Hoofdstuk 1:
1.1.1 De psychoanalyse
Sigmund Freud word gezien als de vader van de psychologie. Freud is bekend geworden met de
psychoanalyse. Deze psychoanalyse bestaat uit twee onderdelen:
- Psychoanalytische theorie:
Is een theorie die behandeld de psychische processen van de mens die voor een belangrijk
deel onbewust zijn en bepaald worden door verdringing en afweermechanisme.
- Psychoanalytische therapie:
Is de vorm van therapeutisch handelen waarbij uitsluitend psychische, dat wil zeggen niet
medische of medicinale beïnvloedingsmiddelen worden aangewend om stoornissen op het
spoor te komen en op te heffen om ziekte te genezen.
Freud onderscheid 3 ontwikkelingsfasen, de orale, fase de anale fase en de fallische of de genitale fase.
Volgens Freud moet je elke fase doorlopen om je juist te ontwikkelen.
1.1.2 Het behaviorisme
Het behaviorisme is een theorie over de wijze waarop mensen leren. De mens word gezien als lerend
wezen alle menselijk gedrag is aangeleerd. De mens komt als een tabula rasa (onbeschreven blad) op
de wereld. Ivan Pavlov deed experimenteren met honden. Hier kwam uit voort de klassieke
conditionering. → Hond → Bel met vlees → eindigen in speekselvorming bij het horen van de bel.
Burrhus Skinner deed experimenteren met ratten. Hier kwam het opperante conditioneren uit voort. →
Ratten kregen drinken wanneer ze een hendel in drukte → kregen te drinken → zonder beloning ook
door met drukken.
1.1.3 De humanistische psychologie
Volgens de humanistische psychologie hebben mensen een aangeboren behoefte aan groei en
zelfontplooiing of zelfverwerkelijking. Abraham Maslow komt tot een menselijke behoeften in 5
typen. Ook wel de piramide van Maslow genoemd.
,1.2.1 De systeemtheorie heeft een constructieve basis
De systeemtheorie heeft een constructieve basis dat betekent dat de stroming beweert dat er ook
werkelijkheid bestaat die wij zelf maken en construeren.
1.2.2 De geschiedenis van de theorie en praktijk van de systeembenadering
In de jaren 40 van de 20e eeuw ontstaat er een wetenschapsbenadering die ervoor pleit vanuit het
grotere geheel naar dingen te kijken. Ludwig Bertalanffy is de vader van deze benadering. In de jaren
50 verbreed hij zijn theorie tot een benadering die in principe bruikbaar is voor alle wetenschappen.
Hij noemt deze theorie de algemene systeemtheorie.
1.2.4 De belangrijkste uitgangspunten van de systeemtheorie
1. Het geheel is meer dan de som van delen
2. Binnen het systeem (geheel) zijn de delen van elkaar afhankelijk. In een systeem hangt alles
met alles samen.
3. Het systeem bepaalt in belangrijke mate het gedrag van individuen.
4. Het systeem probeert zich op allerlei manieren aan te passen aan zijn omgeving, omdat het wil
overleven.
5. Een systeem heeft de eigenschap zichzelf te handhaven en te blijven voort bestaan wanneer
het eigenlijk geen recht meer van bestaan heeft.
1.2.5 Individueel gedrag geplaatst in de context van voortdurende interactie
Waarom gedraagt persoon A zich anders tegen zijn ouders zonder dat persoon B er bij is?
In de systeemtheorie worden de factoren die de gedragingen van mensen beïnvloeden niet in de eerste
plaats in de persoon zelf gezocht. Maar in de werking van het systeem en de wisselwerking tussen
personen. Het gedrag van een bepaald persoon vormt altijd een reactie op gedrag van een ander of van
meerdere anderen.
1.2.6 Informatie als kernbegrip
Binnen de systeemtheorie staat het begrip informatie centraal. Hierbij word gedacht aan de
voortdurende stroom van zowel verbale als non- verbale, onbedoelde en onbewuste signalen die
mensen uitzenden en ontvangen. Het systeem functioneert door dat er informatie word uitgewisseld
tussen delen van het systeem en zijn omgeving. De betrekkingen tussen delen van een systeem zijn
voortdurend aan het veranderen.
1.2.7 Feedback als een specifieke vorm van informatie binnen een systeem
Feedback: zelfregulatie door middel van terugkoppeling
Negatieve feedback: Draagt bij aan de bestendiging van de situatie aan het voortbestaan van de
bestaande toestand in het systeem. Negatieve feedback is er op gericht veranderingen tegen te gaan.
Positieve feedback: Is gericht op het feit dat een systeem verandert en dat een bepaalde systeemnorm
die tot toen geld, word losgelaten.
1.2.8 Herhaling, beperking, voorspelbaarheid, redundantie en patroon
Hoewel zich in systemen allerlei veranderingen voor doen is herhaling een kenmerk waaraan je een
systeem herkent.
Zie paragraaf voor meer uitleg → onduidelijk
1.2.9 Communicatie als voertuig van de informatie binnen systemen
Communicatie is alle gedrag van mensen. Zowel non verbaal als verbaal. Er zijn vier begrippen
identiek: Communicatie = interactie = gedrag = beïnvloeding
, 1.3 Vergelijking tussen de eerdere psychologische stromingen en de systeem theorie
Traditionele psychologie Systeembenadering
Individugerichtheid Systeemgericht
Intrapsychische benaderingswijze Interpersoonlijke benaderingswijze
Geïnteresseerd in waarneembaar en niet- Uitsluitend geïnteresseerd in waarneembaar
waarneembaar gedrag. gedrag
Het verleden wordt van groot belang geacht Het verleden word van veel minder belang
geacht
De waaromvraag staat hier in het teken van de De waarom vraag staat in het teken van de
psychoanalyse systeemanalyse
Men maakt onderheid tussen normaal en Men maakt onderscheid tussen de verschillende
abnormaal gedrag van het individu gedragingen van het systeem
Men gaat uit van eenduidige oorzaken, van Men gaat niet uit van eenduidige oorzaken, maar
zogenoemde lineaire causaliteit: oorzaak → van zogenoemde circulaire causaliteit: oorzaak =
gevolg gevolg = oorzaak = gevolg
1.3.1 Individugericht VS systeemgericht
Mensen die geen aanhanger zijn van de systeemtheorie vinden in het individu de basis van waaruit ze
het gedrag waarnemen kunnen verklaren.
Aanhangers van de systeemtheorie zoeken hun aanknopingspunten voor de verklaring van het gedrag
van mensen in de omgeving of het systeem.
1.3.2 Intrapsychische VS interpersoonlijke benaderingswijze
De gewone psychologie gaat over zaken die word geacht zich binnen de psyche van een persoon te
bevinden of af te spelen.
De benaderingswijze van de systeemtheorie is daarentegen interpersoonlijk (vaardigheden tussen
personen).
• Het onderzoeks- en interventieterrein is het interpersoonlijke relatiepatroon, het netwerk en
het communicatiepatroon.
1.3.3 Niet waarneembaar gedrag VS waarneembaar gedrag
Bij de psychoanalyse kijkt men naar het niet waarneembare gedrag van een mens. Maar bij de
systeemtheorie kijken we naar waarneembare gedrag, denk hierbij aan gedrag, relaties en
groepsstructuren.
1.3.4 Het verleden van belang VS het verleden van veel minder belang
De psychoanalyse kijkt naar oorzaken door gebeurtenissen van vroeger die je beïnvloed hebben. In de
systeemtheorie gaat men er vanuit dat de problemen van nu ook in het nu en hier opgelost moeten
worden. De voorkeur gaat uit naar een rechtstreekse aanpak van relaties, het relatiepatroon en het
gedrag in het hier en nu.
1.3.5 De verschillende typen waaromvragen
De psychoanalyse kijkt naar het waarom van een zaak. Terwijl de systeemtheorie vragen stelt die er
voor zorgt dat er een analyse komt over het systeem, het systeem in kaart brengen.
1.3.6 Wat is normaal, wat is abnormaal?
Bij de psychoanalyse word er onderscheid gemaakt tussen een ziek en niet ziek persoon. Wanneer je in
een inrichting zat was je psychisch ziek. Bij de systeemtheorie willen ze dit onderscheid niet maken.
De scheiding tussen ‘normaal’ en ‘abnormaal’ gedrag en tussen ‘gezonde’ en ‘zieke’ mensen word in
de systeemtheorie niet vruchtbaar geacht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evavervaart. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.64. You're not tied to anything after your purchase.