Samenvatting over het vak Crisis Conceptueel jaar 2 van de opleiding Integrale Veiligheidskunde. Deze samenvatting bevat stof van lesweek 1 t/m 6. Het gaat over crisiscommunicatie, crisisbeheersing, GRIP, noodbevel, noodverordening etc.
Bij een ramp is er sprake van een bedreiging van de fysieke veiligheid; in het geval van een crisis kan
daar sprake van zijn. Een ramp is een zwaar ongeval of andere gebeurtenis, waarbij het leven en de
gezondheid van veel personen, het milieu of grote materiële belangen in ernstige mate zijn geschaad
of worden bedreigd, en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten of organisaties van
verschillende disciplines is vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te
beperken.
Bij een crisis kunnen meerdere factoren in het spel zijn en is er veelal geen sprake van een
plotselinge, duidelijk gemarkeerde overgang van een normale naar een buitengewone situatie.
Anders dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet over één gebeurtenis; de oorsprong van
een crisis is vaak een diffuser dan van een ramp.
Als er sprake is van een ramp kan er ook sprake zijn van een crisis.
Als er sprake is van een crisis kan er geen sprake zijn van een ramp.
Rampenbestrijding: wordt vooral gebruikt in relatie tot de bestrijding van ‘klassieke’ rampen en is te
beschouwen als een vorm van crisisbeheersing.
Crisisbeheersing: is breder en gaat over de preparatie, repressie en nafase van zowel rampen als
andersoortige crises.
In de Wvr wordt echter onder crisisbeheersing feitelijk niets anders verstaan dan de handhaving van
de openbare orde oftewel ‘het geheel van maatregelen en voorzieningen, met inbegrip van de
voorbereiding daarop, dat het gemeentebestuur of het bestuur van een veiligheidsregio in een crisis
treft ter handhaving van de openbare orde’. De veiligheidsregio’s gaan alleen over crisisbeheersing
als het de rampenbestrijding en handhaving van de openbare orde betreft.
5 domeinen waarbinnen rampen/crises zich kunnen voordoen:
1. Transnationaal: pandemie of uitbraak van dierziekten
2. Nationaal: grote overstromingen zoals de Watersnoodsramp
3. Trans- of bovenregionaal: regio-overschrijdende gevolgen, zoals de hoogwatersituaties
4. Regionaal: een stroomstoring, of een hagelstorm in Zuidoost-Brabant
5. Lokaal: verkeersongevallen en geweldsincidenten
,Sudden impact: rampen/crises die plotsklap aankomen zoals branden en explosies.
Dergelijke crises die zich ineens en onverwacht voordoen, zijn het meest lastige type crises om
adequaat op te reageren, omdat informatie over zowel de bron (of oorzaak) alsook over de omvang
van de gevolgen beperkt is.
Slow-onset: rampen/crises die langzaam komen zoals overstromingen en een pandemie.
Crisistypen:
1. Natuurlijke omgeving: overstromingen, aardbevingen, dierziekten
2. Gebouwde omgeving: branden in kwetsbare objecten, instortingen grote gebouwen en
kunstwerken.
3. Technologische omgeving: incidenten met giftige stoffen in open lucht
4. Kernincidenten vitale infrastructuur: verstoring energievoorziening, drinkwatervoorziening,
voedselvoorziening etc.
5. Verkeer en vervoer: luchtvaartincidenten, incidenten op of onder water, verkeersincidenten
op land
6. Gezondheid: bedreiging volksgezondheid, ziektegolf
7. Sociaal maatschappelijke omgeving: paniek in menigte, verstoring openbare orde
3 soorten crisis:
- Domein: de schaal waarop de effecten voelbaar zijn. Hoe groter de schaal zichtbaar is hoe
meer multidisciplinaire
- Aard: De kans en waarschijnlijkheid ten opzichte van de tijdsduur.
De kans en de waarschijnlijkheid, en die zetten we af tegen de waarschijnlijkheid. De kans dat
er zich een nucleair ongeval voordoet. Op het moment dan gebeurd het meteen en zijn de
gevolgen catastrofaal. De kans en de waarschijnlijkheid dat er voedselschaarste voordoet is
heel groot, maar de tijdsduur is heel lang. Het heeft een hele tijd geduurd voordat er minder
olie en graan was door de oorlog in Oekraïne.
- Effect: de kans dat er zich een pandemie voordoet is heel klein, maar het effect daarvan is
heel groot.
, De 8 uitgangspunten van crisisbeheersing
1. Crisismanagement is niet gelijk aan crisisplanning:
Een goede crisisplanning garandeert niet dat het crisismanagement ook altijd goed zal gaan.
Oorzaken die een rol spelen:
- Er vallen sleutelpersonen weg.
- Nieuwe leiders stappen spontaan op
- Meer actoren dan rekening mee gehouden
- Bepaalde sleutelpersonen/actoren zijn niet uitgenodigd
- Burgers spelen na rampen grotere rol dan gedacht.
2. Stem hulpverlening af op (zelf)redzaamheid van burgers:
Het betekent dat hulpverleners moeten worden getraind en voorbereid moeten zijn op de
(zelf)redzaamheid van burgers, zodat zij hierop kunnen aansluiten. Het uitganspunt betekent
ook dat de rol van de overheid en die van professionele hulp vooral gericht is op groepen die
minder zelfredzaam zijn en niet vanzelfsprekend op hulp van anderen kunnen rekenen.
3. Wat je zelden doet, doe je zelden goed:
- Er mogen in crisissituaties geen wonderen worden verwacht.
- Bij het optreden in crisissituaties zoveel mogelijk doen, wat hij of zij regulier ook doet.
- Er moet naar gestreefd worden niet te veel personen te belasten met specifiek
‘crisismanagement’ taken.
4. Schoenmaker blijf bij je leest:
Organisaties en instellingen moeten zich vooral richten op hun kernactiviteiten. Voor taken
die buiten het reguliere takenpakket valt van bijv. de politie en brandweer zijn er veelal
andere organisaties en instellingen die beter in staat zijn deze taken te vervullen.
5. Het opperbevel kent zijn grenzen:
Bij een ramp wordt er vanuit gegaan dat omdat de burgemeester het opperbevel geeft, hij de
baas is. Maar het opperbevel heeft alleen betrekking op de gecoördineerde inzet van
hulpdiensten tijdens de incidentbestrijding en eerste hulpverlening. Dit betekent dat alleen
die mensen en diensten die direct bij de incidentbestrijding en hulpverlening betrokken zijn,
onder het gezag van de burgemeester (het opperbevel) vallen en, in verlengde daarvan,
onder aansturing van de regionaal operationeel leider.
6. Crisismanagement is goed netwerkmanagement:
Bekend zijn met de organisaties die bij crises een rol (kunnen) spelen, draagt bij aan de
effectiviteit van de crisisbeheersing. Bij een ramp of crisis zijn altijd vele organisaties en
instellingen (ofwel actoren) betrokken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Jasmijnzwiers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.71. You're not tied to anything after your purchase.
