Summary
Staatsrecht samenvatting H1 tm H9
- Course
- Institution
- Book
Van Hoofdstuk 8 alleen paragraaf 1 tm 3.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
lynnpohlmann
Reviews received
Content preview
STAATSRECHT SAMENVATTINGHOOFDSTUK 1
De samenleving bestaat uit mensen die ieder hun individuele belangen en collectieve belangen behartigen.
Kenmerken staat:
- Grondgebied
- Het territorium kent grenzen
- Gemeenschap
- Erkenning van de staat door andere staten
- Gezag
Geweldsmonopolie alleen het hoogste gezag van de staat mag geweld gebruiken
De staat is soeverein (onafhankelijk)
Taken staat (overheid):
1. Bescherming van de burgers door de landsgrenzen te verdedigen en orde te handhaven
2. Zorgt ervoor dat het algemeen belang wordt gediend
Staatsrecht betreft de manier waarop de inrichting van de staat en het optreden van de overheid zijn
georganiseerd, alsmede de grondrechten van burgers.
Bestuursrecht heeft betrekking op de wijze waarop de overheid de samenleving bestuurt.
Het koninkrijk der Nederlanden
De basis hiervoor is gelegd in de 17e eeuw toen Nederland, gebieden elders in de wereld veroverde die rijk
waren aan grondstoffen en deze koloniseerde door ze onder Nederlands staatsgezag te brengen.
Het koninkrijk was vanaf dat moment een staatsrechtelijk samenwerkingsverband tussen drie landen: NL, De
Nederlandse Antillen en Aruba. Aruba was een zelfstandig eiland.
De Nederlandse Antillen zijn op 10/10/2010 opgeheven.
Statuut voor Koninkrijk der Nederlanden een staatsregeling waarin afspraken zijn vastgelegd over de
onderlinge verhoudingen in het Koninkrijk en de samenwerking.
De preambule (aanhef statuut) vermeldt dat de voormalige koloniën uit vrije wil hebben verklaard in het
Koninkrijk der Nederlanden een nieuwe rechtsorde te aanvaarden.
Rijkswetten wetten die van toepassing zijn in het gehele koninkrijk. Dan gaat het dus over alle 4 de landen
van NL
,Nederlanders en vreemdelingen
Burgers die tot het Koninkrijk der Nederlanden behoren, bezitten de Nederlandse nationaliteit.
Rechtsgevolgen van het Nederlanderschap:
- Nederlanders hebben vrije toegang tot NL en mogen hier vrij verblijven
- Het Nederlandse Wetboek van Strafrecht is van toepassing op Nederlanders die buiten het territorium
van het Koninkrijk misdrijven hebben gepleegd
- De Nederlander die in het buitenland gevangengenomen wordt, geniet diplomatieke bescherming,
vertegenwoordigers van NL zullen zich inzetten dat hij door de buitenlandse staat goed wordt
behandeld
- Nederlanders worden niet aan andere staten uitgeleverd als niet zeker is dat zij na hun veroordeling
hun straf in NL mogen uitzitten
- Nederlanders hebben actief en passief kiesrecht
Vreemdeling: hij die de Nederlandse nationaliteit niet bezit
Het Nederlanderschap wordt doorgegeven door de ouders. Ook minderjarigen die geadopteerd worden door
een Nederlander krijgen de Nederlandse nationaliteit.
Bronnen van staatsrecht:
1. Het statuut voor het koninkrijk der Nederlanden
2. De grondwet
3. Gewoonterecht
4. Verdragen en Europese maatregelen
de regels in dergelijke verdragen die rechtstreeks van toepassing zijn in Nederland
5. Europese verordeningen en richtlijnen die rechtstreeks doorwerken in het nationale recht van de lidstaten
van de EU
6. Jurisprudentie
7. Het rechtersrecht
met uitspraken van rechters over een bepaald geschil verduidelijken rechters de bestaande rechtsregel en
passen zij deze toe op het concrete geval. Op deze manier wordt waar het om zaken gaat die het staatsrecht
betreffen ook nieuw staatsrecht gevormd.
De geschiedenis van de staat
1. Het Koninkrijk der Nederlanden.
2. Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden
3. de Bataafse republiek
4. het Koninkrijk Holland
5. de Franse overheersing
6. Het Koninkrijk der Nederlanden.
Het Koninkrijk:
Bestaat uit Nederland en voorheen de Antillen. Sinds 10 oktober 2010: Aruba, St. Maarten en Curaçao zijn
aparte landen binnen het Koninkrijk en Saba, St Eustatius en Bonaire zijn gemeenten geworden.
De afzonderlijke staten mogen hun eigen aangelegenheden zelf behartigen. Aruba, St. Maarten en Curaçao zijn
aparte landen en hebben dus een eigen bestuur, wetgever en rechterlijke macht.
Gedecentraliseerde eenheidsstaat
Koninkrijk der Nederlanden opgericht in 1814. De Koning was het hoofd van de uitvoerende macht. De Koning
,vormde samen met zijn ministers en de Staten-Generaal de wetgevende macht. Een deel van de macht werd
neergelegd bij provincies en gemeentes en ook de waterschappen. De grondslag hiervoor is attributie en in veel
mindere mate delegatie. Dus de bevoegdheden van decentrale organen zijn van oorsprong organiek en niet
afgeleid van het centrale gezag.
De macht van de Koning (koopman) was veel groter dan nu het geval is. 1830/1839 België scheidt zich af en
krijgt een eigen Koning. 1890 Luxemburg wordt een eigen staat. Nb Luxemburg is nooit onderdeel van het
Koninkrijk geweest, maar was in een personele unie met de Koning verbonden.
Statuut regelt de verhoudingen tussen de onderdelen/de leden van het Koninkrijk.
Een Rijkswet geldt in het hele Koninkrijk. Het zijn wetten die van toepassing zijn in het gehele koninkrijk.
Statenbond: samenwerkingsverband tussen zelfstandige staten gebaseerd op een verdrag.
Bondstaat: Staat bestaande uit grotendeels onzelfstandige federale staten met een centraal federaal gezag.
Ook wel federale staat.
Eenheidsstaat: staat bestaande uit onzelfstandige delen onder een centraal gezag.
Gedecentraliseerde eenheidsstaat: eenheidsstaat waarbij het gezag is verdeeld over het centrale en
decentrale niveau en waar op centraal niveau de eenheid wordt bewaard.
Wie is Nederlander?
Hoofdregel: Je bent Nederlander als één van je juridische ouders de Nederlandse nationaliteit heeft.
Het Nederlanderschap wordt dus doorgegeven door de ouders. Ook minderjarigen die geadopteerd worden
door een Nederlander krijgen de Nederlandse nationaliteit.
Afstandsplicht: omdat de eigen nationaliteit van de vreemdeling wordt gezien als een belemmering voor de
inpassing in de Nederlandse samenleving. De vreemdeling moet zijn uiterste best doen ook zijn eigen
nationaliteit kwijt te raken anders wordt het verzoek tot naturalisatie in beginsel geweigerd. In sommige staten
zoals Marokko is dit verboden en dus hebben de vreemdelingen uit Marokko een dubbele nationaliteit.
De Nederlander die in Nederland niet in de noodzakelijke kosten van het bestaan kan voorzien, heeft recht op
bijstand van de overheid.
Enkele rechten die kleven aan het Nederlanderschap:
1. Vrije toegang tot Nederland en verbod op uitzetting (Nb niet op uitlevering)
2. Diplomatieke bescherming in het buitenland
3. Kiesrecht (actief en passief)
4. Bekleden van enkele functies is voorbehouden aan dragers van de Nederlandse nationaliteit.
(Rechter, burgemeester)
, HOOFDSTUK 2
Ontwikkeling van de grondrechten
In de middeleeuwen was de inlevering van vrijheid aan de overheid al zichtbaar in de absolute gehoorzaamheid
van burgers aan hun landheren aan de kerk. Daarna werd het gehoorzame gedrag afgedwongen door de
absolute heerschappij van koningen en andere vorsten. Aan het eind van de 17 e eeuw in West-Europa ontstond
het idee dat mensen van nature aan elkaar gelijk zijn en daarom een aantal fundamentele rechten bezitten die
moet worden gerespecteerd. Engelse filosoof John Locke zei dat ieder mens recht heeft op leven, vrijheid en
eigendom.
Mensenrechten: grondrechten, deze zijn niet overdraagbaar.
Bill of Rights: eerste 10 amendementen van de Grondwet van de VS. leven, vrijheid en het nastreven van geluk.
1776
Déclaration des Droits de l’Homme et du citoyen: verklaring van de rechten van de mens en de burger vrijheid,
gelijkheid en broederschap. 1789
Sinds 1814 zijn er steeds meer grondrechten in de GW vastgelegd.
Grondrechten:
Klassieke grondrechten
- Waarborgen de vrijheden van burgers die de overheid moet respecteren
- Voor de burger wordt een staatsvrije sfeer gewaarborgd
- Waarborgnormen vrijheidsrechten
- Staat in ruste, passieve overheid
Sociale grondrechten
- Vormen een opdracht voor de overheid om ervoor te zorgen dat er sociale gerechtigheid heerst in de
samenleving
- Iedere burger kan beschikken over voldoende gezondheidszorg, onderwijs en inkomen
- Pas in 1983 opgenomen in GW
- Actieve overheid
10 december 1948 de algemene vergadering van de VN heeft de universele verklaring van de Rechten van de
mens opgesteld (mensenrechten erkennen als grondslag voor vrijheid, gerechtigheid en vrede).
Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM, 1950)
zijn vrijheidsrechten
Europees sociaal handvest (ESH, 1961) zijn sociale grondrechten, stakingsrecht
De EU heeft zich op 1 dec. 2009 in het verdrag van Lissabon bereid verklaard om als staatsrechtelijke
organisatie toe te treden tot het EVRM
Grondrechten hebben hun werking in de relatie tussen overheid en burger, dit heet een verticale werking.
- Klassieke grondrechten: onthouding van de bemoeienis door de overheid/passieve overheid
- Sociale grondrechten: actieve overheid
- Horizontale werking grondrechten is tussen burgers onderling,
Bepalingen in de EVRM en BUPO zijn self-executing (rechtstreekse werking). Burgers bij een inbreuk op hun
vrijheidsrechten, kunnen direct een beroep doen op deze bepalingen. Ook als de lidstaat ze zelf nog niet heeft
vastgelegd in de (grond)wet. Bij een geschil over grondrechten moeten eerst de NL rechters hun oordeel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lynnpohlmann. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now