1.1 Korte omschrijving van de inhoud
Zoals vermeld in de Cursushandleiding (zie par. 1) bouwt het vak
Contractenrecht voort op het eerstejaars vak Inleiding Verbintenissenrecht. In
dat vak zijn we onder andere ingegaan op de vraag hoe overeenkomsten tot
stand komen. In deze eerste week is het van belang dat u zich nog eens goed in
het leerstuk van de totstandkoming van overeenkomsten verdiept, omdat dat
leerstuk de basis vormt voor de beantwoording van de (nieuwe) vraag hoe
contractpartijen gebonden raken aan algemene voorwaarden die een van
de partijen op de overeenkomst van toepassing zou willen verklaren. In het
verlengde daarvan kan ook de vraag worden gesteld wat rechtens is in het geval
dat beide partijen van mening zijn dat hun eigen algemene voorwaarden op de
overeenkomst van toepassing zijn. De beantwoording van deze vragen komt als
eerste aan bod in deze week.
Dat partijen gebonden zijn aan tussen hen overeengekomen algemene
voorwaarden, betekent vervolgens nog niet dat de gebruiker daarvan zich altijd
jegens diens contractuele wederpartij op een beding in die voorwaarden zal
kunnen beroepen. Zoals we later in week 3 nog zullen zien, is het beding
vernietigbaar wanneer het onredelijk bezwarend is voor de wederpartij (dan
gaat het dus over de inhoud van het beding). Ook is het mogelijk – en dat is een
kwestie waar we in deze week al op zullen ingaan – dat de gebruiker van de
algemene voorwaarden een op hem rustende informatieplicht met
betrekking tot die algemene voorwaarden niet is nagekomen met als gevolg
dat het beding eveneens vernietigbaar is (dan gaat het dus over de vraag of de
wederpartij een redelijke mogelijkheid heeft gehad om van het beding kennis te
nemen).
Een laatste leerstuk waar we in deze week aandacht aan zullen besteden is het
leerstuk van afgebroken onderhandelingen. De totstandkoming van een
overeenkomst wordt in de praktijk dikwijls voorafgegaan door een
(precontractuele) fase waarin partijen met elkaar over de beoogde
overeenkomst onderhandelen. Hoe ‘vrij’ zijn partijen eigenlijk om in die
onderhandelingsfase te doen en laten wat ze willen? Kunnen ze in die fase op elk
gewenst moment bijvoorbeeld weer uit elkaar gaan? En gesteld dat de vrijheid
om onderhandelingen af te breken juridisch is begrensd, wat zijn dan de
rechtsgevolgen wanneer die grenzen worden overschreden?
1.2 Voorbereiding op het hoorcollege en de werkgroep: algemene
instructie
• Lees eerst par. 3 (‘Opzet, planning en organisatie van het
onderwijsleerproces’) van de Cursushandleiding Contractenrecht 2022-
2023 (zie Canvas onder Algemene informatie).
• Bestudeer vervolgens de literatuur en jurisprudentie die staat opgesomd
in par. 1.4 en 1.5 hieronder. De in par. 1.6 opgesomde zelfstudiehulpvragen
kunnen hierbij behulpzaam zijn.
• Houd, bij het maken van de opdrachten uit par. 1.8, rekening met de
algemene aanwijzingen uit par.
1.7 hieronder.
,1.3 Voorbereiding op het hoorcollege en de werkgroep: te bestuderen
literatuur1
Algemene voorwaarden
• Rechtshandeling & Overeenkomst: nrs. 226-230, 232-234 (verplicht), 231
en 234a (aanbevolen).
Gebondenheid aan algemene voorwaarden
• Rechtshandeling & Overeenkomst: nrs. 76 en 236-237 (verplicht).
Vernietigingsgronden algemeen - De ‘informatieplicht’ van de gebruiker
• Rechtshandeling & Overeenkomst: nrs. 80b, 80d, 239, 248-251 en
252-255 (verplicht), 251a (aanbevolen).
• J.H.M. Spanjaard, ‘Detailhandelaren en leveranciers in
distributieland treden toe tot het walhalla van de Dienstenrichtlijn’,
Contracteren 2018/2, pp. 61-67 (aanbevolen). De precontractuele fase –
Afgebroken onderhandelingen
• Rechtshandeling & Overeenkomst: nrs. 77-80a (verplicht)
• R.P.J.L. Tjittes, De aansprakelijkheid voor afgebroken
onderhandelingen – een kritisch overzicht, Rechtsgeleerd Magazijn
THEMIS 2016-5, par. 1 en par. 3.3.3-3.3.5 (verplicht), par. 2 en par. 3.3.1-
3.3.2 (aanbevolen).
Aan wie de reeds opgedane kennis wil opfrissen wordt het lezen van de
volgende paragrafen aanbevolen:
• Rechtshandeling & Overeenkomst: hoofdstuk 1 en nrs. 52-54, 56-
62, 64-67, 69-70, 72 en 74-75.
1.4 Voorbereiding op het hoorcollege en de werkgroep: te bestuderen
jurisprudentie
• HR 1 oktober 1999, ECLI:NL:HR:1999:ZC2977, NJ 2000/207
(Geurtzen/Kampstaal).
• HR 12 augustus 2005, ECLI:NL:HR:2005:AT7337, NJ 2005/467
(CBB/JPO).
• HR 2 december 2011, ECLI:NL:HR:2011:BT6684, NJ 2011/574
(Linthorst/Echoput).
Door middel van een hyperlink zijn al deze arresten verkrijgbaar via de
elektronische universiteitsbibliotheek (www.ub.vu.nl). Wie de voorkeur heeft
voor een papieren uitgave daarvan, vindt deze tevens in: Arresten burgerlijk
recht met annotaties, verzameld door A.V.T. de Bie en J. de Jong van Lier,
Deventer: Kluwer 2020.
1.5 Voorbereiding op het hoorcollege en de werkgroep:
zelfstudiehulpvragen
1. Aan welke vereisten moet zijn voldaan voor de geldige totstandkoming
van een overeenkomst?
1 Elk voorgeschreven arrest is voorzien van een ECLI-nummer en meestal van een vindplaats
in het tijdschrift Nederlandse Jurisprudentie (NJ). Door middel van de hyperlink die aan het
ECLI-nummer is gekoppeld, kunt u gemakkelijk de tekst van de meeste voorgeschreven
arresten op www.rechtspraak.nl raadplegen. Ook de vindplaats van – voorgeschreven –
annotaties en wetenschappelijke artikelen in de NJ of een ander juridisch tijdschrift is aan een
hyperlink gekoppeld. Wanneer u – via de hyperlink – op de betreffende internetpagina bent
gekomen, dient u op Kluwer Navigator, Rechtsorde of Legal Intelligence in te loggen: kies
dan voor Login WO/HBO, kies de juiste onderwijsinstelling en voer daarna uw VU-net ID en
wachtwoord in om de tekst van het arrest, de annotatie en/of het artikel te kunnen raadplegen.
,Een wil, die verklaard wordt en dat deze overeenstemmen met elkaar. Dat is het
aanbod.
Vervolgens heb je nog een wil nodig, die ook verklaard wordt en deze moeten
ook met elkaar overeenstemmen. Dit is de aanvaarding.
Tussen het aanbod en de aanvaarding moet ook een wilsovereenstemming zijn.
(art. 3:33 jo. art. 6:217 bw)
2. Wat is het verschil tussen een ‘gewoon’ aanbod en een uitnodiging om in
onderhandeling te treden?
Niet ieder initiatief dat op het sluiten van een ovk is gericht, is een aanbod. Van
een aanbod is sprake wanneer een voorstel tot het sluiten van een ovk wordt
gedaan, dat alle essentiële elementen van die ovk bevat en op grond waarvan de
wederpartij met een enkel ‘ja’ (aanvaarding) de ovk tot stand kan doen komen
(art. 6:227 BW).
In andere gevallen spreek je van een uitnodiging om in onder handeling te
treden
3. Hoe raken partijen bij een overeenkomst gebonden aan algemene
voorwaarden (of: hoe worden algemene voorwaarden onderdeel van een
overeenkomst)?
Als er sprake is van een wilsovereenstemming tussen twee eenzijdige
rechtshandelingen, het aanbod en de aanvaarding, wordt er een overeenkomst
gesloten. Volgens art. 6:232 is de wederpartij van de gebruiker gebonden, zodra
vaststaat dat de algemene voorwaarden als geheel zijn aanvaard.
4. Welke rechtsvraag stond centraal in het arrest Linthorst/Echoput en
welke rechtsregel vloeit uit dat arrest voort?
Rechtsvraag: Mocht Linthorst erop vertrouwen dat de algemene voorwaarden
door Echoput zijn aanvaard, ook al stonden deze niet in de overeenkomst?
Rechtsregel: De gelding van de van algemene voorwaarden kan worden
aangenomen zelfs indien in een overeenkomst de algemene voorwaarden niet
van toepassing worden verklaard. Bij de vraag of een partij zich kan beroepen
op algemene voorwaarden, is dus ook het gehele onderhandelingstraject dat
daaraan voorafgaat van belang.
5. Welke algemene voorwaarden zijn in beginsel van toepassing indien beide
contractpartijen in de onderhandelingsfase ieder naar hun eigen algemene
voorwaarden hebben verwezen?
De voorwaarden van A zijn overeengekomen, tenzij B bij de aanvaarding van het
aanbod van A zijn eigen algemene voorwaarden van toepassing heeft verklaard,
onder uitdrukkelijke verwerping van de voorwaarden van A. (6:225 bw)
6. Wat is de hoofdregel ten aanzien van de wettelijke informatieplicht bij
algemene voorwaarden?
Op de gebruiker van algemene voorwaarden rust een informatieplicht.
o Ratio: de wederpartij moet een geïnformeerde beslissing kunnen
nemen of hij op basis van de algemene voorwaarden de
overeenkomst wil aangaan
De gebruiker moet de wederpartij een ‘redelijke mogelijkheid’ bieden om
van de voorwaarden kennis te nemen. Gedetailleerd uitgewerkt in 6:234
lid 1 (niet elektronisch) lid 2 en 3 (elektronisch)
7. Welke partijen kunnen zich in beginsel op die hoofdregel beroepen?
Alle partijen.
8. In welke gevallen geldt een uitzondering op die hoofdregel?
Als het redelijkerwijs niet mogelijk is, maar dan moet er wel bekend worden
gemaakt dat het ter inzage ligt of gedeponeerd is bij KvK of griffie van een
gerecht of het moet op verzoek worden toegestuurd.
9. Welke rechtsvraag stond centraal in het arrest Geurtzen/Kampstaal en
welke rechtsregel vloeit uit dat arrest voort?
, Rv: Is de wijzen die in art. 6:233 sub b jo. 6:234 BW worden genoemd met
betrekking tot de mogelijkheden van kennisgeving van de algemene
voorwaarden limitatief?
Rechtsregel: De wetgever beoogde weliswaar een limitatieve regeling, maar
een redelijke en op de praktijk afgestemde uitleg brengt mee dat geen
vernietiging kan plaatsvinden indien de wederpartij het beding kende of geacht
kon worden daarmee bekend te zijn. Daaraan is voldaan wanneer partijen
regelmatig zaken hebben gedaan en algemene voorwaarden bij eerdere
overeenkomst al ter hand zijn gesteld. Daarnaast kan ook worden gedacht aan
een eenvoudige aansprakelijkheidsbeperking op een bord in een bedrijfsruimte
10. Kunnen elektronische algemene voorwaarden gebruikt worden indien
partijen niet langs elektronische weg met elkaar contracteren?
Ja, maar er is wel uitdrukkelijke instemming vereist als de overeenkomst niet
elektronisch tot stand is gekomen. 6:234 lid 3
11. Wat is de hoofdregel ten aanzien van de informatieplicht bij algemene
voorwaarden bij elektronisch contracteren?
12. Wat is het rechtsgevolg als niet is voldaan aan de informatieplicht bij
algemene voorwaarden?
Dan zijn de bedingen vernietigbaar.
13. Hoe verhouden zich de kwestie van de gebondenheid aan een beding in
algemene voorwaarden en de kwestie van de vernietigbaarheid van een beding
in algemene voorwaarden tot elkaar?
Voor gebondenheid aan een beding moeten de algemene voorwaarden zijn
aanvaard. Als een beding vernietigbaar is, dan is er ook geen sprake meer van
gebondenheid. En voor vernietigbaarheid is er eerst gebondenheid nodig.
14. Wat is de hoofdregel ten aanzien van het afbreken van onderhandelingen
(tijdens de precontractuele fase)? Wat is het huidige standaardarrest waaruit
deze hoofdregel voortvloeit?
HR CBB/JPO
Fase 1(onderhandelingen nauwelijks gevorderd): afbreken mogelijk, zonder
dat dit rechtsgevolgen heeft
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Jb1999. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.17. You're not tied to anything after your purchase.