Summary
samenvatting architectuurtheorie s3
- Course
- Institution
samenvatting met uitleg per gebouw + foto's
[Show more]
1 review
By: ilkedewael • 2 weeks ago
Seller
Follow
Student042022
Reviews received
Content preview
Architectuurtheorie 22/09Renaissance in Italië 1420-1620
Kenmerken Renaissance:
geometrische vormen,
pilasters en lijsten (banden die uit de gevel komen)
voluten en rolwerk. Veel pilasters waren boven elkaar toegepast, gescheiden door
brede lijsten;
later in de Renaissance waren er veel brede doorlopende pilasters (vanaf begane
grond over meerdere verdiepingen, de zogenoemde "kolossale orde").
De symmetrie
Palazzi (grote herenhuizen) met binnenhoven (cortiles) en rondgaande galerij,
colonnades en soms bogen; het geheel ontsloten door een poort.
Rustica onderaan de buitengevel: zeer zware, ruw behakte blokken natuursteen
(geboiseerde natuursteen).
Halfronde bogen (rondbogen) boven de muuropeningen.
Lijsten in de vorm van o.m. waterlijsten en grote kroonlijsten, mede als visuele
onderbreking.
De middenpartij met portaal wordt krachtig uitgewerkt.
Er kwamen hogere ramen (Laat-Renaissance).
Sommige architecten hadden zeer strenge klassiek uitgangspunten (o.m. Palladio)
met een "laagsgewijze" opbouw.
In het Maniërisme (Laat-Renaissance) in Nederland worden al bekende Hollandse
kenmerken (horizontale belijning en banden, baksteen en spaarzaam natuursteen,
trapgevels, dunne ontlastingsbogen boven vensters) gecombineerd met klassieke
kenmerken: bijvoorbeeld trapgevels met rolwerk, voluten, bolvormige ornamenten,
en gebruik van andere versieringen zoals vrouwenfiguren.
In de Nederlanden is vaak een combinatie te zien van Gotiek en Renaissance in de
toenmalige bouwkunst, de zogenoemde Hollandse Renaissance.
Door sommige criticasters wordt de Renaissance beschouwd als een kunstvorm van
imitaties. Een uitspraak van Arild Rosenkrantz: "De Renaissance bereikte met
uiterlijke middelen (bijvoorbeeld via de studie van de anatomie) wat de Grieken
intuïtief hadden bereikt".
3 Periodes:
1. Vroeg renaissance
2. Laatrenaissance
3. maniërisme
Renaissance in Europa 1420-1620
Begin renaissance is ontstaan in Italië (vroeg renaissance 1420-1500)
De renaissance begint in andere landen pas later
Veel soorten renaissance van vroegrenaissance tot late of maniërisme
Renaissance = wedergeboorte
FR & I: Vroeg Renaissance, Bloeitijd Renaissance, Late Renaissance, Maniërisme
(overgang naar barok)
S: Platereske Stijl, Desornamentando
D: Vroeg Renaissance, Bloeitijd Renaissance, Maniërisme
, Renaissance bepaald door 3 onderlinge verbonden stromingen?
1. Humanisme (mens staat centraal in het wereldbeeld) (sacraal = ingetogener, -
decoratief, - glasramen, - dominant aanwezig in stadsbeeld -> centraal bouw) > ME =
meer theocratisch (verticaliteit), belang mens centraal Kentering A-stijl =
weerspiegeling verandering maatschappij
2. De reformatie en het begin van de contrareformatie (kerk hervormd) (rond 1517,
personen die kerk willen hervormen, Luther, Schwingel, Callefeyn), ontstaan
protestantse kerk, begin van contrareformatie
3. Het manierisme (cultuurhistorisch als homogene periode met renaissance,
kunsthistorisch als een afzonderlijke periode te beschouwen (maniera))
overgangsperiode binnen de kunsten richting barokperiode (eigenzinnige wijze, meer
sober naar weeldering, decoratief)
Historische achtergrond:
1. Uitvindingen en ontdekkingsreizigers
2. Opbloei wereldhandel
3. Opkomst steden en de burgerij
4. Opkomst van de absolute monarchie in Frankrijk onder Lodewijk XI
5. De reconquista (herovering kath. kerk) in Spanje
Renaissance= wedergeboorte = nieuw mensbeeld = uomo universalis (veelzijdige
ontwikkeling v lichaam en geest volgens Griekse opvatting)
Wedergeboorte van de mens (humanisme)
1. Renaissance staat voor een ‘nieuwmensbeeld’
2. Renaissance staat voor de herontdekking van de romeinse cultuur en kunst
(dia5)
Herwaardering klassieke cultuur?
Wedergeboorte van de mens -> centrale plaats in maatschappij =
eigenwaarde persoon belangrijk (voordien weinig namen architecten) Kritische
ingesteldheid / zelfbewustzijn
Naam kunstenaars, architect nu verbonden aan project = waardering
(bvb. Leonardo da Vinci, Michelangelo,…)
Herontdekking v Romeinse cultuur en kunst
Bronnenmateriaal v antieke schrijvers w onderzocht (10 boeken v
Vitruvius = handleiding ontwikkelen stad, zoals dimensies,
toegangspoorten, afvoer water, enz.)
Gestimuleerd door mecenaat (geldschieter, betaalt kunstenaars voor
privé opdrachten)
, Ware toedracht van ‘renaissance’ als ‘wedergeboorte
1. ‘Renaissance’ staat voor ‘een nieuw mensbeeld’
mens als universele maateenheid die de God van de ME vervangt
kritische instelling en zelfbewustheid
grenzeloze belangstelling voor de waarneembare werkelijkheid en een
natuurwetenschappelijke benadering van de kennis
nieuw mensbeeld = de ‘uomo universalis’ (veelzijdige ontwikkeling van
lichaam en geest volgens de Griekse opvatting)
2. ‘Renaissance’ staat voor de herontdekking van de Romeinse cultuur en kunst
werd gestimuleerd via het mecenaat
studie van het bronnenmateriaal van antieke schrijvers
Centraalbouw
Verhoudingen harmonieus
Weinig kleur
Klassieke elementen die terugkomen (halfzuilen)
Meer horizontaal georiënteerd
Geboorte van Venus - Renaissance
Sandro Botticelli
Galleria degli Uffizi Firenze
15e eeuw- 1484
TOEPASSING GULDEN SNEDE
Wedergeboorte mens en niet meer van god die centraal stond.
Proportioneel gezien is het lichaam van Venus volgens sommige theorieën te
verdelen volgens de gulden snede (in het latijn: 'sectio aurea'), een mathematische
verhouding die is ontleend aan de wiskunde van de klassieke oudheid. In de
renaissance zou volgens deze theorie de gulden snede als de ideale verhouding
worden beschouwd.
De man van Vitruvius
, Leonardo da Vinci
15e eeuw 1485
Renaissance
10 boeken van vitruvius (alle richtlijnen van een stad groottes van een mens perfecte
verhoudingen enz… ) handleiding voor architecturen…
De Mens van Vitruvius is een stelsel van lichaamsverhoudingen zoals Vitruvius
die beschreef in zijn De architectura. Een Vitruvius man is een afbeelding van een
man als demonstratie van de voorschriften van Vitruvius.
Spoedig afkeer van de Italianen tegenover de gotiek
1. Fitarete omschreef het in 1460 als knoeiwerk dat enkel barbaren naar Italië konden
brengen
2. Vasari noemde de gotiek de ‘stilo gotico’ referent naar de invasie van de gotiek in de
5e eeuw
3. Proto-renaissance (11de-12e eeuw) (pararelle met de gotiek) (bv san miniato al monte
en dom van Pisa)
Italië (Firenze) als bakermat van de renaissance
(proto-renasissance: ze hadden een hekel aan gotiek en zijn van romaans naar renaissance
gesprongen zo is de proto-renaissance gekomen)
Italië als bakermat van de renaissance
Firenze: middeleeuwse stad die het begin van de renaissance is
Firenze (Arno: rivier) Ponte vecchio: brug met winkeltjes op met pararelle boven
overdekt
Gangpad van het ene paleis naar de andere (pararelle) zodat ze droog konden
wandelen
Galerij tussen palazzo vecchio
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Student042022. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now