Summary
samenvatting RZL EBALO AO VIVES Kortrijk
- Course
- Institution
samenvatting Religie, zingeving en Levensbeschouwing EBALO afstandsonderwijs VIVES Kortrijk
[Show more]
Seller
Follow
gaelledebruyne
Reviews received
Content preview
1Religie, zingeving & levensbeschouwing
17 nov. 2022
Hoofdstuk 1: ZIN in (samen)leven!
Kunnen weergeven wat de begrippen levensbeschouwing, zingeving, religie en godsdienst
inhouden en de verschillen kunnen duiden
De 7 dimensies van godsdienst kunnen benoemen, uitleggen en illustreren met voorbeelden
Kunnen uitleggen wat verzuiling en secularisatie inhoudt
Kunnen verklaren waarom er individuele levensvisies vaak een mix van elementen uit verschillende
levensbeschouwing opduiken.
1 Levensbeschouwing, zingeving, religie en godsdienst
1.1 Levensbeschouwing
= een samenhangend geheel van ideeën, ervaringen, waarden en beelden dat een persoon ontwikkelt
over zichzelf, over het samenleven met anderen en over de wereld.
Een levensbeschouwing is niet iets wat je ‘hebt’ of ‘krijgt’, maar een verhaal dat zich ontvouwt in
samenspraak met anderen, zowel nabije belangrijke anderen als mensen uit andere tijden en andere
culturen. ‘Een samenhangend verhaal over het leven’ of ‘een bewuste manier van in het leven staan’.
Stuurt gedrag en keuzes in het leven van alledag.
Een levensbeschouwing kan religieus gekleurd zijn. Dat betekent dat iets wat het gewone of zichtbare
overstijgt, iets waardoor of iemand door wie je je aangesproken voelt, een belangrijke rol speelt in de
verwoording en beleving van wat uiteindelijke waarde heeft en zinvol is voor jou.
Een levensbeschouwing reikt de mens een totaalbeeld aan. Ze probeert een antwoord te bieden op
levensvragen van mensen.
Wie ben ik? Waar kom ik vandaan?
Wie zijn die anderen? Wat is mijn verhouding tot hen? Hoe ga ik met hen om?
Waarom leef ik?
Hoe zit het met mijn (onze) toekomst?
Hoe krijgt alle lijden en dood, (on)zin plaats in mijn leven?
Hoe kan ik weten wat het goede is dat ik moet doen, welke weg leidt daarheen?
In onze cultuur vinden we een grote verscheidenheid aan levensbeschouwingen. Deze zijn heel divers van
aard. Dit hangt af van wat de basis vormt van zo’n levensbeschouwing: een filosofisch principe, een
wetenschappelijk principe, het geloof in een god…
Niet-theïstische levensbeschouwing gaan ervan uit dat er geen god is. Om de gang van zaken in de
wereld, is er geen god nodig. Het leven valt ‘binnenwereld’ te verklaren. Er is geen ‘externe’
verklaring nodig. Onder andere het humanisme en het positivisme gaan uit van deze visie.
Theïstische levensbeschouwingen gaan uit van het geloof in een god of goden. De wereld en het
elven van mensen wordt dus verbonden met het geloof in een god of in goden.
o Monotheïstische levensbeschouwing wanneer mensen geloven in 1 god.
o Polytheïstische levensbeschouwing wanneer mensen geloven in meerdere goden.
Agnosticisme: deze mensen stellen immers dat er geen overtuigende wetenschappelijke bewijzen bestaan
dat er een godheid bestaat, maar dat er evengoed geen overtuigende wetenschappelijke bewijzen bestaan
dat er geen godheid bestaat. Agnosten = ‘niet-weten’
,2
1.2 Zingeving
= een mens stelt zich levensvragen. Hoewel deze vragen eigenlijk niet te beantwoorden zijn,
hebben mensen er al altijd een zinvol antwoord proberen op geven. Door deze vragen te
beantwoorden, tracht men immers zin te geven aan het leven.
Gebeurt meestal onbewust en op gevoelsmatige basis.
Zingeving is evenwel iets procesmatigs. Wat jouw leven nu zin geeft, het antwoord dat jij vandaag
formuleert op levensvragen, zal niet hetzelfde zijn als tien jaar geleden, maar zal in de komende tien jaar
nog evenzeer veranderen. Wat je dagdagelijks meemaakt, kleurt immers de manier waarop jij het leven en
de zin ervan bekijkt.
1.3 Religie en godsdienst
Religie: wanneer mensen zich verbonden weten met iets wat hen overstijgt: een hogere macht, een
kracht, een principe, iemand.
Godsdienst: op het moment dat het ‘hogere’ ingevuld wordt door God. De relatie met het
goddelijke kan op verschillende manieren worden ingevuld.
Mensen drukken op verschillende manieren hun gelovig zijn uit. We spreken daarom over de verschillende
dimensies van een godsdienst of van geloven. Ook al vallen deze dimensies te onderscheiden, in de praktijk
vloeien ze vaak in elkaar over.
1.3.1 De rituele dimensies
Iedere religie maakt gebruik van rituelen om zijn relatie tot … In een ritueel herkennen we duidelijk een
uiterlijke kant. Die uiterlijke kant wijst dan ook naar een diepte, waarmee de mens in contact probeert te
treden. Ritueel-handelen is een symbool-handelen, waarbij het symbool verwijst naar een dieperliggende
waarheid, relatie, het transcendente of het hogere, God.
Deze rituelen binden mensen die een gezamenlijke levensbeschouwing/ godsdienst hebben.
Moslims hebben ritueel gebed, christenen hebben doopsel of eucharistie, hindoes hebben het baden in
de heilige rivier de Ganges.
Soms ontwerpt men voor het uitvoeren van de rituelen gebouwen of sacrale plaatsen:
Kerken, synagogen, moskeeën, hindoetempels, offerplaatsen, enz.
1.3.2 De mythologische dimensie
Iedere godsdienst heeft ook ergens een ‘verklarende’ dimensie. In mythologische verhalen drukken religies
vaak hun oorsprong uit, antwoorden ze op levens-en zinsvragen. Het zijn de grote verhalen van een religie
van waasruit de religies meestal ook gestalte heeft gekregen.
Scheppingsmythes in het christendom, het verhaal van de bevrijding uit Egypte als stichtend verhaal
voor het jodendom.
1.3.3 De doctrinele dimensie
Elke godsdienst formuleert een leer, een visie die uitdrukt wat de godsdienst inhoudt. Deze leer vertelt
waarin de gelovige nu eigenlijk gelooft
Geloofsbelijdenis
1.3.4 De ethische dimensie
Religies geven zelf ook aan op welke manier mensen goed kunnen handelen. Elke religie, godsdienst vertelt
op welke manier mensen zich best al of niet verhouden tot God, goden, het hogere, tot anderen, tot de
natuur, tot zichzelf tot de samenleving. Ze nodigen mensen uit om te streven naar ‘het goede’. Elke
godsdienst geeft in zijn leer ook aan hoe een mens goed hoort te handelen, geeft ‘morele’ regels aan. Vaak
, 3
gaat het hier zowel om geboden als verboden, die ervoor zorgen dat het leven en het samenleven met
anderen, de Andere goed kan verlopen.
Tien Geboden van de joden, de verplichting die moslims hebben om een deel van hun inkomen af te
staan aan de armen in de gemeenschap.
1.3.5 De sociale dimensie
Een godsdienst is meestal geen individuele aangelegenheid. Er zit ook een sociaal kantje aan: er is de
gemeenschappelijke leer, die men aanhangt, de rituelen worden in groep beleefd.
Men gebruikt bij christenen het woord Kerk om over de gemeenschap van christenen te spreken
In veel gevallen is er een ‘instituut’ gegroeid, dat de organisatie van de religie in handen heeft. De
godsdienst wordt ook beleefd in en heeft invloed op de maatschappij (en de maatschappij op de
godsdienst).
1.3.6 De ervaringsdimensie
De beleving speelt in de godsdienste en belangrijke rol. In het dagelijks leven speelt de verbondenheid
met…, de relatie met…, het mogen ervaren een heel belangrijke rol. Het is de voedingsbodem van een
waarachtig geloofsleven.
Moslims proberen minimum eenmaal in hun leven op bedevaart naar Mekka te gaan om zich dichter
met de profeet Mohammed en met Allah verbonden te weten.
1.3.7 De materiële dimensie
De materiële dimensie erkent dat er religieuze objecten plaatsen, gebouwen, emblemen… zijn. Het belang
ervan varieert echter van religie tot religie. In sommige kleine gemeenschappen zijn er vaak geen specifieke
religieuze gebouwen maar kan de natuurlijke omgeving met een religieuze betekenis doordrenkt zijn.
Heilige plaatsen bij de Australische inheemse religies, of de Fuji Berg bij de traditionele Japanse
volksreligie. Tempels, moskeeën of kerken vormen deel van de materiële dimensies bij het boeddhisme,
het hindoeïsme, het jodendom, de islam en het christendom.
Bij verschillende religies bestaan ook heilige of symbolische objecten
Totempalen, relikwieën, emblemen, benodigdheden voor de toediening van sacramenten
Nadruk die op een bepaalde dimensie wordt gelegd, kan variëren van de ene tot de andere religie en zelfs
van de ene sub traditie tot de andere binnen dezelfde grote religie.
2 Op zoek naar zin in de hedendaags maatschappij
In onze hedendaagse samenleving is er een groot aanbod aan levensbeschouwingen, godsdiensten,
levensvisies. Die verscheidenheid is niet altijd zo uitgesproken geweest. Zo komen we uit een samenleving
waar een paar decennia terug alles netjes werd geordend in ‘grote verhalen’ Deze begeleidden het leven
van de mens van het begin tot het einde. Er was een duidelijk houvast, grote keuzes hoefden niet gemaakt
te worden. => verzuiling
De instroom van andere culturen in onze westerse samenleving heeft er samen met een aantal andere
invloeden evenwel voor gezorgd dat onze westerse samenleving vandaag gekenmerkt wordt door een
grote diversiteit aan levensbeschouwingen.
We leven in een pluralistische samenleving waarin verschillende levensbeschouwingen naast elkaar
bestaan.
Secularisatie: de invloed van de levensbeschouwingen, van godsdienst op de maatschappij en op de
maatschappelijke thema’s is kleiner geworden. Meer ‘wereld’ worden van de wereld
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gaelledebruyne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now