Uitgebreide samenvatting van alle relevante hoofdstukken voor het vak Strafrecht 1 in leerjaar 1 van HBO Rechten (deeltijd) en het bijbehorende tentamen.
Samenvatting strafrecht 1
Hoofdstuk 1
Het strafbare feit
Voorwaarden voor het strafbare feit
Om van een strafbaar feit te kunnen spreken, moet er aan vier voorwaarden zijn voldaan:
- Het gaat om een menselijke gedraging
- De gedraging valt binnen een delictsomschrijving
- De gedraging is wederrechtelijk
- De gedraging is aan schuld te wijten
Menselijke gedraging:
Een persoon heeft een gewilde spierbeweging uitgevoerd. De gedraging kan bestaan uit doen of
nalaten.
Nb. Een rechtspersoon kan ook een strafbaar feit plegen (functioneel daderschap)
Delictsomschrijving
In de delictsomschrijving staat welke gedragingen strafbaar zijn.
Art 1. Sr. Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling
(legaliteitsbeginsel)
Valt de menselijke gedraging niet onder een delictsomschrijving, dan geen sprake van strafbaar feit
Wederrechtelijk
In strijd met het recht. Niet in alle gevallen is een menselijke gedraging die onder een
delictsomschrijving valt direct strafbaar, denk aan rechtvaardigingsgronden.
Schuld
Er is sprake van schuld als de verdachte de gedraging moet kunnen worden verweten. Dit houdt in
dat hij anders had kunnen handelen, maar dit niet deed. Wanneer de persoon geen andere keuze
had dan de gedraging te plegen kan er sprake zijn van schulduitsluitingsgrond.
Bestanddelen en elementen
De voorwaarden ‘wederrechtelijkheid’ en ‘schuld’ worden elementen genoemd.
De onderdelen waaruit de delictsomschrijving bestaat worden bestanddelen genoemd.
Elementen zijn ongeschreven voorwaarden om iemand te kunnen straffen.
De bestanddelen staan vermeld in tenlastelegging en moeten worden door de rechter bewezen
worden verklaard.
Verschillende strafbare feiten
Misdrijven en overtredingen
Misdrijven Boek 2 Sr, Overtredingen Boek 3 Sr.
Verschil zit in de strafbedreiging. Misdrijven kunnen zwaarder worden bestraft. Op misdrijven staat
altijd een gevangenisstraf. Voor overtredingen alleen geldboete of hechtenis.
,Onderscheid in misdrijven en overtredingen heeft een procesrechtelijk belang. Overtredingen vallen
onder bevoegdheid kantonrechter, misdrijven onder de die van de rechtbank.
Formele en materiële delicten
Formele delicten zijn delicten die een bepaald handelen strafbaar stellen.
Gaat om handeling, niet om gevolg.
Vb. diefstal, vernieling, afpersing
Materiële delicten zijn delicten waarbij een bepaald gevolg strafbaar is. De manier waarop het gevolg
intreed is niet van belang.
Vb. doodslag
Commissie- en omissiedelicten
Commissiedelicten stellen een bepaald handelen strafbaar.
Vb. diefstal, moord, valsheid in geschrifte
Omissiedelicten stellen een bepaald nalaten strafbaar.
Vb. geen hulp verlenen aan iemand in levensgevaar
Gronddelicten, gekwalificeerde delicten en geprivilegieerde delicten
Uitgangspunt is dat een bepaalde gedraging strafbaar is gesteld. Dit is het gronddelict.
Er is sprake van een gekwalificeerd delict wanneer dit ernstiger is dan het gronddelict. Er wordt dan
vaak een extra bestanddeel toegevoegd.
Een geprivilegieerd delict is een lichtere variant ten opzichte van het gronddelict.
Hoofdstuk 2
Wederrechtelijkheid
Wederrechtelijkheid: element en bestanddeel
Wederrechtelijkheid is altijd een element (in strijd met het recht). In sommige gevallen is
wederrechtelijkheid een bestanddeel (zonder toestemming rechthebbende).
Vb. vernieling. Met toestemming van de eigenaar een schuurtje slopen.
Betekenis 1: zonder toestemming van de rechthebbende
Dit wordt als bestanddeel aan de delictsomschrijving toegevoegd.
Leer van Remmelink: zonder toestemming van de rechthebbende. Kan privaatrechtelijke
bevoegdheid inhouden alsook publiekrechtelijke bevoegdheid.
Vb. geweld bij aanhouding door politieagent. Geen toestemming verdachte, maar is niet
wederrechtelijk.
, Betekenis 2: bestanddeel is element
Wederrechtelijkheid als element houdt in ‘in strijd met het recht’
Verschillende betekenissen geven verschillende uitkomsten
Wanneer wederrechtelijkheid op verschillende manieren kan worden uitgelegd kan dat het verschil
tussen veroordeling of niet opleveren.
Hoofdstuk 3
Opzet
Kleurloos en boos opzet
Opzet is een bestanddeel dat vaak in delictsomschrijvingen worden vermeld.
In de volksmond heeft opzet een negatieve lading. Er is dan opzet als men kwaadwillig is geweest.
Juridisch gezien heeft opzet een andere betekenis; iets kan ook opzettelijk zijn geweest zonder
kwaad in de zin te hebben gehad.
Boos opzet
Er is sprake van boos opzet wanneer de verdachte willens en wetens de strafwet heeft overtreden.
Die wist dat de gedraging strafbaar was en heeft deze willen overtreden
Boos opzet is soms moeilijk te bewijzen. Moeilijk omdat anderen andere normen en waarden
hanteren en om te bewijzen of de verdachte op de hoogte was van het strafbare feit.
Kleurloos opzet
Bij kleurloos opzet wordt alleen gekeken naar het handelen van de verdachte. De verdachte hoeft er
niet van op de hoogte zijn dat een bepaalde gedraging strafbaar is geweest, mits hij maar willens en
wetens heeft gehandeld.
Het verschil met boos opzet zit hem erin dat de verdachte bij boos opzet de wet wilde overtreden. Bij
kleurloos opzet hoeft dit niet bewezen te zijn.
De wetgever gaat tegenwoordig uit van kleurloos opzet.
Verschillende vormen van opzet
Opzet als bedoeling
De verdachte wil dat een bepaald gevolg intreedt en handelt daarnaar. Hij weet ook dat het
handelen een bepaald gevolg teweeg zal brengen.
Niet belangrijk is of het gevolg daadwerkelijk intreedt. Invloeden van buitenaf kunnen dit
beïnvloeden (poging).
Opzet als bedoeling wordt in delictsomschrijvingen vaak aangeduid met ‘oogmerk’.
Opzet als zekerheidsbewustzijn
Met een bepaalde handeling is een ongewild gevolg ingetreden. Het doel van de verrichter is niet op
dit gevolg gericht, maar toch had hij geweten dat het gevolg zeker zou intreden.
Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn
Er bestaat een waarschijnlijkheid dat het gevolg zal intreden. Verschil tussen zekerheid en
waarschijnlijkheid is verwaarloosbaar en in de juridische praktijk niet relevant.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 22028188R. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
