Summary
Samenvatting neurogene spraakstoornissen: dysfagie
- Course
- Institution
Uitgebreide samenvatting van de lessenreeks neurogene spraakstoornissen: dysfagie
[Show more]
Seller
Follow
camilledecoster
Reviews received
Content preview
NEUROGENE SPRAAKSTOORNISSENSLIKKEN
Slikken = geheel van processen die als doel hebben voedsel veilig & efficiënt tot in de maag te brengen
• lijkt evident
• complex mechanisme
• veel betrokken structuren, zenuwen, …
• CZS/PZS ➔ neurale aansturing
• spierkracht
• timing & coördinatie
slikken: fasen
• 1. Oraal voorbereidende fase: bolusvorming
• 2. orale transportfase: boluspropulsie
• 3. faryngeale fase
• 4. oesofageale fase
Oraal voorbereidende fase
• inname bolus
• Bolusvorming
• Lippen, kauwspieren, tong, Wangen
o Lippen = bolus afhappen
▪ Goede lipsluiting houdt bolus in de mond
o Tong = brengt voedselbolus naar molaren en terug
o Kauwspieren = fijnmalen van bolus
o Wangtonus = om bolus terug centraal te krijgen
• Speekselklieren
o Om ervoor te zorgen dat bolus mooi coherent geheel wordt
• Tongbasis-velum afsluiting
o Anders risico dat voedsel rechtstreeks in luchtpijp loopt
• respiratie gevrijwaard ➔ blijven ademen door neus
• willekeurig ➔ volledige controle
• bolus gevormd → einde voorbereidende fase
orale transportfase
• doel = bolus van mond richting farynx transporteren
• bewuste initiatie vd slikact
• tongkracht = bolusdrijvende kracht
1
, • tongbeweeglijkheid! ➔ contact tussen tong en verhemelte
• fase stopt wnr bolus achterste tonsilpijler passeert
o Eerst contact tussen tongtip en harde verhemelte
o Tong gaat zich afrollen
o Zo gaat tong de bolus wegduwen richting farynx
Faryngeale fase
• Niet langer ademhalen
• Wnr bolus farynxwand raakt, wordt een slikreflex uitgelokt
o (n. laryngeus superior – interne tak)
• Onvrijwillige fase
• 1. velofaryngeale sluiting
o Bolussturing (richting)
▪ richting slokdarm
▪ vermijden van nasale regurgitatie
o velofaryngeale sluiting + retractie tong
▪ drukopbouw in de orofarynx
▪ drukverschil tov hypofarynx
▪ bolus beweegt caudaal
• 2. laryngeale sluiting
o Apneu = ademstop!
▪ Bijkomend mechanisme om luchtweg te beschermen
o Glottissluiting
▪ Vaste volgorde!
▪ Ware stemplooien ➔ met kracht om luchtweg te beschermen
▪ Valse stemplooien
▪ Arytenoiden kantelen naar epiglottis
o Plooien epiglottis
▪ ‘plooit’ over gesloten glottis
▪ maar niet belangrijkste afsluitmechanisme
▪ wel belangrijk als ‘boeg’
▪ tong → valleculae → lateraal kanaal → sinus piriformis
▪ preventie van voeding in laryngeaal vestibulum!
▪ Niet hermetisch dicht!
2
,• 3. faryngeale contractie
o Door farynxconstrictoren
o Van superieur over medius naar inferieur
o Bolus wordt getransporteerd door primair bolusdrijvende tongkracht vanuit orale caviteit
naar farynx ➔ door farynxcontractie gaan we opruimen wat er nog achterblijft
o Soort ‘opruimdienst’ voor wat er nog is achtergebleven
• Bolus door upper oesophagale sfincter UES ➔ bovenste slokdarmsfincter
o ➔ UES is gesloten want anders kan eten, drinken, zuren terug omhoog komen in onze keel
➔ zuren waar farynx- en larynxmucosa niet tegen kunnen ➔ ontstekingen
o ➔ probleem: deze is gesloten maar moet open!
▪ Laryngale elevatie + relaxatie UES nodig!
o 1. relaxatie UES (inhibitie vanuit hersenstam)
▪ Gaat ontspannen, maar niet plots openspringen
▪ Sluit niet meer zo krachtig
o 2. openrekken van de UES ➔ larynxelevatie
▪ Voelbaar tijdens slikact
▪ Contractie van suprahyoïdale spieren!
o 3. voldoende intrabolusdruk om bolus doorheen de sfincter te krijgen
▪ tongkracht
▪ velofaryngeale afsluiting
▪ farynxcontractie
o 4. Timing
▪ UES moet op juiste moment opengaan, anders zal bolus op hoger niveau blijven
steken
• 4. laryngeale elevatie
o Larynx maakt stijgende en anterieure beweging
o Resulteert in:
o 1. vrije weg voor bolus (larynx onder tongbasis) richting slokdarm (niet richting luchtweg)
3
, o 2. kortere passage bolus langs larynx = beschermen luchtweg
o 3. openrekken UES
• 5. relaxatie UES
• ➔ staart bolus in oesofagus: start primaire peristalsis oesofagus (= oesophageale fase)
➔ opening glottis
➔ terugkeer hyoid naar rustpositie
Neurale controle
• Hersenstam zorgt voor basispatroon van slikken ➔ uniek
o Niet vanuit cortex bepaald
• Basis motorisch patroon: sCGP – swallowing central pattern generator
o In hersenstam in medulla
o Dorsale regio: sensorisch
o Ventrolateraal: motorisch
o Aferente zenuwen maken rechtstreeks contact met sCGP
o Vanuit sCGP vertrekken onze efferente zenuwen
• Typisch, ritmisch patroon
• Vrijwillige slikact → hogere neurale controle → aanpassen van basis motorisch patroon naar de
specifieke context
o Sensorische integratie via sensorische cortex & subcorticale regio’s (thalamus, basale ggl, insula)
o Pre-motorische cortex: planning & programmatie van de bewegingen
o Prim. Motorische cortex: aansturen van patroon/spieren
•
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller camilledecoster. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now