Examenkatern-Training voor het Examen met Historische Contexten-vwo vanaf 2022
In deze samenvatting worden in duidelijke lijnen de geschiedenis van Duitsland in Europa weergegeven volgens de examenkatern voor het examen met historische contexten. Begrippen zijn uitgelegd, jaartallen staan duidelijk erin. Rubrieken zijn samengevat.
Duitsland in Europa (1918-1991)
§1 – Zwakke plekken van de Republiek van Weimar
Duits keizerrijk Republiek van Weimar eind 1e Wereldoorlog, wankel want:
- Sociaaldemocratische regering moest wapenstilstand tekenen, terwijl keizerrijk die was
begonnen en heeft verloren.
- Bevolking had weinig vertrouwen in nieuwe leiders
- Economie was slecht na oorlog, door hoge herstelbetalingen en verlies grondstofrijke
gebieden.
Regering van Republiek Weimar krijgt te maken met veel tegenstand
- Communisten (KPD): deden alleen mee om propaganda te maken voor eigen ideaal en wilde
zelf de macht.
- Nationalisten en conservatieven: wilde keizerrijk terug met minder macht voor politieke
partijen en meer voor henzelf. Grote afkeer communisme.
- Veel teleurgestelde ex-soldaten sloten zich aan bij communistische, conservatieve of
fascistische groepen.
Regering krijgt schuld van alles: nederlaag, Vrede v Versailles (VVV), slechte economische toestand.
- Dolkstootlegende: socialisten hadden oorlog beëindigt ten nadele van DU terwijl het leger
verder had kunnen vechten.
- Vrede van Versailles:
o Enorme herstelbetalingen
o Klein gebied aan België, groot gebied aan Polen, Elzas-Lotharingen aan FR, Duitse
kolonies onder geallieerden verdeeld.
o Ontwapening
Achterstand in herstelbetalingen leidt tot bezetting Ruhrgebied en grote economische problemen
(1923)
- Duitse arbeiders gingen staken, regering betaalde lonen door geld bij te drukken inflatie.
Opbloei Duitse economie 1924-1929 door:
- Verzoeningspolitiek met FR
- Dawesplan: jaarlijks aandeel herstelbetalingen gekoppeld aan economische draagkracht en
VS ging lenen aan DU om economie omhoog te helpen.
§2 – De Nazi’s profiteren van de economische crisis van 1929
Crisis van het wereldkapitalisme treft in Europa vooral Duitsland
- Amerikaanse Beurskrach: waarde van aandelen op beurs New York daalde heel sterk
economische crisis sloeg over naar landen in Europa, vooral Duitsland want leningen
werden teruggevraagd.
Crisis gunstig voor nazi’s
- Economische crisis politieke crisis: politieke instabiliteit want geen oplossingen.
- Vooral NSDAP profiteert van crisis: Führer (Hitler) bood een duidelijk alternatief voor
parlementaire democratie. Beloofde welvaart, nationale eenheid en VVV ongedaan te maken
Fascisme van de nazi’s: nationaalsocialisme
- Fascisme = totalitaire ideologie = duidelijk omschreven wereldbeschouwing die betrekking
heeft op alle aspecten van de maatschappij. Kenmerken:
o Negatief: grote aandacht aan zaken waar men tegen is
o Belang van eigen groep wordt vooropgesteld
o Ultra-nationalistisch
o Wil één corporatieve staat: concurrentie bestrijden door organisatie in
beroepsgroepen.
o Mensen zijn niet gelijk, ‘hogeren’ moeten volk leiden
, o Aan het hoofd één leider
o Fascistische partij beheerst alle uitingen van cultuur in staat = totalitair
o Verstand als basis voor handelen minder geschikt dan het gevoel (hoogopgeleiden
geen hoge plek in fascisme)
o Fascisme verheerlijkt de daad (kracht en geweld)
o Vrouwen moeten veel kinderen voortbrengen en voor hun gezin zorgen.
- Duitse fascisme/nationaalsocialisme 2 aanvullende kenmerken:
o Rassenleer:
Eén hoogwaardig ras = Arische ras
Minderwaardige rassen = Oost-Europa en niet-westerse wereld
Verderfelijke rassen = Joden (antisemitisme), zigeuners
o Lebensraum in Oost-Europa: grenzen verleggen voor plek, Slavische volken tot
Germaanse dienst.
§3 – De nazi’s grijpen de macht
Hitler wordt rijkskanselier in een coalitiekabinet (1933)
- Von Papen werd vicekanselier, en conservatieven hadden meerderheid
- Von Hindenburg en Von Papen: we geven hem z’n zin maar Hitler stapt zelf wel weer af.
Rijksdaggebouw in brand: communistische partij wordt uitgeschakeld
- Hitler: na 3 maanden nieuwe verkiezingen, hoopte op absolute meerderheid met behulp
van terreur door partijleger SA):
o Nazi’s geven communisten schuld van brand in gebouw van de Rijksdag: beginsignaal
van communistische revolutie reden om communistische leiders te vermoorden.
o Nazi’s ontnemen communisten hun burgerrechten: ‘noodverordening ter
bescherming van volk en staat’
- Hitler kreeg steun conservatieven, omdat communisten groter gevaar leken dan fascisten.
Machtigingswet: Rijksdag schakelt zichzelf en de grondwet uit. Einde aan Republiek van Weimar
- Machtigingswet (5 art. maar 2 belangrijkst):
1. Wetten kunnen worden uitgevaardigd door de regering zonder gebruik van de wijze uit
de grondwet
2. Regering uitgevaardigde wetten kunnen van de grondwet afwijken.
- Centrumpartij twijfelde lang, maar na garanties dat kerk en rechtspraak vrij zouden blijven,
stemden ze toe NSDAP kwam deze beloftes niet na
De Nazi’s schakelen alle overgebleven tegenstanders uit
- Vakbonden: vervangen door 1 nationaalsocialistische organisatie Deutsche Arbeitsfront
(DAF), afgeschaft omdat vakbonden zouden kunnen gaan staken.
- Andere politieke partijen: KPD en SPD verboden, anderen vrijwillig weg. ‘wet tegen
oprichting van partijen’ eenpartijstaat
- Deel van de SA: ‘nacht van de lange messen’ hoge mannen en mogelijke tegenstanders
vermoord. Hitler was bang dat SA-revolutie zou starten.
- President Von Hindenburg: overleed, Hitler nam zijn bevoegdheid
- Het leger: eed van trouw aan Hitler persoonlijk
- Kerken: Hitler probeerde kerk als bondgenoot te maken.
Nazi’s alle macht en noemden hun land het Derde Rijk
§4 – Nazificeren van de samenleving
Jeugd wordt genazificeerd op school en in organisaties
- Opvoeding: strijdbaar, nationalistisch en rassenbewust
- Personeel gezuiverd: Joden, communisten, socialisten en pacifisten ontslagen.
- Hitlerjugend (HJ) opgericht en Bund deutscher Mädel (BdM) voor meisjes
- Na HJ Rijksarbeidsdienst = arbeidsdienstplicht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laurinedenbutter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
