Complete samenvatting. Bevat alles wat je moet weten voor de toets. Duidelijk en overzichtelijk geschreven. Leer je deze samenvatting uit je hoofd is de kans op een voldoende erg groot! Succes met leren!
❖ rechtsstaat is een staat { land } waarin burgers door grondrechten worden
beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid
- sommige regels zijn ongeschreven, andere zijn wel opgeschreven
- vaak komen normen en gedragsregels voort uit geloof, tradities en
gewoonten
❖ rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd
- rechtsnormen ontstaan enerzijds om het maatschappelijke leven geordend te
laten verlopen en conflicten op te lossen
- anderzijds komen rechtsnormen voort uit de waarden en normen die de
meeste mensen met elkaar delen
❖ rechtvaardigheid : wat mensen eerlijk vinden
- het is belangrijk dat rechtsnormen zo veel mogelijk overeenkomen met de
opvattingen die wij als burgers hebben over goed en kwaad
- toch kunnen sommige regels ingaan tegen het gevoel van rechtvaardigheid
- wat vroeger heel normaal was, kunnen we nu oneerlijk vinden → daarom
veranderen rechtsnormen af en toe
❖ ontstaan van de rechtsstaat
- om gevoelens van onrechtvaardigheid en misstanden te voorkomen, ontstond
ongeveer twee eeuwen geleden in sommige landen een rechtsstaat
- zo worden burgers door grondrechten beschermd tegen machtsmisbruik en
willekeur van de overheid
- einde absolute monarchie
- tegenwoordig hebben veel landen een grondwet → daarin staat wat de
grondrechten zijn en hoe een land geregeerd moet worden
- een grondwet is geen garantie voor een rechtsstaat → sommige
dictaturen hebben ook een grondwet alleen worden daar de
grondrechten niet gerespecteerd
❖ recht : datgene waar je recht op hebt
❖ plicht : datgene wat je moet doen
- beiden zijn vaak af te dwingen door / bij de overheid
- rechten en plichten veranderen
❖ soorten rechtsgebieden
● publiekrecht : regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burgers
en overheid
- staatsrecht : alle regels voor de inrichting van de Nederlandse staat
→ bevoegdheden van ministers en volksvertegenwoordigers
- bestuursrecht : regelt de verhouding tussen burgers en overheid →
toestemming van de gemeente voor verbouwing
- strafrecht : alle wettelijke regels die aangeven wat strafbaar is
, ● privaatrecht / burgerlijk recht : regelt de betrekkingen tussen burgers
onderling
- personen- en familierecht : regelt zaken zoals adoptie, huwelijk,
echtscheiding, geboorte etc
- ondernemingsrecht : bepaalt onder welke voorwaarden je een bedrijf
of vereniging mag oprichten
- vermogensrecht : omvat alle zaken die met iemands vermogen te
maken hebben → koop/ huur/ arbeidsovereenkomst of het regelen
van een nalatenschap
- deze doelen zijn uitgewerkt in de volgende grondbeginselen :
- er is sprake van een verdeling van de macht
- de grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet
- door het legaliteitsbeginsel mag de overheid alleen beperkingen
opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten
zijn vastgelegd
❖ verdeling van de macht
- trias politica
- wetgevende macht : maakt de wetten waaraan burgers en overheid
zich moeten houden → dit is de taak van het parlement en de regering
samen → een minister komt meestal met wetsvoorstel en parlement
besluit het goed of af te keuren
- uitvoerende macht : zorgt ervoor dat eenmaal goedkeurende wetten
worden uitgevoerd → hiervoor is de regering verantwoordelijk →
ministers geven dagelijks aanwijzingen aan hun ambtenaren
- rechterlijke macht : beoordeelt of burgers of machthebbers wetten
hebben overtreden en doet uitspraak in conflicten → deze macht is
uitsluitend in handen van onafhankelijke rechters, die zo nodig straffen
opleggen
- het belangrijkste van de trias politica is dat de staatsmachten elkaar
controleren en ‘scherp houden’
- zo controleert het parlement of ministers de wetten wel goed uitvoeren
- als een wetsvoorstel strijdig is met Europese regels, dan zal de
rechter de minister en het parlement tot orde roepen
- dit evenwicht wordt met een Engelse term een systeem van checks
and balances genoemd { controle en evenwicht }
❖ onafhankelijke rechters
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jasmijnbraam. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
