Summary
Samenvatting Maatschappijleer hoofdstuk 2: rechtsstaat
- Course
- Level
Hoodstuk 2 samengevat
[Show more]
Seller
Follow
femkestiefelhagen
Reviews received
Content preview
Maatschappijleer Hoofdstuk 2: Rechtsstaat .Paragraaf 1: Vrijheid of veiligheid
In een staat waarin de overheid in staat is om de veiligheid van burgers te
garanderen heeft de overheid gezag en voert zij het geweldsmonopolie uit. Dit
houd in dat alleen de overheid geweld tegen burgers mag gebruiken om de orde te
handhaven of de criminaliteit op te sporen. Tussen burgers en overheid is een
sociaal contract, burgers vinden het oké dat de overheid de geweldsmonopolie heeft
als zij daarvoor veiligheid krijgen.
Filosofie Thomas Hobbes
Thomas Hobbes waarschuwde voor een oorlog van allen tegen allen: bellum
omnium contra omnes. Dit zou gebeuren als mensen niet in toom zouden worden
gehouden, want zonder hogere macht zou men alleen aan hun eigenbelang denken,
ook als dit ten koste gaat van anderen.
‘De mens is een wolf voor zijn medemens.’
⤷ Alleen een sterke hogere macht een onderlinge strijd tussen mensen kunne voorkomen.
Sociaal contract (tussen burgers en de politieke macht) = Hierbij staan burgers
individuele vrijheden af aan een soevereine macht en krijgen ze orde en veiligheid
in de samenleving ervoor terug. Dus: burgers accepteren dat de overheid het
geweldsmonopolie heeft en dat iedereen zich aan de rechtsregels moet houden om
geweld en een oorlog van allen tegen allen te voorkomen.
Een rechtsstaat is een staat waarin burgers beschermd worden tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Dat de staat gebonden is aan het
recht. Het heeft 4 kenmerken:
- Aanwezigheid van grondrechten
- Legaliteitsbeginsel
- Scheiding van machten
- Onafhankelijke rechtspraak
Aanwezigheid van grondrechten
Grondrechten beschermen burgers tegen machtsmisbruik door de overheid. Het
beperkt de macht van de overheid. Burgers kunnen bij een conflict zich met zijn
grondrechten bij de overheid roepen.
Legaliteitsbeginsel
Het legaliteitsbeginsel beschermt burgers tegen teveel macht van de overheid. Het
gaat over twee dingen:
- Alles wat de overheid doet is gebaseerd op de wet
, - Je kunt alleen gestraft worden voor iets waarvan op dat moment in de wet
staat dat het strafbaar is. Als er een nieuwe wet komt kun je niet met
terugwerkende kracht bestraft worden
Machtenscheiding
Een belang kenmerk van machtenscheiding is de trias politica.
Een rechtsstaat is een staat waarin burgers worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Dit
noemen we rechtsbescherming. Om dit goed te
kunnen doen is er een trias politica:
In de afbeelding is de trias politica getekend. De
wetgevende macht, waaronder het parlement
regering en gemeente/provinciale staten,
controleert de uitvoerende macht waaronder,
regering lokaal bestuur politie en openbaar
ministerie, zij controleren de rechterlijke macht en
zij controleren weer de wetgevende macht. Zo heeft
niemand teveel macht.
Onafhankelijke rechtspraak
In een rechtsstaat moeten rechters onafhankelijk zijn. Dit houdt in dat zij volgens
het recht moeten handelen en zich niet laten beïnvloeden door de andere machten.
Daarnaast moeten rechters ook onpartijdig zijn. Het recht wordt vaak in drie
rechtsgebieden onderverdeeld:
- Het burgerlijk recht, de rechter doet uitspraken over een conflict tussen
burgers
- Het bestuursrecht, het gaat om conflicten tussen burger en overheid
- Het strafrecht, als iemand wordt verdacht van een strafbaar feit
Er zijn 3 rechtsgebieden:
- burgerlijk recht/civiel recht= rechter doet uitspraak over conflicten tussen
burgers/rechtspers
- bestuursrecht = gaat om conflicten tussen burgers/rechtspers. en de overheid
- strafrecht = is sprake van als iemand verdacht wordt van een strafrecht
Stappen in een strafproces
Paragraaf 2: Grondrechten beperken of niet?
Als burger heb je grondwetten om jou te beschermen. Ze beschermen burgers tegen
te veel macht van de overheid. Je hebt verschillende soorten grondrechten:
- Klassieke grondrechten
- Sociale grondrechten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkestiefelhagen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.12. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79650 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now