Summary
Samenvatting Crisis
- Course
- Institution
- Book
samenvatting van alle behandelde stof uit het boek, de stukken, de hoorcolleges en werkcolleges
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
finnbouman58
Content preview
Tentamen crisis – 26 januariWeek 1 Wereld van Crisis
H 1 t/m H 7 Basisinformatie regionale crisisbeheersing
Geschiedenis
- Vroeger: ‘rampenbestrijding’ 1947 – Bescherming Bevolking
- 1975: nota Hulpverlening bij ongevallen rampen
- 1981: Wet rampenplan
o Wordt vooral een verantwoordelijkheid van de gemeenten
- 1985: Brandweerwet & Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo)
o Gemeenten moeten brandweerzorg regelen
- 1991: Wet geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen (Wet ghor)
- 2010: Wet veiligheidsregio’s (Wvr)
o Samenwerking gemeenten op regionale schaal geformaliseerd
Achtergrond Wet veiligheidsregio’s
De Wet veiligheidsregio’s (Wvr) die de basis vormt voor de wijze waarop tegenwoordig in Nederland
de regionale crisisbeheersing is georganiseerd, trad in het najaar van 2010 in werking en heeft
sindsdien enkele wijzigingen ondergaan. Met de wet werd onder meer het beheer van de
brandweerkorpsen ondergebracht bij 25 veiligheidsregio’s, die tevens in een meldkamerfunctie en
ambulancevoorziening dienen te voorzien. Ook wordt in de wet een bijzondere rol toegedicht aan de
voorzitter van de veiligheidsregio (de burgermeester van de grootste gemeente van het betreffende
gebied).
Handboek Voorbereiding Rampenbestrijding
Deze baanbrekende veranderingen en ook andere veranderingen gaven aanleiding tot een
herziening van het in 2003 verschenen handboek Voorbereiding Rampenbestrijding. Sinds de
terroristische aanslagen in New York (2001), Madrid (2004) en Londen (2005), en ook de uitbraak
van verschillende dierenziekten (MKZ en Q-koorts), spreken we niet meer alleen over
rampenbestrijding maar ook en vooral over crisisbeheersing.
Wetshistorie
- Klassieke rampen: grootschalige ongevallen, branden en overstromingen
- Rampenbestrijding (voor de Tweede Wereld Oorlog): de bescherming van de bevolking
tegen (de gevolgen van) oorlogsgeweld
- Rampenbestrijding (eind jaren zestig): hulpverlening bij ongevallen en rampen
- Na een grote explosie bij DSM (op 7 november 1975) werd de noodzaak gevoeld wettelijk
vast te leggen dat gemeenten zorgdragen voor de voorbereiding op dit soort ‘ramp’-
situaties. Het ontwerp voor de Wet rampenplannen werd eind 1977 bij de Tweede Kamer
ingediend. Vier jaar later (1981) was de invoering een feit
Van lokaal naar regionaal
Sinds de invoering van de Wet rampenplannen in 1981 ligt het zwaartepunt van de
rampenbestrijding bij de gemeenten. Zij werden vervolgens gestimuleerd binnen regio’s samen te
werken en voor een gezamenlijke organisatie van de brandweer en geneeskundige hulpverlening te
zorgen. In 1985 werden de Brandweerwet en de Wet rampen en zware ongevallen ingevoerd. In
1991 volgden de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen.
,Met de invoering van de Wvr in 2010 werd de samenwerking tussen gemeenten geformaliseerd. De
Wvr verplicht gemeenten om in regionaal verband een veiligheidsregio te vormen. Het bestuur van
de veiligheidsregio heeft op grond van de Wvr een coördinerende rol bij de rampenbestrijding en
crisisbeheersing.
Wettelijke definities
In de Wvr is de verbreding van ramp naar crisis formeel vastgelegd, al worden in de wet de twee
begrippen ook naast elkaar gebruikt. In de Memorie van Toelichting bij de Wvr wordt over het
onderscheid tussen beide begrippen het volgende gemeld:
- Bij een ramp is er sprake van een bedreiging van de fysieke veiligheid; in het geval van een
crisis kan daar sprake van zijn.
- Bij een crisis kunnen meerdere factoren in het spel zijn en is er veelal geen sprake van een
plotselinge, duidelijke gemarkeerde overgang van een normaal naar een buitengewone
situatie. Anders dan bij een ramp, gaat het bij een crisis meestal niet over één gebeurtenis;
de oorsprong van een crisis is vaak diffuser dan van een ramp.
De Wvr definieert een ramp als volgt:
Een ramp is een zwaar ongeval of een andere gebeurtenis, waarbij het leven en de gezondheid van
veel personen, het milieu of grote materiële belangen in ernstige mate zijn geschaad of worden
bedreigd, en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten of organisatie van verschillende
disciplines is vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken.
(Artikel 1 Wvr)
De Wvr definieert een crisis als volgt:
Van een crisis is sprake als vitale belangen van Nederland worden bedreigd of aangetast. Eén van die
vitale belangen is de fysieke veiligheid. Daarmee is een ramp te beschouwen als een crisis.
Rampenbestrijding en crisisbeheersing
Het begrip rampenbestrijding wordt vooral gebruikt in relatie tot de bestrijding van ‘klassieke’
rampen en is te beschouwen als een vorm van crisisbeheersing. Crisisbeheersing is breder en gaat
over de preparatie, repressie en nafase van zowel rampen als andersoortige crises. Van
crisisbeheersing is ook sprake bij incidenten als een uitbraak van een pandemie, een terreurdreiging
of uitval van nutsvoorzieningen. Ondanks de verwevenheid tussen rampenbestrijding en
crisisbeheersing worden beide begrippen in de Wvr apart gedefinieerd.
De Wvr definieert crisisbeheersing als volgt:
Het geheel aan maatregelen en voorzieningen, met inbegrip van de voorbereiding daarop, dat het
gemeentebestuur of het bestuur van een veiligheidsregio in een crisis treft ter handhaving van de
openbare orde.
,Het domein van rampen en crises
Het domein van (potentiële) rampen/crises is niet per definitie gelijk aan de omvang van de
gebeurtenis; het heeft vooral betrekking op de schaal waarop de effecten voelbaar zijn. Er zijn 5
domeinen te onderscheiden waarbinnen rampen/crises zich voor kunnen doen:
1. Transnationaal
Een orkaan, pandemie of uitbraak van dierziekten heeft meestal voor meerdere landen
gevolgen: ze doen zich voor op transnationaal of internationaal niveau. Dergelijke crises
zullen niet alleen van de Nederlandse overheid, maar ook van andere landen en Europese
en/internationale instanties een reactie vragen.
2. Nationaal
Grote overstromingen zoals de Watersnoodramp in 1953 hebben vaak een landelijk impact.
Hetzelfde geldt voor ingrijpende gebeurtenissen als de moord op Pim Fortuyn en Theo van
Gogh. Vanwege de publieke bekendheid van beide personen brachten deze gebeurtenissen
vrijwel de gehele Nederlandse samenleving in beroering, hoewel ze feitelijk op lokaal niveau
plaatsvonden.
3. Trans- of bovenregionaal
De hoogwatersituaties in 1993 en 1995, en ook de brand bij Chemie-pack in Moerdijk
hadden regio-overschrijdende gevolgen. Het domein van deze gebeurtenissen was
bovenregionaal.
4. Regionaal
De gevolgen van de explosie bij CMI en de hagelstorm in Zuidoost-Brabant deden zich voor
op regionaal niveau. De uitval van nutsvoorzieningen raakt vaak een regio, maar er kunnen
ook meerdere regio’s bij betrokken zijn.
5. Lokaal
Incidenten waarvan gevolgen normaal gesproken beperkt blijven tot het lokale niveau zijn
bijvoorbeeld verkeersongevallen en geweldincidenten.
De aard van rampen en crises
Rampen en crises kunnen ook onderscheid
worden in de wijze waarop ze zich manifesteren. Sommige rampen/crises dienen zich plotsklaps aan
(sudden impact), andere langzaam (slow onset). Toch komen plotselinge en ook langzaam
ontwikkelende crises niet altijd geheel onverwacht.
Van bepaalde rampen/crises is de kans groot dat ze
zich vroeg of laat zullen voordoen. Op deze crises
zijn we daarom over het algemeen goed voorbereid.
Van andere crises wordt de kans of waarschijnlijk dat
ze zich voordoen gering geacht. Deze kunnen, als ze
zich dan toch plotseling voordoen, een samenleving
letterlijk overvallen. Crises die zich ineens en
onverwacht voordoen, zijn de meest lastige type crises om adequaat op te reageren, omdat
informatie over zowel de bron (of oorzaak) alsook over de omvang van de gevolgen beperkt is. Ten
sloten zijn er rampen en crises die we niet zo snel voor mogelijk houden, maar zich desondanks
langzaam kunnen ontwikkelen.
(Figuur: rampen en crises ingedeeld naar ingeschatte kans en tijdsduur van ontstaan)
, De effecten
Een andere variant van ordening is om rampen
en crises in te delen naar de te verwachten
gevolgen of effecten. Het gaat dan enerzijds om
de ernst (beperkt/catastrofaal) en anderzijds
om de waarschijnlijkheid dat ze zich voordoen.
(Figuur: rampen en crises ingedeeld naar ingeschatte kans en ernst van gevolgen)
Crisistypen
In de Handreiking Regionaal Risicoprofiel worden 25 verschillende typen crises onderscheiden. Deze
zijn onderverdeel in 7 thema’s.
Natuurlijke omgeving - Overstromingen
- Natuurbranden
- Extreme weersomstandigheden
- Aardbevingen
- Plagen
- Dierziekten
Gebouwde omgeving - Branden in kwetsbare objecten
- Instorting grote gebouwen en
kunstwerken
Technologische omgeving - Incidenten met brandbare/explosieve
stoffen in open lucht
- Incidenten met giftige stoffen in open
lucht
Kernincidenten vitale infrastructuur - Verstoring energievoorziening
- Verstoring drinkwatervoorziening
- Verstoring rioolwaterafvoer en
afvalwaterzuivering
- Verstoring telecommunicatie en ICT
- Verstoring afvalverwerking
- Verstoring voedselvoorziening
Verkeer en vervoer - Luchtvaartincidenten
- Incidenten op of onder water
- Verkeersincidenten op land
- Incidenten in tunnels
Gezondheid - Bedreiging volksgezondheid
- Ziektegolf
Sociaal maatschappelijke omgeving - Paniek in menigte
- Verstoring openbare orde
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller finnbouman58. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.15. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now