Samenvatting Feniks VWO overzicht van de geschiedenis, ISBN: 9789006464917 Geschiedenis
All for this textbook (1)
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
4
All documents for this subject (4876)
Seller
Follow
schoolisnofun
Reviews received
Content preview
H6: tijd van regenten en vorsten- 1600/1700- K.A. 23/26
6.1 Een wereldeconomie (K.A. 23)
Het handelskapitalisme
● Amsterdam 1594: 9 kooplieden bij elkaar-> compagnie voor ontdekkings- of handelsreis.
Leidde ertoe dat Nl bijna eeuw na Portugezen route naar Indië ontdekte.
● Handelaren belangrijk in tijd van steden en staten. Door handel luxegoederen kapitalisme
ontstaan: economisch systeem waarbij personen geld investeren in onderneming om winst te
maken. Productiemiddelen in privébezit. In 19e eeuw fabriekseigenaren belangrijkste
kapitalisten maar handelaren leidende rol; konden arbeiders aan werk zetten. Deze vroege
vorm van kapitalisme= handelskapitalisme
● Tijd ontdekkers en hervormers verdere groei handelskapitalisme. Voor reizen veel kapitaal
nodig-> rijke kooplieden gingen samenwerken
● In tijd regenten en vorsten handelskapitalisme tot bloei met Nl in hoofdrol
● 1602: compagnieën Holland en Zeeland gingen op in 1 bedrijf: de Verenigde Oost-Indische
Compagnie= VOC- kreeg recht van overheid als enige Nederlandse onderneming in Azië
handel te drijven. Naast dit monopolie 3 andere rechten: mogen verdragen sluiten met
vorsten, oorlog voeren en gebieden besturen.
● Om te starten verkocht VOC aandelen-> kreeg zo kas om alles mee te kunnen betalen.
Aandeelhouders kregen jaarlijks deel v.d. winst, derest in bedrijf gestoken. VOC= eerste
bedrijf met aandeelhouders die geld in onderneming lieten zitten. In Azië stelde VOC
gouverneur-generaal aan als hoogste bestuurder
Handelsnetwerken VOC
● eerste tijd vooral geïnteresseerd in specerijen uit India, Molukken en Indonesië. Met geweld
veroverde VOC hier een monopolie. Engelsen, Spanjaarden en Portugezen verjaagd en
Molukkers gedwongen alleen met VOC te handelen. (veel inwoners vermoord of als slaaf)
● op deze eilanden stichtte VOC plantages waar slaven uit India werden gebruikt
● Jan Pieterszoon Coen liet Bandanezen uitroeien en vernietigde in 1618 Jakarta-> liet nieuwe
stad Batavia bouwen= hoofdkwartier gouverneur & verzamelplek schepen
● VOC niet alleen op Java en Molukken maar was echte multinational, ze bouwde uitgebreid
handelsnetwerk met factorijen-> nam deel aan bestaande handel tussen landen en Azië
Het handelsnetwerk van de WIC
● Rond 1600: Nederlandse kooplieden ook actief op Atlantische Oceaan. 1621: naar voorbeeld
VOC de West-Indische Compagnie (WIC) opgericht; monopolie handel Atlantische Oceaan.
● WIC hield zich eerste jaren bezig met oorlog tegen Spanje (moesten aanvoer zilver en goud
uit Spaanse koloniën hinderen) -> kreeg van overheid kaperbrieven (toestemming om te
plunderen en kapen)
● Met kaapvaart behaalde Piet Heyn in 1682 groot succes; veroverde complete Spaanse
zilvervloot.
● Handelsnetwerk ging bestaan uit factorijen, forten, eilanden en kustgebieden
Het begin van een wereldeconomie
● VOC in 17e eeuw veruit grootste Europese onderneming in Azië. In Afrika en Amerika WIC
veel minder machtig
● Wereldwijde handelscontacten die handelskapitalistische compagnieën aanknoopten
vormden begin wereldeconomie- kwam echt op gang in tijd regenten en vorsten
● Europeanen haalden steeds meer specerijen, thee etc uit Azië- brachten wapens en ijzer
naar West-Afrika in ruil voor ivoor, goud en slaven-> plantages Amerika. Suiker, tabak en
koffie naar Europa. Ook uitwisseling gewassen tussen Amerika en Europa
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller schoolisnofun. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.