Summary
Samenvatting maatschappijleer parlement
- Course
- Level
samenvatting over het parlement
[Show more]
Seller
Follow
lynnkromhout2912
Content preview
Hoofdstuk 2 Parlementaire democratie,Hoofdstuk 2 Parlementaire democratie
1. Wat is democratie?
1.1 WERELD BEDEKT MET STATEN
In de Vrede van Westfalen staan geformuleerde afspraken die een einde maakten aan de
conflicten in Europa. De soevereine staat centraal. Dat is een staat die op een bepaald gebied
met duidelijke grenzen het hoogste gezag uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening
heeft. Ook welke religie toegestaan is in eigen gebied. Staten respecteren elkaar.
1.2 HET BELANG VAN POLITIEK
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden. Deze worden
vastgelegd in wetten. Die worden uitgevoerd door bijvoorbeeld ministers, ambtenaren, politie en
leger.
De meeste onderwerpen gaan over algemeen belang. Hierdoor is het belangrijk om je stem te
laten horen.
Het nemen van de politieke besluiten kost veel tijd. Kiezen we voor snel, daadkrachtig en efficiënt
besturen (doelmatig) of voor een maximale participatie van burgers (democratische
besluitvorming met afweging) in de politiek?
1.3 DEMOCRATIE
In de democratie gaat het om de macht van velen. In sommige landen bestaat nu als vorm van
directe democratie het referendum, een volksstemming over een bepaald wetsvoorstel.
Kenmerken
Indirecte of representatieve democratie met als basiskenmerk dat het volk vertegenwoordigers
kiest die de beslissingen nemen en met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking
verantwoording moeten afleggen over hun beleid.
De politieke macht is verdeeld over meerdere personen en institutie die elkaar controleren, de
trias politica. Democratie moet ook een rechtsstaat zijn waarin de wetten voor burgers en de
overheid gelden.
Andere kenmerken:
- individuele vrijheid. Mening uiten en binnen grenzen van vastgestelde wetten hun eigen leven
invullen.
- Politieke grondrechten. Bij vrije en geheime verkiezingen kunnen burgers zelf hun
vertegenwoordigers kiezen en zichzelf verkiesbaar stellen. Via het uitbrengen van een stem
geven de mandaat (bevoegdheid) aan een persoon of partij.
- Politie en leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden. Burgers mogen niet zomaar
aangehouden worden en geweld mag alleen in bepaalde situatie worden toegepast.
- Onafhankelijke rechtspraak. Rechters staan los van het parlement en regering en hoeven hun
uitspraken niet te verantwoorden.
- Persvrijheid. De massamedia vervullen een belangrijke functie: controle van machthebbers en
hebben de taak om ons goed te informeren.
PARLEMENTAIR OF PRESIDENTIEEL STELSEL
Binnen landen met een representatieve democratie is er onderscheid tussen het parlementaire en
het presidentiële stelsel.
In het parlementaire stelsel is het rechtstreeks gekozen parlement het hoogste machtsorgaan.
Het kabinet van ministers en staatssecretarissen wordt op basis daarvan geformeerd. Deze
leggen verantwoording af aan het parlement en indirect aan het volk. Is een staatshoofd een
koning, zoals in Nederland, is het een constitutionele monarchie.
In een presidentiële democratie kiest de bevolking niet alleen een parlement, maar ook de
president. Hij staat aan het hoofd van de regering de uitvoerende macht, en kan naar eigen keuze
ministers benoemen en ontslaan. Het heeft geen ontbindingsrecht, recht om het parlement te
ontbinden.
, Hoofdstuk 2 Parlementaire democratie
DE NEDERLANDSE STAAT
Nederland is een parlementaire democratie met een constitutioneel vorst.
De grondwet laat zien hoe belangrijk de waarden vrijheid en gelijkheid zijn.
Zien we terug in de grondwet:
- taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig omschreven. Een
Kamerlid mag niet ook minister, lid van de Raad van State of lid van de hoge Raad zijn.
- Vanaf 18 jaar heb je stemrecht en kan je verkozen worden. Iedereen mag een partij oprichten,
demonstreren.
- De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd. Wetten worden vastgelegd door de
regering en de Staten-Generaal.
- De overheid laat de media vrij, maar moet er ook voor zorgen dat de media over de juiste
informatie kunnen beschikken.
1.4 DICTATUUR
In landen met een dictatuur bepalen de machthebbers zo alles zelf. Er is sprake van schendingen
van mensenrechten en politiek geweld.
Kenmerken
Basiskenmerk is dat de drie machten - wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht - niet van
elkaar gescheiden zijn, maar in handen zijn van een kleine groep mensen. Gewone burgers
hebben niet of nauwelijks invloed op de politiek en kunnen ook hun rechten niet opeisen.
Andere kenmerken:
- een beperkte individuele vrijheid. Grondrechten bestaan meestal niet of heel beperkt.
- Nauwelijks politieke vrijheid. Politieke tegenstanders worden geïntimideerd, gevangengezet,
gemarteld of vermoord. Er vinden soms schijnverkiezingen plaats en wint de regeringspartij via
verkiezingsfraude.
- Dikwijls overheidsgeweld. De machthebbers verdedigen hun macht met harde hand. De politie,
het leger en de geheime dienst hebben vergaande bevoegdheden.
- Geen onafhankelijke rechtspraak. Rechters zijn sympathisanten van de machthebbers zodat
burgers niet kunnen rekenen op bescherming tegen de overheid.
- Massamedia en ook kunstuitingen staat onder censuur van de overheid. Informatie via internet
wordt gefilterd en kritische bloggers gearresteerd.
SOORTEN DICTATUREN
Ideologische, religieuze en militaire dictaturen.
Gebaseerd op ideologie: De communistische partij heeft alle macht en burgers weinig tot geen
individuele vrijheden. Politieke invloed alleen weggelegd voor mensen die de ideologie
onvoorwaardelijk steunen. Media, onderwijs en verenigingsleven staan onder strenge controle,
waardoor er sprake is van indoctrinatie: bevolking krijgt de partij-ideologie met de paplepel
ingegoten.
Gebaseerd op religie: ook wel theocratie. De godsdienst is verheven tot staatsideologie. Het
volk kiest een parlement en de president. Voor alle politieke besluiten is goedkeuring nodig van
niet-gekozen geestelijke leiders.
Gebaseerd op militair: het leger heeft alle macht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lynnkromhout2912. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now