In dit document is een uitwerking van de colleges en de literatuur te vinden voor het vak Inleiding Strafrecht. Er worden daarnaast ook enkele arresten uitgewerkt in dit document.
Week 1 – Introductie van het Straf(proces)recht:
Strafrecht gaat over het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd.
Het formuleren van strafbare feiten:
Welk gedrag is wel/niet strafbaar?
Wie is wel/niet strafbaar?
Welke uitzonderingen zijn er (strafuitsluitingsgronden)?
Het opsporen van strafbare feiten:
Wie mag opsporen?
Wie/wat mag het onderwerp van opsporing zijn?
Op welke manier en met welke middelen mag dat?
Welke rechten en plichten hebben de partijen?
Vervolgen van verdachten van strafbare feiten:
Wie mag vervolgen?
Op welke manieren mag dat?
Welke rechten en plichten hebben de partijen?
Berechten van verdachten
Hoe ziet de procedure voor de rechter eruit?
Welke rechten en plichten hebben de partijen?
Executeren van straffen en maatregelen
Strafrecht is niet:
Het ontslaan van een medewerker na grensoverschrijdend gedrag
Een stadionverbod van de KNVB
Schade vergoeden
Een bekeuring wegens geen licht op je fiets
Een (tijdelijke) block op Tiktok, Insta etc.
Alle kinderopvangtoeslag moeten terugbetalen
Een rode kaart
Belasting moeten betalen
Wat is strafrecht?
Strafrecht is publiekrecht:
o Relatie tussen overheid en burger (verticaal)
o Ten behoeve van de samenleving
o Verschillen met civiel recht
Strafrecht is sanctierecht:
o Gericht op het opleggen straffen en/of maatregelen (zie week 7)
Strafdoelen en effecten:
o Vergelding, generale preventie, speciale preventie en reparatie (zie week 7)
o Ingrijpende effecten voor verdachten en veroordeelden
o Maar ook: de aanleiding, het strafbare feit, is ingrijpen voor slachtoffers en
samenleving
Rechtsbescherming en instrumentaliteit:
o Bescherming van fundamentele rechten van zowel verdachte en veroordeelde als
(potentiële) slachtoffers
Strafrecht als rechtsgebied:
o Materieel strafrecht (zie weken 4-6)
o Formeel strafrecht oftewel strafprocesrecht (zie weken 1-3)
o Strafrechtelijk sanctierecht (zie week 7)
Het strafbare feit:
, o Een gedraging die valt binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving,
wederrechtelijk is en verwijtbaar is aan de verdachte (zie week 4)
I. Aard en functies van het strafprocesrecht:
o Functies van het strafproces:
Hoofddoel van het strafproces --> de juiste toepassing van het materiële
strafrecht op daders mogelijk maken.
Nevendoelen van het strafprocesrecht --> preventie (schandpaaleffect),
voorkomen eigenrichting, orde scheppen en genoegdoening.
o Een eigen functie voor het strafprocesrecht?
Het strafprocesrecht stelt (behoorlijkheids-)eisen aan de wijze van
opsporing, vervolging en berechting en schept juridische waarborgen voor de
justitiabele (= mensen die afhankelijk zijn van een rechtsprekende
organisatie, bijv. verdachte die voor de rechter moet voorkomen).
Garandeert daarmee een zekere rechtsbescherming tegen de overheid,
noemen we ook wel: secundaire controle.
Kanaliseren maatschappelijke onrust
A.A.G. (Toon) Peters (1936-1994) --> het rechtskarakter van het strafrecht
II. Bronnen van het strafprocesrecht:
o Het Wetboek van Strafvordering (Sr):
Zes boeken:
1. Algemene bepalingen
2. Strafvordering in eerste aanleg
3. Rechtsmiddelen
4. Rechtsplegingen van bijz. aard
5. Internationale en Europese strafvorderlijke samenwerking
6. Tenuitvoerlegging en kosten
Inwerkingtreding 1926
Honderden wijzigingen en aanvullingen
Modernisering Wetboek van Strafvordering
o Bijzondere wetten:
Politiewet 2012
Opiumwet
Wet wapens en munitie
Wegenverkeerswet 1994
Wet economische delicten
Etc.
o Internationale rechtsinstrumenten:
Mensenrechtenverdragen: EVRM
Recht van de EU: richtlijnen en Grondrechtenhandvest
o Lagere wetgeving en beleidsregels
o Jurisprudentie
o Ongeschreven recht --> beginselen van een goede procesorde
I. Structuur van het strafproces:
o Vooronderzoek (art. 132 Sv) --> Getemperd inquisitoir:
Het inquisitoire proces wordt gekenmerkt door de gedachte dat de verdachte, die een
strafbaar feit heeft begaan, voorwerp van het onderzoek is. Hij is geen gelijkwaardige
procespartij. De verdachte heeft geen zelfstandige rechten en bevoegdheden en ook niet
, dezelfde rechten als het OM. In dit proces staat de waarheidsvinding centraal. De
strafrechter is actief.
Verzamelen bewijsmateriaal
Voorbereiden vervolgingsbeslissing
Verschillende vormen
o Eindonderzoek --> Gematigd accusatoir:
Het accusatoire proces wordt gekenmerkt door de gedachte dat de verdachte een
gelijkwaardige procespartij is. In het accusatoir proces heeft de verdachte dezelfde
rechten en bevoegdheden als het OM. De strafrechter is niet actief, maar lijdelijk. Er is
sprake in NL van een gematigd accusatoir proces want beide soorten processen zijn
aanwezig.
Relatief belang
Sepots en strafbeschikkingen (opportuniteitsbeginsel, week 3)
Zitting is vooral 'bespreking' van dossier
In veel gevallen n.v.t. vanwege buitengerechtelijke afdoening
o Schematische weergave:
II. Deelnemers aan het strafproces:
III. Het strafvorderlijk legaliteitsbeginsel:
o Hoe beheerst het recht nu dat strafproces?
Corstens / Borgers / Kooijmans (CBK) wijzen op de 'ambivalentie van het
strafprocesrecht':
Strafvordering maakt inbreuk op rechten en vrijheden
Maar 'geen blanco cheques': toedeling vs. begrenzing van
bevoegdheden
, MvT: noodzakelijk compromis tussen rechten voor 'vervolging' en
'verdediging', controle door rechter --> gematigd accusatoir
Art. 1 Sv: 'Strafvordering heeft alleen plaats op de wijze bij de wet voorzien':
Art. 1 Sv bindt strafvorderlijk optreden overheidsfunctionarissen aan
de wet
'Wet' = wet in formele zin
o De vereisten:
Wettelijke grondslag:
Expliciete bevoegdheid (HR Bloedproef)
Niet steeds in Wetboek van Strafvordering: betekenis van bijzondere
wetten
Delegatie is toegestaan (bijv. art. 61a lid 3 Sv; art. 163 lid 10 WVW
1994)
Betekenis van algemene taakstelling politie (art. 3 Polw en 141 Sv;
HR stille sms)
Betekenis van beleidsregels
Soms 'inlezen' in wettelijke bevoegdheid (HR Onderzoek
smartphone, volgend collegejaar)
Toetsing van het concrete optreden:
Bijv. HR Braak bij binnentreden: door politie betreden woning tegen
wil bewoner, door middel van braak
Toetsing aan geschreven recht:
Is de wet nageleefd?
--> Gerechtshof: Ja
Toetsing aan ongeschreven recht:
Zijn de beginselen van een goede procesorde nageleefd?
--> HR: ambtshalve niet nageleefd
IV. Ongeschreven recht: beginselen van een goede procesorde:
Arrestenanalyse:
o Wat wordt nu eigenlijk bedoeld met die beginselen van een goede procesorde? Wat
daaronder moet worden verstaan wordt duidelijk na analyse van het arrest van de
HR.
o Hoe lees je een arrest van de HR:
Relevante feiten
Rechtsvraag
Rechtsgang:
RB
Hof --> verweren en reactie
Middel(en) van cassatie
Conclusie Advocaat-Generaal
Overwegingen HR
Evaluatie:
Theorie
Toepassing
Conclusie
Kernoverwegingen HR in oudere arresten (tot ca. 1980) - schematisch:
o Tot ca. 1980 wees de HR arresten in één lange zin (zie bijv. HR Bloedproef II en HR
Braak bij binnentreden).
o Arresten van vóór ca. 1980 bevatten meestal de volgende overwegingen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentFvB. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.56. You're not tied to anything after your purchase.
