In dit document vind je alle hoorcollege en werkcollge uitwerkingen. Alles wat de docent heeft verteld staat hier letterlijk in overgetypt. Dit heb ik samengevoegd tot een gehele samenvattting over het vak Europese rechtsgeschiedenis. Zelf heb ik dit vak afgerond met een 7.5.
HC 1 Europese rechtsgeschiedenis
De historische ontwikkeling van het recht
Nota Bena:
Wat is geschiedenis
geschiedenis verwijst naar alles wat in het verleden heeft plaatsgevonden met of zonder de mens.
Kritisch brononderzoek
Geschiedenis verwijst ook naar de vakdiscipline die zich bezighoudt met het bestuderen van de
chronologische ordening van gebeurtenissen, zich daarbij baserend op een kritisch onderzoek van
bronnen.
rechtsgeschiedenis. Waarom?
Als je wilt weten hoe het recht in elkaar zit, moet je weten hoe het heeft zich ontwikkeld, en hoe het recht
de plaats heeft ingenomen zoals hij dat nu doet.
Voorbeelden
Burgerlijk wetboek
Boek 1 - personen- en familierecht
• Art.49 lid 1. (1838)
• Trouwbeloften geven geen rechtsvordering tot het aangaan van een huwelijk nog tot
schadevergoeding wegens het niet vervullen van de beloften.
Er vloeit uit dit recht geen rechtsgevolg uit.
• Art 30 lid 1 (2001)
• Een huwelijk kan worden aangegaan door twee persoen van verschillend of gelijk geslacht.
Strafprocesrecht
Gematigd accusatoir procesrecht
Tijdens het vooronderzoek heeft het strafproces een inquisitoir karakter: omdat de verdachte object
van het onderzoek is en als zodanig de uitoefening van dwangmiddeld heeft te duiden. Tijdens het
onderzoek ter terechtzitting heeft het strafproces een meer accusatoir karakter: omdat de verdachte
dan in hoofdzaak op gelijk voet met het OM wordt behandeld.
Accusatoir en inquisitoir strafprocessen = zijn historische strafprocessen die wortelen in de
middeleeuwen. De zaak is dan, wat betekende het toen in de middeleeuwen het accusatore en
inquisitore strafproces, wat zijn de kenmerken?
Recht in context
Rendall Lesaffer
Inleiding tot de Europese rechtsgeschiedenis
A. Politiek en staat
- politieke situatie, machtshebbers, samenleving
B. Cultuur en recht
- cultuurstromingen -> invloed op rechtsontwikkelingen
Jhermoninus Bosch 1450-1516?
Net als een schilderij die het huis aankleed, kleed de rechtsgeschiedenis het recht ook aan. Zo
kan je het recht beter begrijpen door naar de context te kijken.
1
,De tuin der lusten (1480-1490)?
Lex Ribuaria (circa 620)
• Als een Ribuariër (Germaanse Franken stam) een andere Ribuariër heeft gedood, en zijn daad wordt
bewezen, dan wordt hij veroordeeld tot 200 schellingen.
• Als een Ribuariër een Aleman, Fries, Beier of Saks heeft gedood, wordt hij voor 160 schellingen als
schuldig aangemerkt.
• Als een Ribuariër een graaf heeft gedood, en zijn daad wordt bewezen, dan wordt hij veroordeeld tot
600 schellingen.
• Als een Ribuariër een besschop heeft gedood, en zijn daad wordt bewezen, dan wordt bij veroordeeld
tot 900 schellingen.
Context bekijken om dit recht van toen te begrijpen. Niet alleen denken van het was zo.
• Waarom werd een zwaar delict als doodslag nancieel afgedaan?
• Aan wie moest het geldbedrag worden betaald?
• Waarom wat het geldbedrag lager als het slachtoffer tot een andere stam behoorde?
• Was er dan geen sprake van oorlog
• Waarom was het geldbedrag hoger als het slachtoffer een graaf of een bisschop was?
• Waarom waren er voor hen speciale bepalingen opgenomen?
Inhoud van de curusus (1)
- Bestudeerd wordt de geschiedenis van het recht door de eeuwen.
- Binnen de maatschappelijke politieke en culturele context die het recht mede heeft bepaald en mede
inhoud geeft. Die twee geven het recht vorm
Hoorcollege = recht in context
Recht = dialoogcolleges
Het boek van Leeuwensaffer
Uitwendige rechtsgeschiedenis
- bestudeerd het recht als verschijnsel
- Je kijkt niet precies van hoe luiden de rechtsregels, maar dat je kijkt naar wie hebben die rechtsregels
gemaakt. Welke instanties waren betrokken bij het maken van het recht.
( rechtsbronnen, instanties, juridische doctrines, ect)
Inwendige rechtsgeschiedenis
- bestudeerd de inhoud van het recht
- Hoe zag het recht er uit en hoe luidden de regels
(Inhoud van een rechtsregel, verloop van een procedure, algemene leerstukken)
Doen we vooral voor het strafrecht (+ schade vergoedingsrecht)
2
fi
, Continentale rechtsgeschiedenis
Civil law tradition
• Grote invloed van Romeins recht op rechtsstelsel van eu landen (Ius commune)
• Codi catie van het (burgerlijk) recht.
Anglo-Amerikaanse rechtsgeschiedenis - over lezen in het boek!
Common law tradition
• Minder grote invloed van Romeins recht
• Minder grote rol van wetgeving / codi catie(rechtersrecht)
• Daarom is daar meer rechtspraak/ jurisprudentie. Lagere rechters moesten zich houden aan uitspraak
van de hoge rechters.
Civial law tradition - Romeins recht
Eerste leven van het romeinse recht - de romeinse samenleving van toen
- 650 v. Chr. - 476 n. Chr (—1453 n. Chr.)
Rome ontwikkeld zich al een wereldrijk en in 576 na chr ten einde komt. West Romeinse rijk wordt
aangevallen door de Germaanse stammen. in 395 grote romeinse rijk splits in twee delen. West ten einde
in 476. Oost Romeinse blijft nog even bestaan tot 1453. In dit oost romeinse rijk zie je het codi ceren van
het romeinse recht door een sterke romeinse leider die het recht codi ceert en dat noemen wij =
(Corpus Iuris civills) (lichaam van het burgerlijke recht )
Tweede leven van het romeinse recht
- Pisa 1070. Herontdekking van die Corpus iuris Civilis)
- In Juridische faculteiten wordt dit Romeinse recht bestudeerd en dit recht krijgt langzaam invloed op
het praktische rechtsleven.—> regionale en lokale rechtsstelsels. Daarom heb je dus continentale
rechtsgeschiedenis in de eu.
Randall Lesaffer
Inleiding Europese rechtsgeschiedenis
A. Politieke en staat globaal lezen
B. Cultuur en recht integraal lezen
Module 1: romeinse tijd
germaans-frankische tijd
Module 2: late middeleeuwen
vroeg moderne tijd
Module 3: moderne tijd
3
fi fi fi fi
,HC 2 Europese rechtsgeschiedenis
De Romeinse periode
Gaius Julius Ceasar (100-44 v. Chr.)
Belangrijk persoon voor ontwikkeling romeinse recht en samenleving.
Van koningschap naar keizerschap
753 v. chr: koningstijd —-> absolutie machtsconcentratie. Koning had macht. Senaat was advies orgaan
voor de koning
opstand
509 : Republiek —-> koning afgezet. machtsverdeling. Over organen met enkele personen in het orgaan.
27: keizertijd (caesar) —> machtsconcentratie
Caesar is in dit geval een breekpunt. Was eerst een militair. Maar wilde toch een politieke macht
uitoefenen. Hieronder staat zie je dat caesar, om dat te bereiken, belangrijke functies probeerde te
behalen. Caesar doet deze studie, omdat hij weer terug wilt naar het koningen tijdperk, gesteund door
een sterk leger.
Dit is hem niet gelukt, maar zorgt wel voor aanzet nieuwe machtsconcentratie. Augustus werd hierna
Keizer (afstammeling caesar). Keizers gaan zich caesar noemen, het wordt een statussymbool voor het
absolutie legitimatie van zeggen schap.
Curus Honorum (de eervolle cursus) - Late Republiek
Wil je wat voorstellen in de Romeinse republiek, dan moet een cursus doorlopen.
Senaat “machtscentrum” de regering
^
|
Censoren “ belastingsregisters inden
^
|
Consuls 2 pers “dagelijks bestuur” Caesar
^
|
Praetoren bezighouden met rechtspraak Caesar
^
|
Quaestoren ambtenaar nanciën Caesar
Julius caesar zorgde dus voor een nieuw tijdperk: de Keizertijd.
4
fi
, Julius Caesar — hernieuwd koningschap
46 v. chr dictator = persoon die in roerige tijden zorgde dat het rust werd (10 jaar)
45v. chr consul (solo), waren er altijd twee nu 1
44 v. chr censor perpetuo + dictator
Perpetuo ( censor voor het leven) (dictator voor het leven)
Zijn machtsgreep staat bekend als:
Caesarisme
• Absolute heerschappij naar zich toe trekt
• Kan dat doet Mede door militaire achterban
• Waarbij bestaande (republikeinse) staatsinstellingen niet worden afgeschaft, maar wel zo veel
mogelijk buitenspel worden gezet. Ze worden formeel worden gehandhaafd.
• Voortgekomen uit (zelf veroorzaakte) maatschappelijke onrust en chaos
Julius Caesar
15 maart 44 v. Chr.
Hij wordt door de senaat vermoord. 23 messteken.
Ondanks zijn verdwijning heeft hij een machtsconcentratie achtergelaten
Augustus (nakomeling caesar) die hem opvolgt is jaloers op de grieken. Hij vindt de bevolking laf, maar
heeft verwondering over de mooie verhalen over de goden en wilt dit. Dit is hem uiteindelijk ook gelukt.
Rome - Mythologische oorsprong BELANGRIJK
Twee belangrijke schrijvers
- Titus Livius (59 v - 17n Chr)
Ab Urbe condita ( vanaf de stichting van de stad)
- Publius Vergilius maro (70 v - 19 Chr.)
Aeneas
Quid Hoc est?
Paard van troye. - grieken hebben Troye veroverd
Goddelijke afkomst van Rome begint in Turkije
Rome - Mythologische oorsprong
De Romeinen nemen de tegenstander van de grieken als voorbeeld
Volgorde van eerst naar laatste
1. Aeneas = na de vernietiging van Troye, Troye ontvlucht en richting Rome zeilt
2. Numitor + Amulius. Numitor wordt koning in itaie, amulius niet, vermoord hem
3. Rhea Sylvia ( dochter Numitor) sluit haar op en maakt er maagd van, mannelijk nakomeling te
voorkomen. Toch wordt ze zwanger, ze zegt tot god.
4. Romulus + Remus ( kinderen Rhea) goddelijke afkomst en opgevoed door de wolf, nadat ze zijn
verstoten. Romulus vermoord Remus en wordt stichter stad Rome
Sabijnse maagdenroof
Er waren te veel mannen in Rome. Pakte maagden uit Sabijnen. Daardoor hebben ze ruzie en wordt
uiteindelijk door de maagden gesust.Dit is dan de mythische afkomst van Rome en werkt door in het
recht
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robine03. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.24. You're not tied to anything after your purchase.
