Class notes
Hoorcollege aantekeningen introductie GW
- Course
- Institution
Alle acht de hoorcolleges met afbeeldingen.
[Show more]
Seller
Follow
Roos2125
Reviews received
Content preview
Introductie Gedragswetenschappen (GW)Een samenvoeging van college slides, aantekeningen en werkgroep discussies.
De main point in de cursushandleiding over de cursus:
- Het adaptieve vermogen van mensen staat centraal. Dit betekent dat de nadruk ligt
op het zeer uitgebreide leer-, ervarings- en denkvermogen van de menselijke soort.
En de kenmerken en consequenties van dit uitgangspunt.
Leerdoelen:
● De belangrijkste gedragswetenschappelijke benaderingen samen te vatten in termen
van kenmerken, uitgangspunten en verschillen.
● Aan te geven op welke wijze psychologische, culturele en maatschappelijke factoren
in samenhang bestudeerd kunnen worden.
● Gedragswetenschappelijke kennis te kunnen gebruiken bij de beschrijving en
analyse van concrete (maatschappelijke) verschijnselen.
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1: Mensbeelden en biologisch perspectief (adaptatie, erfelijkheid en
omgeving) 2
Hoorcollege 2: Omgeving en leren – behavioristisch perspectief 5
Hoorcollege 3: Waarnemen en interpreteren – cognitief perspectief 9
Hoorcollege 4: Motivatie en zelfcontrole – psychodynamisch perspectief 14
Hoorcollege 5: Zelf en cultuur – humanistisch perspectief 18
Hoorcollege 6: Redeneren en intelligentie –perspectieven op ontwikkeling 21
Hoorcollege 7: Sociale invloed–perspectieven op sociaal gedrag 24
Hoorcollege 8: Sociale afwijzing–perspectieven op mentale problemen 27
1
,Hoorcollege 1: Mensbeelden en biologisch perspectief (adaptatie,
erfelijkheid en omgeving)
➜ Hoe komt gedrag tot stand?
Hoe autonoom is het gedrag van een individu?
Binnen de psychologie wordt er gekeken in hoeverre ons gedrag bepaald wordt door
biologische factoren en de omgevingsfactoren. Er is sprake van een samenspel tussen
beide factoren.
❖ Het nature-nurture debat.
- Soorten gedrag:
1. Voorgeprogrammeerd gedrag; het gedrag dat nooit aangeleerd is maar
iedereen doet. Instincten of reflexen. Bijv. termieten die een ‘huis’ kunnen
bouwen.
2. Aangeleerd gedrag: het gedrag dat niet uit onszelf komt, maar we leren het
volledig van anderen. Bijv. honden die leren zitten etc.
3. Bijna niet voorgeprogrammeerd: onze mogelijkheid om dingen te analyseren
en abstract te denken. Dit is mogelijk door de evolutie.
➜ Waar komen de uitgangspunten(mensbeelden) van perspectieven op menselijk
gedrag vandaan?
Mensbeelden vereisen inzicht in de menselijke aard, ook wel de basale kenmerken en
processen van het menselijke organisme. Dit wordt ook wel basale mensbeelden genoemd.
Onderdelen van basale mensbeelden:
1. Filosofische, levensbeschouwelijke of religieuze overtuigingen.
a. Wat zich vertaald in sociaalwetenschappelijke theorieën en
onderzoeksvragen.
Basale mensbeelden worden gevormd door observaties/ervaringen en ze beïnvloeden weer
de observaties die wij doen.
● Een samenspel van perceptie en ervaring.
○ Deze gestructureerde informatie en sturende denkpatronen, heten schemata.
➜ Vijf perspectieven op psychologische functioneren van mensen
2
,* Alle vijf de perspectieven hebben een kern van waarheid, maar geen van deze
perspectieven is volledig, omdat een perspectief maar naar één kant van mogelijke
oorzaken belicht.*
1. Biologisch; dit perspectief bestaat uit drie aspecten uit de biologie om het gedrag van
mensen te verklaren:
1) Evolutionair perspectief; kenmerken en eigenschappen hangen samen met
genen die overgeërfd worden. Maar er is altijd genetische variatie en dus ook
genetische mutatie. De eigenschappen die onze soort de mogelijkheid geven
om te overleven in bepaalde omstandigheden zullen behouden worden.
a) Het niveau waarop je hier kijkt is de mens als soort, niet als individu!
We hebben veel overeenkomsten met andere diersoorten, maar we hebben
ook relatief unieke eigenschappen en adaptatie principes, die we verworven
hebben door evolutie.
- Paul McLean- Drievoudig brein:
1) The new brain= het deel van het brein dat abstract en
analytisch kan denken. De neocortex.
2) The mammalian brain= het deel van ons brein dat ons in staat
stelt om emoties te tonen, iets wat ook te vinden is bij andere
zoogdieren.
3) The reptilian brain= het deel van ons brein dat lijkt op het brein
van andere diersoorten.
Er zijn psychologische eigenschappen die een weerspiegeling zijn van
evolutie processen. Psychologische processen hebben een functie gehad in
de evolutie.
● Welke eigenschappen zijn dat?
○ Eigenschappen/processen die gelijk zijn in alle culturen.
■ Bijv. emoties van anderen afleiden, samenwerking met
anderen etc.
- Seksuele partnerselectie
Partner selectie verschilt tussen mannen en vrouwen (vanuit een
hetero perspectief).
● Vrouwen hebben de ‘vrucht’ en zijn daarom selectiever in het
kiezen van hun partner, in vergelijking met mannen die dat
minder zijn.
● Mannen zitten vaak met elkaar in competitie, want zij willen
zoveel mogelijk hun genen overdragen.
○ Indien deze verschillende behoeften botsen
(Buss,1989):
■ Vrouwen hebben meer moeite met hun man die
emotioneel ontrouw is, omdat vrouwen meer
geïnvesteerd zijn in de relatie.
■ Mannen hebben meer moeite met seksuele
ontrouw, omdat dit onzekerheid oplevert over
het vaderschap.
❖ Kritiek: het verklaart/rechtvaardigt alleen de bestaande sociale
verhoudingen, het is erg eenzijdig het bekijkt maar één mogelijke
verklaring, de cultuur/samenleving wordt genegeerd en het is een
onderzoek dat achteraf beredeneerd is.
3
, ➢ Cosmides en Toobey(1997): “Deze redenatie kan op elk
onderwerp toegepast worden.”
2) Samenspel natuur-cultuur
3) Adaptieve vermogens
2. Behavioristisch
3. Cognitief
4. Psychodynamisch
5. Humanistisch
➜ Erfelijkheid en omgeving
Het is essentieel om te weten of dingen erfelijk zijn of aangeleerd, want met die kennis kan
je bepaalde beter begrijpen en ernaar handelen.
- Sekse verschillen in gedrag
● Frans de waal- Anders, gender door de ogen van een primatoloog(2022)
○ Biologische verschillen kunnen geen rechtvaardiging zijn van sociale
ongelijkheid. Omdat omstandigheden ook een hele belangrijke rol
spelen.
○ We hebben keuze uit een breed scala aan gedrag, maar wat we
uiteindelijk doen/kiezen (expressie) is afhankelijk van de concrete
context.
○ Stereotypen van primaten ontkracht, a.d.h.v. apen:
1. Vrouwelijk leiderschap; niet alleen mannen hebben
leiderschap.
2. Invloedrijke ouderen; ook de wat ouderen leden kunnen
invloedrijk zijn.
3. Zorgzame mannen; indien een kleintje geen moeder heeft
nemen de mannen deze taak op zich.
4. Homoseksueel contact; er is zeker sprake van homoseksuele
relaties binnen het dierenrijk.
a. Dit was vroeger ook bekend bij wetenschappers, maar
dat werd onder het tapijt geschoven, omdat het erg
controversieel was.
➜ Definitie van erfelijkheid en omgeving
- Erfelijkheid
De overdracht van informatie tussen generaties via genen en 46 chromosomen,
30.000 genen, 3 miljard bouwstenen. En je hebt erfelijkheid van het individu en
erfelijkheid van de soort.
❖ Erfelijkheid ≠ aangeboren!
➢ Door de prenatale omstandigheden.
- Omgeving
● Postnataal: opvoeding; omstandigheden, sociaal-structureel en cultureel.
● Prenataal (de omgeving in de baarmoeder): hormonen en/of chemische
stoffen (alcohol, stress etc).
➜ Samenspel van erfelijkheid en omgeving
Twee manieren om naar het samenspel tussen erfelijkheid en omgeving te kijken:
1. Genetische aanleg komt tot uiting via de omgeving
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Roos2125. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.51. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77254 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now