Other
werkgroep uitwerkingen REM probleem 1
- Course
- Institution
werkgroep uitwerkingen REM probleem 1
[Show more]
Seller
Follow
koraysevilmis
Content preview
Probleem 1:Kortgezegd is rechtseconomie de economische evaluatie van het recht: het recht wordt vanuit een
economisch oogpunt bekeken. Hierbij worden economische concepten toegepast op het recht en
daarmee geanalyseerd. De economische analyse van het recht wordt aangewend om (i) de effecten
van juridische regels op het gedrag van mensen te beschrijven en te voorspellen, (ii) te evalueren of
deze effecten maatschappelijk gezien wenselijk zijn, en (iii) zo nodig alternatieve oplossingen te
formuleren. De doelstelling achter de rechtseconomie is het streven naar maximale efficiëntie van
rechtsregels. Op grond hiervan wordt gekeken of alternatieve regels beter zouden zijn om dit doel te
bereiken.
Deze visie op het recht kwam voor het eerst voor in de Verenigde Staten. Rond de jaren 60 van de
vorige eeuw kwamen op de rechtenfaculteiten van universiteiten in de VS belangstelling voor een
economische benadering van het recht. Veel juristen e.d. hebben vervolgens veel energie in het
onderzoeken en het toepassen hiervan op verschillende rechtsgebieden zoals contractenrecht,
strafrecht etc.. De interesse voor de rechtseconomie is langzaam maar zeker overgewaaid naar de
rest van de wereld. In Europa wordt ook steeds meer aandacht besteed aan de rechtseconomie.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de positieve en normatieve economische analyse op het
recht:
- Positief: houdt zich bezig met het recht zoals het is. Er wordt gekeken of het bestaande
recht efficiënt is. Met behulp van economische principes wordt er een verklaring gegeven
voor het ontstaan en de inhoud van bestaande rechtsregels en rechtsinstituties. Hierbij
wordt dus ook gekeken naar de effecten van deze regels op de maatschappij: Waarom en
hoe reageren mensen op bepaalde rechtsregels? Waarom hebben wij überhaupt
rechtsregels? Wat is het effect van deze regels? Antwoord op deze vragen moet
duidelijkheid bieden over de efficiëntie van de huidige rechtsregels. Op basis van dit
antwoord volgt vaak een normatieve economische analyse.
- Normatief: houdt zich bezig met het aangeven hoe het recht eruit hoort te zien, waarbij
het uitgangspunt is dat het recht efficiënt hoort te zijn. Deze manier van analyseren is
meer omstreden en wordt kritischer door juristen bekeken doordat het beleidsmatige
aanbevelingen doet. Een normatieve analyse geeft aan welke regels gehanteerd zouden
moeten worden: Welke rechtsregel is wenselijk uit perspectief van efficiëntie?
In principe zijn rechtsregels dus regels die de rechten en plichten van mensen die in een
maatschappelijk verband leven definiëren. Deze regels worden in een traditionele juridische
invalshoek gezien als een instrument die conflicten tussen mensen uit de wereld helpen. Er wordt
dus achteraf (ex post) gekeken naar een conflict en hoe is opgelost kan worden. In de
rechtseconomie worden rechtsregels echter beschouwd als instrumenten die het gedrag van mensen
beïnvloeden. Deze regels creëren prikkels die toekomstig gedrag van mensen kunnen sturen. Hierbij
worden conflicten vooraf (ex ante) voorkomen doordat deze regels de mensen een keuze
‘verplichten’ te maken die zij niet zouden doen bij afwezigheid van deze regels. Voorbeeld bij het
aansprakelijkheidsrecht: wegens een dreiging om schadevergoeding te betalen, zullen mensen
zorgvuldig handelen. Zo wordt de kans op schade verkleint doordat men geprikkeld wordt om zich
niet roekeloos te gaan gedragen.
, In de rechtseconomie is welvaart een belangrijk begrip. Welvaart houdt in hoeverre men in
behoeftes bevredigd kunnen worden met de beschikbare middelen. Dus hoe meer de situatie is naar
iemands wens, hoe welvarender hij is. Dit heeft overigens niet alleen betrekking op geld en
goederen, maar alles waar men waarde aan hecht (zoals het milieu). Welvaart kan je onderscheiden
in twee groepen: de individuele en maatschappelijke (alle individuen bij elkaar) welvaart. Het recht
heeft invloed op deze welvaart van mensen. Deze regels duiden aan welk gedrag gewenst is. Indien
iemand ongewenst gedrag vertoont, dan zal dit gedrag duurder gemaakt worden (in de vorm van
boetes, sancties etc.). Hiermee worden de kosten en de baten veranderd die men aan bepaalde
gedragingen verbind en zo beïnvloed om het gewenste gedrag uit te voeren.
Voorbeeld. De baten van te snel rijden zijn: sneller op je bestemming aankomen, de kick die
je krijgt van snel rijden. De kosten van te snel rijden: boetes, rijontzeggingen. Vaak zijn de
kosten van ongerief hoger dan de baten van plezier. Hierdoor zal men zich aan het
snelheidslimiet houden.
Nadat is geanalyseerd welke prikkels bepaalde rechtsregels waarschijnlijk uitoefenen op het
individuele gedrag van mensen, wordt in de rechtseconomie bezien tot welke maatschappelijke
uitkomst de reactie van mensen op deze rechtsregels leidt. Resulteren de effecten van deze
rechtsregels op het gedrag van mensen in een hogere of lagere maatschappelijke welvaart (ten
opzichte van de bestaande situatie)? Het beantwoorden van de laatste vraag is het uiteindelijke doel
van de rechtseconomie. Daarbij wordt gestreefd naar rechtsregels die de maatschappelijke welvaart
maximaliseren.
Het is echter niet reëel om bij elke rechtsregel te meten wat de mate is van de individuele welvaart
van de bevolking. Er is wel een oplossing hiervoor. Aan de hand van de theoretische veronderstelling
dat mensen rationeel handelen en trachten hun individuele welvaart te maximaliseren. Dus in kort
handelen mensen dusdanig dat ze hun eigen welvaart maximaliseren. Hiermee is het mogelijk om de
effecten van rechtsregels op de maatschappelijke welvaart globaal te voorspellen en om de voorkeur
voor een bepaalde regel aan te geven. Men gaat hierbij dus vanuit dat men kiest voor de handeling
die zijn eigen welvaart maximaliseert. Zij worden door prikkels vanuit de rechtsregels en
veranderingen van deze regels ertoe gestuurd om die handelingen te verrichten. Volgens visscher is
een rationele keuze gebaseerd op “) the actor chooses the option which (s)he thinks best meets
his/her preferences, given his/her expectations; (2) his/her expectations are based on the
information available to him/her, and (3) (s)he gathers an optimal amount of information (not too
much and not too little).” Vaak is zo een handeling het naleven van de rechtsregel, want het naleven
van ongewenst gedrag leidt tot een afname van de welvaart > boetes. Het streven naar een
maximaal individuele welvaart is echter niet te vergelijken met egoïsme. Natuurlijk staat het eigen
belang voorop, maar kan ook het belang van anderen omvatten. De veronderstelling van rationeel
handelen omvat ook liefdadigheid en altruïsme. Tevens moet rationeel handelen niet worden
verward met bewust calculerend gedrag. Gedrag is rationeel als iemand er naar neigt uit de hem ter
beschikking staande alternatieven de gedragslijn te kiezen die zijn welvaart het meeste dient, zonder
dat men altijd een uitgebreide kosten -baten analyse maakt (dus het moet vanzelf gaan).
NB. Het is echter niet zo dat iedereen zich rationeel gedraagt. Zo zijn er mensen die zich bewust
irrationeel gedragen of mensen die een vergissing hebben gemaakt. Er wordt uit gegaan van het
rationeel denken, omdat een gemiddeld persoon zo zou handelen. Men analyseert dus hoe mensen
gemiddeld genomen zullen reageren op prikkels afkomstig van rechtsregels en aansluitend wat de
effecten van bepaalde rechtsregels op de maatschappelijke welvaart zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller koraysevilmis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now