Summary
Samenvatting Feniks historische context 4, vwo
- Course
- Institution
- Book
Feniks historische context 4, vwo
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Samenvatting Feniks VWO overzicht van de geschiedenis, ISBN: 9789006464917 Geschiedenis
Seller
Follow
lucillepater
Content preview
Historische Context 4: Duitsland in Europa (1918-1991)Kenmerkende aspecten
37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
38. Het in de praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en
fascisme/nationaalsocialisme.
39. De crisis van het wereldkapitalisme.
40. Het voeren van twee wereldoorlogen.
41. Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.
42. De Duitse bezetting van Nederland.
45. De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en
de daaruit vloeiende dreiging van een atoom oorlog.
47. De eenwording van Europa.
48. De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding
gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.
4.1 Duitsland: van de Eerste naar de Tweede Wereldoorlog
Duitsland in het najaar van 1918
Door steeds meer Amerikaanse soldaten, werden de Duitsers teruggeslagen. Een wapenstilstand zou
ten koste gaan van de eer van het leger. Duitse generaals wilde dat het parlement, de Rijksdag, het
initiatief nam. De nederlaag kwam als een schok voor de leden van het Rijksdag en de bevolking. Zij
dachten dat ze de oorlog gingen winnen. Zij waren niet op de hoogte van de nederlaag doordat de
pers onder censuur stond en de overheid veel propaganda had gemaakt. De onrust nam toe.
Op 9 november 1918 stoppen de Duitsers met vechten. Ook is keizer Wilhelm II niet meer welkom in
Duitsland.
Censuur = het tegenhouden van de publicatie van bepaalde informatie door de overheid.
Propaganda = reclame maken voor een ideologie of partij met als doel meer aanhang te krijgen.
Op de rand van een burgeroorlog
11 november 1918: wapenstilstand.
De situatie in Duitsland bleef gespannen:
- Economisch: Veel doden, honger en voedseltekorten en terugkerende soldaten konden geen
werk of huis vinden.
- Politieke verdeeldheid
1. Sociaaldemocratische partij (kwam op voor belangen van de arbeiders).
2. Conservatieve elite (wilden terug naar voor de oorlog met een keizer aan de macht).
3. Extremistische groeperingen probeerden de regering ten val te brengen.
4. Opstand van Spartakisten (communisten). Wilden een Russische Revolutie in Duitsland.
Het ontstaan van de Republiek Weimar (1919 – 1933)
Tot de zomer van 1919 een burgeroorlog. Toch werden er verkiezingen gehouden met algemeen
kiesrecht (mannen en vrouwen). De sociaaldemocraten (SPD), katholieken (Centrum), en de
liberalen, DDP) kregen driekwart van de stemmen. In Berlijn was het onrustig, dus kwamen ze samen
in het rustige Weimar. De periode daaropvolgend werd de Republiek van Weimar genoemd.
Parlement moest een nieuwe grondwet schrijven. Drie principes:
1. Parlementaire democratie
2. Gelijkheid van iedereen voor de wet
3. Gegarandeerde rechten en vrijheden voor iedere burger
Parlement, de Rijksdag, had de wetgevende macht. Uitvoerende macht was voor de regering, zij
moesten verantwoording afleggen aan het parlement. De rijkspresident werd door het volk gekozen
, en had veel macht. Hij mocht regeringen benoemen en ontslaan. Ook mocht hij als het nodig was
een noodtoestand uitroepen om de democratie te beschermen.
Noodtoestand = buitengewone rechtstoestand waarbij de wetgeving tijdelijk vervalt, zodat de
overheid snel en krachtig kan handelen.
De Vrede van Versailles
De wapenstilstand -> onderhandelingen -> 1919: Vrede van Versailles.
- Duitsland is de schuldige van de oorlog.
- Herstelbetalingen
- Grond afstaan (bijv. Elsa-Lotharingen aan Frankrijk).
- Legerinkrimping tot 100.000 man, geen duikboten en vliegtuigen.
- Wapenindustrie werd gedemilitariseerd (in het gebied tussen de grens met Frankrijk werd
alles verwijderd wat met het leger te maken had).
- Duitsland mocht geen lid worden van de Volkenbond.
De Dolkstootlegende
Volgens deze legende was de Duitse nederlaag in de oorlog onvermijdelijk geworden nadat het
Duitse leger door de eigen politici en delen van het volk in de steek was gelaten. ‘Het sterke, dappere
leger kreeg een dolkstoot in de rug.’
Groeperingen gebruikten deze legende om het eigen gelijk aan te tonen en andere groepen zwart te
maken. Verschillende oorzaken voor de ellende van Duitsland: grootkapitaal, joden, politici.
De eerste economische crisis en het Dawesplan
Probleem: Duitsland kon de herstelbetalingen niet nakomen -> 1923: Frankrijk bezet het Ruhrgebied
(belangrijkste industriegebied van Duitsland) -> regering riep arbeiders op om te staken -> om de
lonen van de stakers te kunnen betalen liet de regering geld bijdrukken -> in hoog tempo daalde de
waarde van de Duitse Mark -> hyperinflatie. Bevolking was hier de dupe van.
Oplossing: 1924: Amerikaanse bankier komt met het Dawesplan. Fransen trekken zich terug,
Duitsland krijgt een nieuwe munt en VS leent aan Duitsland. VS had hier voordeel van:
VS leent aan Duitsland -> Duitse economie groeit -> Duitsland kan herstelbetalingen aan FR
en Eng betalen -> Eng en Frankrijk kunnen hun oorlogsschulden aan de VS betalen.
Resultaat: Duitse economie herstelde en betere internationale verhoudingen (bijv. erkenning van
Duitsland de in 1919 vastgestelde wetgrens met Frankrijk).
De tweede economische crisis
Duitse economie was afhankelijk van Amerikaanse leningen. Tijdens WO1 hoge productie in VS voor
Europa. Europese economie herstelde dus was niet meer nodig -> overproductie in de VS -> dalende
prijzen -> dalende lonen -> werkloosheid -> minder bestedingen -> verdere afschaling productie.
24 oktober 1924: Beurskrach: plotselinge, sterkte koersdaling op de aandelenmarkt -> faillissement.
Door de afhankelijkheid van de VS leningen werd Duitsland getroffen -> daling productie ->
werkloosheid. Weimar-regering kon dit niet oplossen -> politieke voorkeur verschoof naar extreem
linkse en rechtse partijen.
De opkomst van Hitler
Economische crisis -> Hitler beloofde een andere samenleving. Hij werd leider van de rechtse
groepering NSDAP. De Nationaalsocialisten waren tegen kapitalisme, communisme, liberalisme,
democratie, verdrag van Versailles en tegen de joden.
Ze waren fascistisch + racistisch:
- Extreem nationalisme (staat boven individu)
- Militarisme (verheerlijking van macht, geweld en oorlog)
- Intuïtie (gevoel is belangrijker dan het verstand, niet denken maar doen)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lucillepater. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
61001 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now