Proloog; Ignaas Devisch
Gezondheidscultuur
Onze tijd genereert een aantal grote gezondheidsproblemen waarvan de uitdagingen niet gering zijn:
- Malaria
- Kanker
- Obesitas
- Diabetes
- Aids
- Ziektes als gevolg van ondervoeding
- …
In West-Europa streeft men naar gezondheid.
Gezondheid is niet langer een gegeven maar ook een norm. We zijn echter nooit zeker of we deze
norm wel of niet bereikt hebben.
Onderwerp boek ‘ziek van gezondheid’:
Stilstaan bij het ongezonde karakter van het wijzen naar het gedrag dat ons ziek maakt.
De leidraad is: Worden we vandaag vooral ziek omdat ons gedrag steeds ongezonder is geworden of
veeleer omdat we steeds amechtiger horen te streven naar gezondheid (of iets anders)?
GEVOLG: medicalisering
Medicalisering =
Het proces waarbij we steeds meer menselijk gedrag met een louter medische bril begrijpen en
analyseren, met als gevolg dat vele dagelijkse activiteiten medische problemen worden.
Onze gezondheidscultuur:
we zijn nooit meer gezond, we moeten er voortdurend naar streven.
The worried well
Vandaag staat ziekte op de eerste plaats. Het onbereikbare lijkt alleen te benaderen door
onze over te geven aan de adviezen van experts:
o Gezondheidsconsulenten
o Fitnesscentra
o Instituut voor voedings- en bewegingsadvies
o Experts
o …
Hoge inkomens kunnen zich de betaalde expertise meer permitteren dan lagere
inkomens.
Steeds meer farmaceutische middelen in ons dagelijkse leven.
Preventie toont een dubbele kant:
o 1) Een aantal ziektes vroegtijdig op te sporen
o 2) Steeds zwaarder wegende onrust of zelfs angst bij een steeds groter wordend
aantal mensen.
1
, Fenomeen “the worried well”
= Mensen maken zich zorgen, ook al maken ze het op zich wel goed. We zijn niet
opzichtig ziek, maar we omschrijven onszelf ook niet als gezond.
o Er kan iets aan jezelf beter
o Gedrag wordt maatschappelijk niet aanvaard; stoornis maakt dit gedrag
verklaarbaar op fysieke, neurologische dan wel genetische gronden.
Medicalisering gaat samen met farmacologisering:
= Het bestrijden van ziektes met medicijnen
o Het medicijn komt eerst, en daarna pas de stoornis
o Heilzaam karakter van bepaalde medicijnen
o Overmatige behandeling van ziektes met medicijnen
Transient mental illnesses
= bepaalde (mentale) ziektes zijn typisch voor bepaalde tijdsperioden (Hacking^)
Ѵ Wijze waarop die wetenschap vandaag is ingebed in een economische en maatsch.
Constellatie die tot een specifieke medische praktijk heeft geleid.
X Pro of contra medische wetenschappen
Beter dan goed
Verschil jaren 60 v/d vorige eeuw:
medische stoornissen vandaag vooral gesitueerd in het individu, vroeger in de
samenleving of het systeem.
Depressie
Angststoornissen
Autisme
ADHD
Evolutie neoliberale samenleving:
gericht op de maximale mobilisatie van de mens en middelen met het oog op een
allesoverheersend winststreven.
-> Zelf goed is niet goed genoeg
Meritocratie of prestatiemaatschappij
= Een samenlevingsmodel dat in grote mate gericht is op onze meetbare prestaties en
ons daar indien nodig ook op afrekent.
Onze persoonlijkheid is subject van dit streven; Een persoonlijke identiteit is een work in
progress:
Een opgave die je je als individu moet stellen en daardoor eerder een streven naar iets
wordt dan het zich neerleggen bij iets. Wie we zijn, is wat we horen te worden.
Better than well:
Gezondheid is een opgave waarvan we nooit weten of we de taak naar behoren hebben
volbracht. -> Wanneer gezond en fit genoeg om niet langer ziek te zijn?
Gezond tot zolang we niet ziek zijn Zolang ziek tot we gezond zijn;
Gezondheid is hoe langer hoe meer een onbereikbaar punt o.i.v. medicalisering.
Uitgevonden problemen worden opgenomen in de Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders (DSM-5):
o Female sexual dysfunction: soms geen zin hebben in seks
o Prolonged grief disorder: lang rouwen om het verlies van een naaste
2
, Nieuwe fysieke normen en idealen:
o Feit: meer overgewicht en obesitas
o Ideaal: fit, gespierd en afgetraind lichaam
Fitness: zodra we in deze oneindige logica stappen en er de principes van
aanvaarden, is er geen enkel rustpunt ons nog gegund.
Dernier effort:
= Na de laatste inspanning komt er steeds weer een andere laatste inspanning opduiken,
omdat het uiteindelijke streefdoel als een normerend ideaal altijd voor ons blijft zweven
en mee opschuift met elke inspanning die we leveren.
o Losers Tevreden zijn met wat je bent en wat je hebt bereikt, je berust in wie je
bent. Je staat stil en wil niet meer verder.
Gezondheid en macht
Ziekte en gezondheid in een maatschappelijke context
o Geen samenleving waarin ons dictatoriaal dingen worden opgelegd
o Moeilijk na te gaan of het zou gaan om de toevallig gedeelde expressie van
alleenstaande individuen.
o Niet zo eenvoudig wie of wat medicalisering heeft veroorzaakt
Micromechanismen van de macht (Foucault)
o De kleine maar overal in een samenleving aanwezige mechanismen die van ons
gedrag een beheersbaar fenomeen moeten maken op grond van de economische
rationaliteit.
o Stelselmatig opdrijven van de macht
o Ongrijpbare, grillige macht die tegelijk van allen en van niemand is, maar leidt tot
een realiteit waarbinnen we onszelf heel wat aandoen
Ouders die medicijnen geven aan te drukken kinderen
Leerkrachten die ouders verwijten dat ze niets doen
o Grens tussen “recht op” en “plicht tot” zeer dun.
Wat is gewenst en ongewenst gedrag?
Normen zijn geïnternaliseerd
o De gezondheidsnormen zijn doorgedrongen tot ons morele systeem
Doe jij aan sport? Ja maar niet genoeg.
Vraag:
o Worden we ziek omdat onze levensstijl steeds ongezonder wordt, of omdat we
meer streven naar gezondheid?
o Hoe komt het dat de samenleving op deze manier met gezondheid omgaat?
Zorgwekkend
Geen toevallige neveneffecten van een bepaald evolutie, maar kernaspecten van de wijze
waarop we onze samenleving organiseren en tegen ziekte en gezondheid aankijken.
Gezondheidszorg bestrijdt en genereert gezondheidsproblemen probleem
Zowel economische als politieke belangen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller spurtbommetje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.59. You're not tied to anything after your purchase.