Class notes
IFPP: Alle hoorcolleges
- Course
- Institution
Dit document bevat de aantekeningen van alle hoorcolleges van het vak IFPP.
[Show more]
Seller
Follow
DTV
Reviews received
Content preview
IFPP_HoorcollegesHoorcollege 1 - Introductie in de forensische gedragskunde: algemene
inleiding (plenair)
Over de toerekeningsvatbaarheid is ook in de rechtszaal veel discussie.
➔ Psychiater en jurist Firestone (2007): ‘Probably no single issue in the annals of criminal law
has stirred more controversy, debate, and comparison among laypersons, as well as jurists,
than the insanity defense.’
Ontoerekeningsvatbaarheid kan leiden tot het krijgen van geen straf, ook al heeft die persoon moord
gepleegd.
Disclaimer casuïstiek
Wij zijn rapporteurs, hebben het niet onderzocht → kan eigenlijk niet écht iets over de casus zeggen.
Tegelijk kan je er wel veel van leren. Wij hebben niet het laatste woord erover.
Geen tbs voor ‘Bijenkorfmoeder’
Moeder laat dochter vallen van de 4e verdieping bij de
Bijenkorf, ze valt dood neer. Kort daarna springt de
moeder er zelf achteraan. De vrouw heeft de sprong
ondanks de enorme hoogte wel overleefd. Van de
90.000 strafzaken per jaar wordt er van een kleine
3.000 een rapportage gemaakt. Er zijn mensen van
mening dat deze vrouw onderzocht moet worden →
gebeurt niet bij alle strafzaken. Waarom hier wel?
• Ouder-kind relatie
• Iemand doodt een kind
• Vrouw sprong er zelf achteraan → kans is
aanwezig dat ze vanuit een psychische stoornis
handelde
• Reden waarom is niet duidelijk
• De plek waar het gebeurde (veel getuigen
aanwezig)
Officier beslist of er een onderzoek moet plaatsvinden of niet. Is hier wel gebeurd. Rapporteurs
zeggen dat moeder overtuigd was dat satanisten achter haar en haar dochter aan zaten en dat ze
haar en haar dochter op een afschuwelijke manier zouden ombrengen. Ze wilde haar dochter de pijn
besparen. Moeder leed aan een (achtervolgings)waan. Ze hadden geconcludeerd dat moeder een
eenmalige psychose had. Ze is ontoerekeningsvatbaar verklaard, ook al had ze misschien niet per se
dít hoeven doen. Tbs heeft ze niet gekregen → daarin speelt de kans mee dat iemand zoiets opnieuw
doet.
Geheel ontoerekeningsvatbaar = Eigenlijk gewoon dubbel, je kan gewoon ontoerekeningsvatbaar
zeggen.
‘Jack de Prikker’ veroordeeld tot tbs
De aanwezigheid van een stoornis maakt iemand niet per se ontoerekeningsvatbaar.
1
,IFPP_Hoorcolleges
Als de verdachte weigert mee te werken, dan kan de rapporteur
geen stoornis vaststellen, de rechter kan dit alsnog doen →
wordt wel verschillende tegenaan gekeken.
Voor mensen die middelen gebruiken en vanuit die toestand
iets doms doen met erge gevolgen (vanuit een psychose), dan
kan de strafrechter wel zeggen dat de rapporteur zei dat ze
misschien ontoerekeningsvatbaar waren tijdens het delict, maar
ze nog wel verantwoordelijk houden dat zij zichzelf in die staat
hebben gebracht willens en wetens → culpa et causa.
Forensische psychiatrie - Psychiatrie & (straf)recht
Forensische psychiatrie = Het grensgebied tussen psychiatrie en
recht.
Waarom is er wel forensische psychiatrie en geen forensische
cardiologie of urologie?
➔ Hierbij ontwikkeld zich ongewoon gedrag, en dit ongewone gedrag kan soms ook
strafbaar/gevaarlijk zijn.
➔ In wetboek van strafrecht wordt ook specifiek naar psychiatrie verwezen
o Artikel 39 (Sr) → ‘Niet strafbaar is hij die een feit begaat, dat hem wegens de
psychische stoornis, psychogeriatrische aandoening en/of verstandelijke handicap
niet kan worden toegerekend.’ (Dáárom geïnteresseerd in de
toerekeningsvatbaarheid)
o Artikel 37a → 1De verdachte bij wie tijdens het begaan van het feit gebrekkige
ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens bestond, kan op last van
de rechter ter beschikking worden gesteld indien…
Syndroom vs Ziekte
Onderscheid tussen ziekte en syndroom in de geneeskunde.
Ziekte = zoiets als tuberculose. Je hebt bepaalde symptomen, maar je ziet de bacterie/virus/ziekte
ook zitten in het lichaam.
In de psychiatrie vind je dat soort dingen niet, daar worden alleen beschrijvingen gedaan van
symptomen: gewichtsverlies, gevoelens van waardeloosheid. Het kan niet gemeten worden. →
syndroom.
Psychische stoornissen bevinden zich op syndroom niveau, als je alleen symptomen kunt beschrijven
dan zit je op een syndroom. Als je ook beestjes/ziektes kunt aantonen spreken we van ziektes.
Er kunnen wel afwijkingen in de hersenen gevonden worden passend bij bepaalde stoornissen, dus is
dit bovenstaande dan wel waar? → is waar voor wetenschappelijk onderzoek, maar nog geen
diagnostische klinische relevantie omdat in de DSM-5 (die gebruikt wordt in Nederland bij het
strafrecht) nergens verwezen wordt naar bv hersenscans.
Mensen die vallen onder een stoornis kunnen hele andere symptomen ervaren, en dat is een
probleem omdat het onderzoek hierdoor bemoeilijkt wordt. Hoe vind je in zo’n grote groep een
gemene deler?
2
,IFPP_Hoorcolleges
Wat maakt iets dan een psychiatrische stoornis?
Wordt beantwoord in de DSM-5:
“syndroom, gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het gebied van de cognitieve
functies, de emotieregulatie of het gedrag van een persoon, dat een uiting is van een disfunctie in de
psychologische, biologische, of ontwikkelingsprocessen die ten grondslag liggen aan het psychische
functioneren. Psychische stoornissen gaan gewoonlijk gepaard met significante lijdensdruk en/of
beperkingen in het functioneren op sociaal of beroepsmatig gebied of bij andere belangrijke
bezigheden. Een reactie op een veelvoorkomende stressor of een verlies, bijvoorbeeld het overlijden
van een dierbare, die te verwachten valt en cultureel wordt geaccepteerd, is geen psychische stoornis.
Sociaal deviant gedrag (politiek, religieus of seksueel bijvoorbeeld) en conflicten die zich vooral
afspelen tussen een individu en de maatschappij zijn geen psychische stoornissen, tenzij de deviantie
of het conflict het gevolg is van disfunctioneren van het individu, zoals in het voorgaande wordt
beschreven.”
De helft van de definitie gaat hier over wat de stoornis niet is. Cultuur is hier belangrijk, de
psychiatrie is heel erg verbonden met de cultuur.
Co-morbiditeit
Sommige klachten passen bij meerdere stoornissen. Mensen kunnen ook meerdere stoornissen bij
elkaar hebben.
Mensen in forensische psychiatrie hebben bijvoorbeeld vaak last van een psychosegevoeligheid,
maar ook van een verslaving. Dat werkt heel naar door elkaar heen. Soms worden ze maar voor 1 van
die stoornissen behandeld en niet voor de ander. Dus hier is comorbiditeit het hebben van meerdere
ziektes naast elkaar, waarbij de symptomen (en misschien de aanpak ook wel) negatief op elkaar
inwerken.
Psychiatrie en maatschappij
• Onvrijwillige opname
• Wet Verplichte ggz
• WvS: TBS
Psychiatrie is gevoelig voor de maatschappij waarin die in opereert. Psychiatrie kan vreselijk ingrijpen
en maakt dus dat het ook gevoelig is voor misbruik → in dictaturen bv mensen onvrijwillig
opnemen/opsluiten in psychiatrische inrichtingen en/of medicatie geven.
Waarom zou je dissidenten ‘gek’ verklaren?
➔ Dan hoef je niet meer naar ze te luisteren, omdat ze dus een onzin verhaal vertellen. Je kan
hun verhaal bestempelen als onderdeel van de psychose.
William Summerlin
Kon de huid van muizen transplanteren. Mensen kwamen daarnaar kijken. Man had echter de boel
opgelicht, toen kwam er een persconferentie en de baas van William zei dat wat William deed ‘the
result of mental illness’ was.
• Wat eerst een moreel probleem was (slecht, fraudeur) werd nu een medisch probleem van 1
man.
• Het veranderde naar kortdurend: acute depressie
• Hij was al in behandeling → ‘already much better’
3
, IFPP_Hoorcolleges
Controversieel
Thomas Szasz
• The Myth of Mental Illness
• Dr. Thomas Szasz Exposes Psychiatry - YouTube
Dwang in de psychiatrie is iets wat nu steeds meer gebeurd → veel mensen in de psychiatrie werden
gesepareerd. Is nu wel minder, maar gebeurd nog wel. Het idee dat psychische stoornissen niks zijn,
zoals Thomas suggereert, kom je nu niet meer zo snel tegen → mensen hebben er heel veel last van.
We weten nu dat je niet alles onder de scan kunt leggen.
Stoornis wordt in hoge mate bepaald door wat patiënt ervaart → patiënt staat dus centraal.
Voorbereidend college: Strafrecht voor Niet-Juristen
Niet perse tentamenstof, maar geeft een duidelijker beeld van wat het strafrecht precies is,
waardoor je de cursus ook beter doorkomt.
Vier onderwerpen
1. Het Nederlandse strafrecht
2. Het strafproces
3. De beslissing van de strafrechter
4. Tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen (Als er genoeg tijd is)
De Nederlandse rechtsorde
Privaatrecht = alle handelingen van burgers onderling, en van de overheid als die als burger optreedt
Civiel recht = Alles wat de rechtsverhoudingen tussen burgers regelt
➔ Bv kop koffie kopen op het gemeentehuis
Publiekrecht = Hier treedt de overheid wel op
Staat- en bestuursrecht = Regeldingen van de overheid, bv over 1e en 2e kamer
Strafrecht
• Civil law → Nederlandse rechtorde, ons recht is neergelegd in wetboeken en die worden
door de wetgever steeds aangepast.
o Common law staat hier tegenover, bekend van Amerika en Engeland bekend van tv,
dus geen jury en pruiken en rechters die een eigen persoonlijkheid hebben.
• Wetboeken
• Geen jury
• Geen pruiken
• Geen dissenting/concurring opinions
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller DTV. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
71184 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now