Geschiedenis Havo 4 samenvatting over Tijdvakken 5/6 met Kenmerkende Aspecten: 18/26
0 view 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
HAVO
In dit document zijn de Tijdvakken 5 en 6 samengevat met de kenmerkende aspecten per Tijdvak ( KA 18 T/M 26)
Deelonderwerpen tijdvak 5: renaissance, humanisme, ontdekkers van nieuwe werelden, de kerkhervorming, de opstand (80 jarige oorlog) met daar bij behorende kenmerkende aspecten (KA 18 T/M ...
SAMENVATTINGEN VAN TIJDVAK 5 EN 6 INCLUSIEF BIJBEHOORENDE KENMERKENDE ASPECTEN
Tijdvak 5 met kenmerkende Aspecten
KA 18 Het begin van de Europese overzeese expansie
Portugal en Spanje wilden specerijen uit India maar ze moesten via zee omdat de
Arabieren ze over land tegenhielden, dus voer Diaz om Afrika's zuidpunt en in
1497 bereikte Vasco da Gama India. Columbus had een kaart met de route naar
india en in 1492 mocht hij daarheen op kosten van de Spaanse koning(in), maar
hij ontdekte Amerika (Nieuwe wereld). In het verdrag van Tordesillas (1494) werd
de wereld verdeeld tussen Spanje (west) en Portugal (oost). Vespucci ontdekte
dat de nieuwe wereld geen India was. Verarmde Spaanse adel (Conquistadores)
trok naar Amerika voor rijkdom en land en verdreef Azteken samen met de
inheemse bevolking met paarden, vuurwapens en ijzere harnassen. En
voornamelijk met hun Europese ziektekiemen. Er werd een wet gemaakt (De
nieuwe wet 1542) waarin indianen als mensen werden gezien omdat ze voor de
spanjaarden hard moesten werken, maar veel stierven toch. Daarom vervoerden
ze Afrikaanse slaven met de Trans-Atlantische slavenhandel/Driehoekshandel.
Europa leverde wapens aan Amerika/Afrika, Afrika bracht slaven naar Amerika en
Europa kende Amerikaanse producten.
Kenmerkend aspect 19: Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het
begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
In de Middeleeuwen stond 'memento mori' (gedenk te sterven) centraal, maar
deze gedachte veranderde in de Renaissance (Cultuur stroming in 15/16 e eeuw)
in 'carpe diem' (pluk de dag). Door de opkomst van rijke steden, handel en
culturele uitwisseling. Religie bleef een vooraanstaande rol spelen, maar de kunst
veranderde. Er werd gebruik gemaakt van perspectief en emoties in geschilderde
gezichten. De kerk verloor het monopolie over de kennis. Humanisme was
geboren. Men ging op dode mensen onderzoeken en de boekdrukkunst zorgde
ervoor dat humanistische ideeën, uitvindingen en wetenschappelijke ideeën snel
hun weg vonden. Er werd kritiek gegeven op wat de kerk vertelt aan de mensen.
Zo veranderde de samenleving in de Renaissance en kwamen er nieuwe ideeën
en ontdekkingen.
Kenmerkend aspect 20: De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
Door de handel komt er weer belangstelling naar de klassieke oudheid. Vooral in
Italië waar de kunstwerken uit de romeinse tijd nog stonden. Kunstenaars
bestuderen die kunst en halen daar inspiratie uit. (De renaissance) In de
literatuur krijgt de heroriëntatie op het klassieke erfgoed de naam humanisme.
De filosofen discusseren net zoals in de oudheid over politiek, godsdienst om zo
verbetering te kunnen vinden. Humanist Erasmus gaf kritiek op de kerk over het
vulgaat (bijbel) omdat het veel (spellings) fouten bevat. Dit was de oorzaak van
de kerkelijke hervorming. Het streven naar perfectie van bijvoorbeeld de kunst
, stond centraal voor de renaissance. Wetenschapper Vesalius baseerde zijn boek
over het menselijk lichaam op die van de oudheid en verbeterde de fouten.
Samenvatting 5.1 renaissance en hummanisme
In het noorden van Italië was er veel activiteit op het gebied van internationale
handel. Er waren veel rijke handelaren die veel kunstwerken van de oudheid
kochten. Deze beweging, de Renaissance, staat voor een cultuurstroming uit de
15e en 16e eeuw waarin de mens centraal stond. Er was een afkeer van de
kritiekloze kerk en de kunst uit de klassieke oudheid werd getolereerd. De
renaissance ontstond in Italië omdat er veel geschriften en kunstwerken uit de
klassieke oudheid waren gevonden. Het humanisme was een geestelijke
beweging die zich kenmerkte door het bestuderen van de oudheid en door het
zelfstandig en kritisch denken. De bijbel was de norm in de middeleeuwen, maar
door het humanisme ontwikkelde de wetenschap zich. Hierdoor kon Erasmus de
fouten in het Vulgaat bestuderen en kritiek geven op de kerk. Ten slotte leidde
dit tot een kerkelijke hervorming.
Samenvatting 5.2 over de overzeese expansie
In de late middeleeuwen wilden Portugese en Spaanse handelaren Aziatische
producten verkopen en kopen, maar de Arabieren hadden de prijzen zo hoog
gemaakt dat het voor buitenlanders onbetaalbaar was. Daarom besloot Portugal
om in 1488 de expeditie van Bartolomeu Diaz naar India over de Afrikaanse kust
te sturen. In 1497 bereikte Vasco da Gama de oostkust van India, waar hij
factorijen oprichtte en handel dreef met de inheemse bevolking. Spanje wilde ook
een zeeroute naar Azië, dus stuurde het Christoffel Columbus op zoek naar India,
maar deze ontdekte per ongeluk de Nieuwe Wereld in Amerika. Daarnaast deed
Columbus de inwoners van de Nieuwe Wereld de naam 'Indianen' geven. Om
oorlog te voorkomen werd het Verdrag van Tordesillas in 1494 gesloten, waarbij
Spanje het westen en Portugal het oosten van de wereld kregen. In 1499
ontdekte Amerigo Vespucci ook wat hij dacht dat India was, maar hij noemde het
Amerika. Om de landen van de Nieuwe Wereld te veroveren trokken de Spaanse
Conquistadores gewapend met ijzeren harnassen en paarden en ziektes naar de
Nieuwe Wereld. Ze versloegen de Azteken samen met de inheemse bevolking en
maakten de Indianen tot slaven. In 1542 werd een wet gemaakt om te
voorkomen dat Indianen slaven werden, maar deze was niet succesvol. Er was
massale sterfte van de Indianen, waardoor de Trans-Atlantische slavenhandel of
Driehoekshandel ontstond. Gevolgen ontdekking amerika: Indianen moesten
christen worden door spaanse missionarissen, Handel in amerika werd verboden
door spanje waardoor de Middelandse zee geen belangrijke handelsroute werd.
Samenvatting 5.3 over de kerkhervorming
Rond 1500 was de kerk erg belangrijk. Ze bepaalde de normen en waarden,
zorgde voor de armen en zieken en bezat de wetenschappelijke kennis vanuit de
Bijbel. Kritiek op de katholieke kerk was verboden, je was dan ketter. De paus
was het hoofd van de kerk en werd gezien als de plaatsvervanger van God. hij
had een luxe leven, macht en politieke invloed. Maarten Luther publiceerde in
1517: 95 stellingen over misstanden in de kerk. Deze verspreidden zich snel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melaniexx88. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.11. You're not tied to anything after your purchase.
