Summary
Samenvatting h2 rechtstaat maatschappijleer havo 5
- Course
- Level
h2 rechtstaat maatschappijleer havo 5
[Show more]
Seller
Follow
brittkoelewijn2006
Content preview
Maatschappijleer hoofdstuk 2In een staat waarin de overheid wel in staat is om de veiligheid van de burgers te garanderen, heeft
de overheid gezag en dus geweldsmonopolie: de overheid mag alleen geweld tegen burgers
gebruiken als je orde moet handhaven of als je criminaliteit moet opsporen.
De politie heeft meerdere bevoegdheden voor het handhaven van de orde (handhavingstaak), maar
ook voor het opsporen van criminaliteit (opsporingstaak). Bijvoorbeeld het staande houden van
iemand, ook mag de politie een verdachte aanhouden.
Je wordt gezien als een verdachte als er een redelijk vermoeden van schuld is dat je de wet
overtreden hebt. Alleen bij het arresteren of bij een bedreigende situatie mag er geweld gebruikt
worden.
Nederland is een rechtsstaat, de overheid voert macht en gezag uit en er wordt aan de geldende
rechtsregels gehouden.
Er is legaal en illegaal geweld:
- Legaal: er is wettelijke grondslag
- Illegaal: er is geen wettelijke grondslag
Als er een opsporing is dan heeft de officier van justitie de leiding, deze officier moet zelf aan een
speciale rechter toestemming vragen: rechter-commissaris. Alle officieren van justitie samen zijn het
Openbaar Ministerie (MO).
Hoe voorkomen we rechtsmisbruik:
1. Er zijn grondrechten
2. Het legaliteitsbeginsel
3. De machtenscheiding/ trias politica
4. Er is een onafhankelijke rechtspraak
Wat houden deze kenmerken nou in:
1. De grondrechten beperken de macht van de overheid, je kan je als burger naar de overheid
beroepen op hun grondrechten.
2. Het legaliteitsbeginsel biedt rechtszekerheid door:
- Alles wat de overheid doet, is gebaseerd op de wet
- Iets is legaal als niet in de wet staat dat het niet mag
3. De trias politica houdt in dat er scheiding is van de macht door middel van:
- De uitvoerende macht
- De wetgevende macht
- De rechterlijke macht (controlerende macht)
4. Onafhankelijke rechtspraak houdt in dat een recht niet zich mag late beïnvloeden door de
politiek en hun eigen belangen.
Rechtsbescherming en rechtshandhaving zorgen ervoor dat alles in de politiek eerlijk en gelijk
verloopt.
, Je hebt gelijkheidsrechten en sociale rechten:
Gelijkheidsrechten zijn onder te verdelen in:
- Gelijkheidsrechten, deze verbied de overheid om in gelijke gevallen mensen anders te
behandelen vanwege: herkomst, politieke mening, geloof of seksuele voorkeur.
- Politieke rechten, maakt mogelijk dat burgers mee kunnen doen aan de democratie en
passief of actief kunnen stemmen. De overheid mag je kiesrecht niet afnemen.
- Vrijheidsrechten, biedt burgers vrijheid geloof en meningsuiting
De sociale rechten zijn voor de overheid die zich moet inspannen om zorg te besteden voor
onderwijs, huisvestiging, volksgezondheid en bestaanszekerheid.
Grondrechten kunnen veranderen maar lastig gewijzigd worden, de grondwet wordt beschouwd als
het belangrijkste staatdocument en de hoogste nationale wetgeving.
Etnisch profileren: Het staande worden gehouden om godsdienst of afkomst.
Preventief fouilleren: de politie mag mensen fouilleren die nog niet verdacht zijn van het plegen van
een misdaad.
Op macroniveau (landelijk) is de overheid een institutie die belangen, waarde en middelen moet
afwegen.
De AIVD (algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst) is verantwoordelijk voor de nationale veiligheid
van Nederland. Daarom moet de dienst snel dreigingen en risico’s en politieke ontwikkelingen
kunnen inschatten. Hiervoor heeft de AIVD bevoegdheden nodig (denk bijvoorbeeld aan toegang tot
internetkabels, telefoongesprekken en laptops).
Rechtszekerheid: als burger weet je waar je aan toe bent en wat je rechten zijn.
In de wet worden niet alleen de bevoegdheden van het AIVD beschreven maar ook welke instanties
erop moeten toezien dat het AIVD zich aan de regels houdt, soms moet de minister van buitenlandse
zaken toestemming geven: delen informatie met het buitenland.
Ook in de Tweede kamer worden leden ingelicht die in de Commissie bij de AIVD zitten, zij worden
ook de Commissie- stiekem genoemd, zij kijken of het AIVD zich aan de regels houdt. Naast politieke
commissie doet er ook een niet-politieke commissie mee. De nationale ombudsman kan toegang
krijgen als een burger een klacht heeft over het AIVD.
- Hoofdstuk 2: de regering
- Hoofdstuk 3: Staten- Generaal
- Hoofdstuk 4: De drie staatsorganen, De raad van Staten, De algemene rekenkamer en de
Nationale Ombudsman.
- Hoofdstuk 5: De overheid moet informatie geven aan haar burgers, dit staat in de wet van
Openbaar bestuur (WOB).
Er zijn verschillende rechtsbronnen waarin de wet beschreven staat:
1. In de wet
2. In de grondwet
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittkoelewijn2006. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.99. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now