Dit is een samenvatting van het vak 'Orthopedagogie'. Besproken hoofdstukken: inleiding (kort), orthopedagogie als wetenschap, methodisch agogisch handelen, de verschillende actoren in het agogisch proces, (ortho)pedagogische visies, oplossingsgericht denken en werken en toepassingen uit cursus.
➢ Basis en werkterrein van de opvoeder – begeleider
➢ Is verantwoord doordacht en methodisch
1 ORTHOPEDAGOGIE ALS WETENSCHAP
1.1 WAT BETEKENT ORTHOPEDAGOGIE?
1.1.1 Pedagogiek en pedagogie
➢ Pedagogiek of opvoedingswetenschap: de wetenschap die het opvoeden als object heeft en
waarin het denken over opvoeden centraal staat.
➢ Pedagogie: het handelen, uitvoeren, de praktijk van het opvoeden.
Pedagogie(k) kent een aantal FACETTEN:
➢ de omgang met anderen: opvoeden komen we tegen in de (erg basale manier van) omgang
tussen volwassenen en kinderen.
➢ de unieke omgang: die omgang is uniek en persoonlijk en in de regel valt een wederzijdse
betrokkenheid waar te nemen.
➢ omgang met invloed: de opvoeder wil waarden en normen bijbrengen, keuzes leren maken,…
Het kind wordt hierdoor gevormd (modulering). Deze modulering gebeurt vaak door
observeren en kopiegedrag.
➢ omgang met vrijheden en beperkingen: er moeten kaders zijn waarbinnen een kind begrenst
mag/moet worden. Deze invloed neemt geleidelijk af naarmate een kind groeit.
Pedagogie(k) kent een aantal FACTOREN:
➢ innerlijke factoren: datgene wat eenieder in aanleg (erfelijk) bij geboorte meekrijgt.
o Bv. autisme, ADHD…
➢ uiterlijke factoren: de omstandigheden waarin een kind opgroeit. (het milieu, de omgeving
en de situatie waarin het kind zich kan/moet ontwikkelen.
o Bv. maatschappij, vrienden, alcohol- of drugsverslaafde ouders…
1.1.2 Opvoedingsproces
➢ Opvoeden voltrekt zich geleidelijk
→ Ontwikkelen, leren en veranderen vraagt tijd.
1.1.3 Orthopedagogiek en orthopedagogie
➢ Orthos = Grieks: ‘recht maken wat krom is gegroeid’
➢ Een vorm van begeleiden/opvoeden die bijstuurt wat afwijkt van de norm.
o Bijzonder opvoeden ontstaat wanneer er tijdens de gewone opvoeding problemen
voordoen.
➢ Orthopedagogie: het handelen, uitvoeren, de praktijk van wat er moet gebeuren om de
scheefgegroeide opvoedingssituatie recht te kunnen trekken.
➢ Orthopedagogiek: de wetenschap die de bijzondere opvoeding als object heeft – verwijst ook
naar het handelen van ‘professionelen’.
,Orthopedagogie Samenvatting 2021-2022
➢ Ter Horst: benoemt het werkveld van de orthopedagogiek als ‘de problematische
opvoedingssituatie’ (P.O.S.)
o Hiervan is sprake wanneer de betrokkenen de opvoedingssituatie als perspectiefloos
ervaren en ze er niet in slagen zonder professionele hulp van buitenaf daar
verbetering in aan te brengen.
→ M.a.w.: de orthopedagogische hulpverleners proberen via hun agogisch handelen de
situatie opnieuw perspectief te bieden.
➢ Professionele opvoeder = spilfiguur die respectvol begeleidt en ondersteunt
o vertrekt vanuit wensen en krachten van de cliënt
o grijpt pas in als de veiligheid en integriteit van mensen wordt bedreigd
1.1.4 Orthopedagogiek/(Ortho)agogiek
➢ ‘Pedagogiek’ verwijst letterlijk naar kinderen.
➢ ‘Ortho-agogiek’ wanneer het om volwassenen gaat.
➢ Agogisch handelen = deskundig, methodisch en intentioneel omgaan met
veranderingsprocessen.
1.1.5 Werkgebied van de orthopedagogie(k)
➢ Zintuiglijke functioneringsproblemen: doof, slechthorend, blind of slechtziend.
➢ Motorische functioneringsproblemen: motoriek belemmerd.
➢ Cognitieve functioneringsproblemen: intellectuele ontwikkeling (ernstig) belemmerd.
➢ Gedrags- en emotionele functioneringsproblemen: conflict zijn met zichzelf en/of hun
omgeving.
➢ Meervoudige functioneringsproblemen: combinatie van de hierboven omschreven
functioneringsproblemen.
1.2 ORTHOPEDAGOGIEK EN MAATSCHAPPIJVISIE
ORTHOPEDAGOGIEK MAATSCHAPPIJ
Visie rond
Verschillende mensvisies
hulpverlening
Modellen rond
Verschillende stromingen hulpverlening
, Orthopedagogie Samenvatting 2021-2022
1.2.1 Separatie
➢ Separatie = Personen worden gescheiden van de samenleving.
➢ Kleine cirkel: doelgroep
➢ Grote cirkel: maatschappij
→ Waarom zijn er voorzieningen gebouwd voor mensen met een
beperking?
− Weg houden van maatschappij
− Bescherming tegen hun beperking
1.2.2 Integratie
➢ Integratie = Proces van ‘dichterbij komen’
o We zoeken naar een dienstverlening die erop gericht is de cliënt naar vermogen aan
de samenleving te laten deelnemen.
➢ Ze zijn in de maatschappij maar nog steeds een aparte groep.
1.2.3 Normalisatie
➢ Normalisatie = Geslaagde integratie
o Normaliseren van leefomstandigheden: cliënten beschikken over leefpatronen en
omstandigheden die zo veel mogelijk gelijken op de gewone omstandigheden en
leefgewoonten in de samenleving.
o Normaliseren van de persoon: zo ‘normaal’ mogelijk functioneren.
1.2.4 Emancipatie
➢ Emancipatie = Vrij maken van afhankelijkheid, opheffen inperking, geven van gelijke rechten
o Belangrijk gegeven in de hedendaagse welzijnszorg
o Niet zo evident te realiseren, o.m. door afhankelijkheid van cliënten, houding van
professionelen,…
➢ Empowerment
o ‘To empower’ = verlenen van macht of kracht
▪ Verlenen van kracht = ondersteuning en support
▪ Verlenen van macht = verschuiving van verantwoordelijkheid
o Empowerment speelt zich af op 2 vlakken:
▪ Persoonlijk vlak: mensen nemen zelf beslissingen m.b.t. hun persoonlijk
leven.
▪ Politiek vlak: het beleid moet doorzichtiger worden, diensten toegankelijker…
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sirip. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.47. You're not tied to anything after your purchase.
