Summary
Samenvatting de complete examenstof geschiedenis havo 5
- Course
- Level
de complete examenstof geschiedenis havo 5
[Show more]
Seller
Follow
thomasvv
Content preview
lOMoARcPSD|8900959Geschiedenis Samenvatting havo (tijdvak 5 tm 10 + HC's)
Geschiedenis - 5e klas (HAVO)
Studeersnel wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit
Gedownload door Thomasvv (thomasvanvaalen@gmail.com)
, lOMoARcPSD|8900959
Vroegmoderne tijd
Tijdvak 5: 1500-1600
Het begin van de Europese overzeese expansie
Rond 1500: West-Europeanen hebben beperkt wereldbeeld (Alleen Europa, Noord-Afrika &
Arabische wereld)
Vanaf 1500: (K.A.) Het begin van de Europese (Portugal & Spanje) overzeese expansie
Redenen voor Europese expansie:
● Economische reden: Zelf handelen in specerijen/zijde/goud/enz. voor winst (overzee
omdat Islamitische heersers in Midden-Oosten de Christelijke Europese handelaren
niet door lieten) (Portugal & Spanje liggen het dichtst bij de zeeroute naar
Afrika/Azië)
● Politieke reden: Europese heersers willen een groot rijk veroveren
● Culturele reden: Verspreiding van het Christendom
● Culturele reden: Nieuwsgierigheid + avontuur (verheerlijkte verhalen van de
buitenwereld)
Oorzaak slavenhandel:
Spaanse conquistadores koloniseren delen van Amerika; gevolgen:
● Indianen sterven door Europese ziektes (mazelen)
● Indianen werden bekeert tot het Christendom
● Indianen werden gedwongen tot zware arbeid → Opkomst protest van
katholieke priesters (omdat christenen niet zo behandeld mogen worden)
→ 1542: Indianen worden niet meer als slaven behandeld, maar er zijn wel
werknemers nodig → Transatlantische slavenhandel: Import van Afrikaanse
slaven vormt het begin van de driehoekshandel
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling & De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed
van de Klassieke Oudheid
Opkomst Renaissance (± 1450); oorzaken:
● Noord Italiaanse stadstaten zijn zelfstandig t.o.v. de Duitse keizer & de Paus
● Handel in Noord Italiaanse stadstaten bloeide door handelscontacten met
Midden-Oosten en Vlaanderen → Rijkdom + uitwisseling nieuwe
kennis/ideeën
● Verovering Constantinopel → Geleerden + handelen vluchten naar Italië
(zij nemen kennis/informatie mee)
Kenmerken Renaissance:
● Nieuwe belangstelling voor het klassieke erfgoed:
Architectuur en kunst op basis van de Griekse en
Gedownload door Thomasvv (thomasvanvaalen@gmail.com)
, lOMoARcPSD|8900959
Romeinse vormentaal
● Humanisme: Kritische houding + Universele mens → Nieuwe
wetenschappelijke belangstelling: De wereld proberen te verklaren op een rationele
manier
● Het individu staat centraal
De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa
tot gevolg heeft
Toenemende kritiek op de geestelijkheid:
● Streven naar wereldlijke macht door de Paus (Kerk moest zich bezighouden met het
geloof en niet met het bestuur/rechtspraak)
● Geestelijken waren vooral bezig met het luxe leven, corruptie en rijkdom
● De parochiepriesters waren slecht opgeleid
→→→ vervolgingen door de inquisitie: Kerkelijke rechtbank die ketters opspoort en
veroordeelt
De kritiek op de geestelijkheid kon snel verspreid worden door de uitvinding van de
boekdrukkunst → begin Kerkhervorming/Reformatie:
Katholieke geloof Protestantse geloof (Luther & Calvijn)
Paus = leider van de Kerk Geen leider
Ambten v. d. Kerk moeten worden vervuld Ambten v.d. Kerk kunnen door iedereen
door Geestelijken vervuld worden (behalve predikant)
Geestelijken mogen niet trouwen Predikanten mogen trouwen
Eucharistieviering staat centraal in de De preek van de predikant over een
kerkdienst bijbeltekst staat centraal in de kerkdienst
Geestelijkheden zijn nodig als tussen- Iedereen kan in contact komen met God
personen tussen gewone mensen en God door de Bijbel te gebruiken
Gevolgen van de Kerkhervorming/Reformatie:
● Godsdienstoorlogen in het Duitse rijk → Vrede van Ausburg: ‘Wiens gebied,
diens gebed’
● Contrareformatie door de katholieke kerk → Bestrijding protestantisme +
verbetering katholieke kerk
Het conflict in de Nederlanden dat resulteert in de stichting van de Nederlandse staat
±1500: Nederlanden behoren tot Bourgondië → hertogen centraliseren de
Nederlanden (verzet vanuit Rijke handelssteden omdat zij hun privileges kwijt raakten)
Vanaf 1515: De Nederlanden worden deel van het Spaans-Habsburgse rijk
● Politiek kenmerk: 17 gewesten met eigen regels en wetten + stadhouder aan het
hoofd van elk gewest
Gedownload door Thomasvv (thomasvanvaalen@gmail.com)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thomasvv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now