België avant la lettre
Bestaan België in vraag gesteld
o 2006: misverstand: Vlaams parlement roept onafh uit
Snel geloofd! -> mogelijk geacht?
o Kans groot: BE X?: NEE
Walen: unitair land ipv federaal
Vlamingen & Bxl: géén splitsing
o Tegenstellingen, maar toch samenwerken
BXL = symbool teamwork
Breuklijnenmodel
o Seymour Martin Lipset & Stein Rokkan (jaren ’60)
Toepassing op België: Luc Huyse
o Thematische kampen -> maatschappelijke debatten & dynamieken
Algemeen model: kapitaal – arbeid, kerk – staat, stad- platteland
o Breuklijnen België: ontstaan dr moderniseringsprocessen na 1750
Levensbeschouwelijke breuklijn
Klerikalen – antiklerikalen
Katholieken – liberalen
Rol kerk in staat? Onderwijs: schoolstrijd, schoolpact
Sociaal-economische breuklijn
Kapitaal – arbeid
K rekening houden met A: hoeveel?
Marxisme: socialistische arbeidersbeweging
Na WO2: verzoening & welvaarsstaat: Sociaal Pact
Nu: discussie uit neoliberale hoek
Communautaire breuklijn
Frans – Vlaams
Nederlandstalige Belgen / Vlamingen – verfranste Belgische staat
Vlaamse Beweging, Waalse beweging
Sociale tegenstelling, nu geografisch
20e eeuw: staatshervormingen
o Nieuwe breuklijnen België
Ecologische breuklijn
Materieel – immaterieel
Financiële zekerheid - levenskwaliteit
Etnische breuklijn
Allochtoon – autochtoon
België avant la lettre?
o Was er al een België vóór 1830?
Henri Pirenne
JA: nationalistisch gevoel vóór ontstaan staat
Terwijl andere landen: eerst staat, erna gevoel
Jean Stengers
Proto-nationalistisch gevoel: niet voor 1795!
, Pas vanaf aanhechting Frankrijk
Onderzoek naar nationalisme
Essentialisme
o BE altijd al bestaan, in 19e staat geworden
Klopt niet!
19e eeuw: leiders idee nodig, bevolking moet staat <3
Constructivisme
o Historische momenten herinterpreteren
o Nationale tradities met opzet uitvinden
-> Natie staat ondersteunen
o Natie dus niet eeuwig bestaan
o Geen rechte lijn naar huidige situatie
o X teleologie: ‘meant to be’: gesch bekijken van waaruit t naartoe
moet gaan
Geschiedenis = contingent: complexe gebeurtenissen die
toevallig zijn
o 1: De ‘oude’ Belgen
Caesar: De Bello Gallico: De Belgen zijn de dappersten van alle Galliërs
Belgen ≠ wij + grondgebied Belgae ≠ België
Uitgeroeid door Caesar
Culturele erfenis Belgae?
o Gemaakt door 19e eeuw: geconstrueerde helden
o Ambiorix: leider Eburonen (Germanen)
≠ Belg: nooit in Tongeren geweest
Link Oude Belgen: bestaat niet & niet belangrijk
o 2: De Romeinse stempel
Instellingen
Romeins recht, infrastructuur, kunst, taal, cultuur
Godsdienst in Rome
Taalgrens
Onze regio = grens germaans & geromaniseerd Europa
o Later veel conflicten
o BE = invloed beide modellen
o Taalgrens = grens tussen germ en gerom
o 3: Merovingen & Karolingen
Clovis
Samenspel Kerk & Staat, door doopsel 496
Karel de Grote
Karolingische Rijk -> invloed op evolutie van onze regio
Territoriaal
o Zoon KDG = Lodewijk de Vrome -> rijk over 3 zonen
o Verdrag van Verdun
West-Francië -> Karel de Kale
Middenrijk -> Lotharius I
Oost-Francië -> Lodewijk de Duitser
o Wij: grens met west & oost (middenrijk): later tussen 2
grootmachten: Frankrijk & Duitsland
, o Middenrijk: streefdoel bij latere heersers = grote impact op onze
regio’s
Feodaliteit
o Grondregels AR
o Feodaal systeem
Leengoed = stuk land voor adel van vorsten, in ruil voor
leenhulde (trouw & bijstand in oorlog + som geld bij
overerving)
Inkomsten koning = kroondomein: leenmannen soms
machtiger dan leenheer!
o Rol Kerk
Dubbele legitimering (macht gegeven door god)
Leenheer = soevereine vorst
Kroning KDG door paus in 800
Traditie Rom keizers verdergezet
Bevestiging: Christendom = staatsgodsdienst
Sociale groepen
o Kerk (regulier + seculier)
o Adel (eigenaar grond, landbouw belangrijkste eco activity AR)
o 3e stand (meer m8, steden ontwikkelen, handel & nijverheid)
Belangrijkste motor = stedelijke bgij veranderingen ->
einde AR
Ontwikkeling steden: w kapitaal kr8ig: 14e eeuw Brugge,
15e eeuw Gent, 16e eeuw Antwerpen, 17e eeuw
Amsterdam
e e
o 4: 10 -14 eeuw: feodale machtsstrijd
Leenmannen: 2 leenheren mogelijk (FR koning & Duitse keizer: grens = later BE)
Buren: trouw aan andere leenheren
Graafschap Vlaanderen -> Franse kroon (w&o vl + deel fr)
Hertogdom Brabant -> Duitse kroon (Vl&waals brabant, a’pen, nd brab)
Prinsbisdom Luik -> Duitse kroon
Wallonië -> Duitse kroon
Grens DU-FR = Schelde
Middeleeuws vl ≠ huidig vlaanderen
Volk = loyaal aan lokale heerser, niet aan FR/DU koning
-> PROBLEEM: volk niet loyaal aan koning + weinig inkomsten koning
-> OPLOSSING: leenheren try kroondomein groter maken
o Oorlog
o Huwelijk (bv dochter graaf huwen -> graafschap voor koning)
Taal ≠ belangrijk ivm loyaliteit
Bv. Guldensporenslag – 11 juli 1302
o Feodaal conflict
FR koning wil Vlaanderen aanhechten bij kroondomein
(Want Brugge & Gent welvarend)
Vlaamse graaf werkt tegen & wint
Nord en Pas-de-Calais toch verloren
o Mystificatie
19e-20e eeuw: uitgevonden traditie
, Mythe: overwinning door Belgische graaf van VL tegen FR
koning
Tegen expansiedrift Frankrijk 19e eeuw (FR wil BE
aanhechten, mr BE toont: al geprobeerd, zal nt lukken..)
Mythe: Vlaams nationalisme; taalkwestie ‘VL tegen FR’,
klopt niet, VL adel sprak Frans & taal was geen issue
o Géén nationaal conflict, gwn feodaal: ging om bezit, géén strijd
om onafh BE/vlaamse emancipatie
o 5: Eenmaking in de Nederlanden
Onze regio: territoriaal 1, maar niet echt 1 groep (heel divers en complex)
Dynastieën: eenmakingspolitiek
Contingentie: complex samenspel van factoren & veel toevalligheid
Lokale heersers: keep onafhankelijkheid (wel leenrechtelijk verbonden met DU
keizer/ FR koning
o 6: De Bourgondische Nederlanden (middenrijk KDG) 15e eeuw
Zijtak van familie Valois (via oorlogen & dynastieke pol.: controle over
middenrijk!)
Filips de Stoute = jongste zoon koning FR, met Margaretha van Male,
dochter Graaf van Vlaanderen
Eenmakingspolitiek -> samenhorigheidsgevoel
Uniformering pol. Instellingen: Staten-Generaal oprichten (3 standen
vergadering)
Filips de Goede: sticht nieuwe ridderorde: Gulden Vlies
Geloof beschermen
Eigen dynastie meer aanzien
Hertog <3 edellieden (dubbele pol. Invloed)
o Heel exclusief: max 60 leden
o Ter ere van huwelijk met Isabella van Portugal
Problemen Hertogdom Bourgondië
Oorlog met FR & DU vorsten
Intern particularisme: plaatselijke graven & heersers blijven nog +- onafh
Filips de Goede – Karel de Stoute – Maria van Bourgondië <3 Max van Oostenrijk
– Filips de Schone – Keizer Karel (Karel V) = begin Habsburgse Nederlanden
o 7: Habsburgse Nederlanden 16e-18e eeuw
Karel V: Erft enorm rijk (BG Nederlanden, DU gebieden, Spanje, zuid-¢raal
Amerika)
Rijk waar zon nooit onderging
Bestuur gemoderniseerd (feodale banden FR & DU X)
Pragmatieke Sanctie = 17 Provinciën: land ondeelbaar, ook na erfenis
PS mislukt: rijk wordt onder F2 & broer verdeeld (zonen)
Filips II erft 17 Provinciën samen met Spanje -> Spaanse Nederlanden
o 8: Scheiding der Nederlanden 16e eeuw
Protestantisme ontstaat -> godsdienstkwestie -> bgoorlog-> scheiding 17
provinciën
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
o Protestants & onafhankelijk
o Willem van Oranje = stadhouder
Spaanse Nederlanden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sofie7. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.87. You're not tied to anything after your purchase.