobbelstenen.
- Er moet gekeken worden naar het doel/geest van de wet. In dit geval is dat afschrikking
(zorgen dat mensen geen moord gaan plegen). In dit geval was het zelfverdediging. Dus dit
wetsartikel is niet van toepassing.
Conclusie: onschuldig aan moord
Tatting – rechtstrealisme + rechtspositivisme + natuurrecht
Oneens met foster:
- Wanneer gingen ze over in een natuurtoestand? (toen ze naar binnen gingen, toen ze vast
kwamen te zitten) Waarom is het een natuurtoestand? (vanwege de dikte van de rots, omdat
ze honger hadden)
- Foster vindt het contractenrecht fundamenteler dan een formele wet over moord
- De wet heeft meerdere doeleinden dan alleen zelfverdediging. Bovendien is moord
opzettelijk en zelfverdediging niet. Maar in dit geval hebben ze toch echt opzettelijk
‘zelfverdediging uitgevoerd’
Komt er niet uit want hij probeert alle drie de theorieën te verenigen.
- Rechtspositivisme: rechtszekerheid natuurrecht is onduidelijk
- Rechtsrealisme: al veel mensen gesneuveld
- Natuurrecht: gelijke gevallen gelijk behandelen
Conclusie: terugtrekken van beslissing in deze zaak.
Keen – rechtspositivisme
- Scheiding van recht en moraal:
o De vraag of het juist/onjuist is wat de mannen hebben gedaan is irrelevant want het
geldend recht is leidend
o De rechter moet zich aan het geschreven recht houden.
- Scheiding van recht en beleid:
o De rechter mag zijn oordeel niet laten afhangen van wat de Hoogste Gezagdrager
doet.
o Je mag als rechter ook geen aanwijzingen geven aan de Hoogste gezagdrager
(Truepenny)
- Oneens met Foster:
o We kunnen niet weten wat het doeleinde is van de wet
o Zelfverdediging: weerstand tegen een agressieve dreiging tegen het eigen leven van
de partij toepassingsbereik is niet in deze casus
- Een goede wetgeving is de verantwoordelijkheid van het volk/wetgever
Conclusie: schuldig aan moord
Handy – Rechtsrealisme
Recht en maatschappij zijn met elkaar verbonden
Recht is een instrument om maatschappelijke doelen te bereiken.
Wat is het beste voor de maatschappij? Bijvoorbeeld kijken naar de publieke opinie,
Je kan de persoon van de rechter niet uitzetten er zal altijd morele/persoonlijke
overweging in het oordeel van de rechter zitten.
- Je moet je gezond verstand gebruiken, niet te veel verliezen in je eigen denkpatroon.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jukevdvelde. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.49. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51036 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now