Historisch vergelijkende ontwikkeling van het publiekrecht (JUR2HOPUBL)
Summary
Supersamenvatting Historische ontwikkeling publiekrecht, inclusief oude tentamen vragen
14 views 1 purchase
Course
Historisch vergelijkende ontwikkeling van het publiekrecht (JUR2HOPUBL)
Institution
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Book
Boom Juridische studieboeken - Hoofdstukken uit de Europese Codificatiegeschiedenis
Samenvatting van het vak 'Historische ontwikkeling publiekrecht'. Opgesteld aan de hand van een tijdlijn per land. Inclusief 71 oude tentamen vragen met antwoorden. Geschreven voor het collegejaar 2022/2023.
Historisch vergelijkende ontwikkeling van het publiekrecht (JUR2HOPUBL)
All documents for this subject (5)
Seller
Follow
eefjesteijn
Content preview
SAMENVATTING HISTORISCHE
ONTWIKKELING PUBLIEKRECHT
Samenvatting 2022/2023 (Radbouduniversiteit Nijmegen), gebaseerd op colleges, literatuur en oude
tentamenvragen. Inclusief 71 oefenvragen gebaseerd op oude tenamenvragen.
,WEEK 1: PUBLIEKRECHT
Publiekrecht
Kent drie rechtsgebieden met elk twee functies:
1. Staatsrecht
- Instrumentele functie: regelt bevoegdheden
- Waarborgfunctie: beschermt de burger
2. Strafrecht
- Instrumentele functie: kent bevoegdheden toe binnen het strafrecht
- Waarborgfunctie: beschermt burger
3. Bestuursrecht
- Instrumentele functie: regelt bevoegdheden
- Waarborgen: beschermt burger
Historische ontwikkeling van het publiekrecht
17e eeuw Romeinen
o Onderscheid publiek- en privaatrecht
o Doel: publiekrecht zo klein mogelijk houden
o Keizer bevoegd tot wetgeving, rechtspraak en bestuur
o Paus = hoogste rechter in het Vaticaan
Is tot op de dag van vandaag nog steeds zo, geen sprake van een
Trias Politica.
17e-18e eeuw o Emancipatie publiek uit het privaatrecht
o 1750: ontstaan Nederlandse staatsrecht
Eind 18e eeuw Franse revolutie
= begin van de rechtsstaat, af te leiden uit:
o Ontstaan legaliteitsbeginsel
o Invoer Trias Politica in bijna alle Europese landen
o Ontstaan vrijheidsrechten
o Begin van rechtsbescherming voor de burger
Gevolg: nog een scherpere afsplitsing tussen publiek- en
privaatrecht.
19e eeuw Parlementaire democratie
Kenmerken:
o Ontstaan parlementaire stelsels/volksvertegenwoordiging
o Politieke grondrechten:
- Kiesrecht
- Vrijheid van vereniging
o Scheiding bestuur/politiek
19e – eind 20e eeuw Sociale rechtstaat/verzorgingsstaat
o Ontstaan sociale grondrechten
o Beginselen van behoorlijk bestuur en behoorlijke wetgeving
(fatsoendelijkeidsnormen)
o Publiekrechtelijke rechtsbescherming
Legaliteitsbeginsel
0-1789 Vorst is niet gebonden aan de wet
1789-nu Vorst is gebonden aan de wet
2
, WEEK 2: CODIFICATIE
Codificaties
o Term codificatie is verzonnen door Jeremy Bentham (1789-1832)
o De Romeinen onderscheidde:
- Ius ex scripto: geschreven recht
- Ius ex non scripto” ongeschreven recht, zij begonnen dit recht op te schrijven voor meer
rechtszekerheid.
Kenmerken van codificaties
Dit zijn de cumulatieve vereisten volgens Lokin en Zwalve
1. Omvangrijke op schrift gestelde wet:
- Een algemeen verbindend voorschrift, hierom is bijv. het vaststellen van de rijksbegroting geen
codificatie.
2. Afkomstig van een overheidsorgaan dat tot wetgeving bevoegd is.
Deze term kan ruim worden geïnterpreteerd. Bijv. Codex Juris Canonici = codificatie van het canonieke
recht geldend voor de ‘onderdanen’ van de Rooms-Katholieke kerk.
3. Exclusieve gelding
Er dient sprake te zijn van formele volledigheid, er mag geen ander recht gelden op hetzelfde
rechtsgebied.
Doelen en motieven van codificaties
o Staatsbelang:
- Intern: saamhorigheid binnen de bevolking
- Extern: invloed/capaciteit tonen naar andere landen
o Economisch belang: economie en handel
o Belang van de burger:
- Beter recht
- Dwingend recht -> bescherming van de sociaal-economisch zwakke
o Politiek-ideologisch motief: codificatie die past bij de ideologie/politiek van het land, bijv.
Volksgezetzbuch (Hitler).
Uitleg van codificaties
Een materieel volledige wet is onmogelijk, hierom zal een wet altijd uitleg nodig hebben. Dit gebeurt in het
algemeen door de rechters die het recht toepassen. Er is een aantal keren geprobeerd deze uitleg aan banden
te leggen:
o Authentieke interpretatie: gezaghebbende uitleg van de wetgever van zijn eigen wetten. Dit werd
gedaan door keizer Justinianus.
Probleem: de uitleg van de keizer moest op haar beurt alsnog worden uitgelegd.
o Uitleg van wetten navragen bij de keizer, Justinianus deed dit ook en noemde het référe legislatif.
o Commentaarverbod: verbod op uitleg van de wet door de rechter. Dit werd gedaan door zowel
Justinianus als Koning Frederik II van Pruisen.
Het uitleggen van codificaties is belangrijk, voorbeeld: Wet van Twaalf tafelen: de codificatie was openbaar, de
uitleggingsregels echter niet waardoor er nog steeds geen rechtszekerheid bestond.
Hier kwam later verandering in toen Gnaeus Flavius de uitleg verried.
Rechtspraak/gewoonterecht als rechtsbron
o Voor Lokin en Zwalve zijn rechtspraak en gewoonterecht geen rechtsbron omdat deze niet door een
wetgevende bevoegdheid zijn opgesteld.
o Rechtspraak, 2 opvattingen:
1. Geen rechtsbron, want:
- Geen precedentenstelsel
- Alleen de partijen zijn aan de uitspraak gebonden
2. Wel een rechtsbron, want:
- Rechtsbeginselen van rechtszekerheid en het gelijkheidsbeginsel zijn van toepassing.
- Uitspraken van de Hoge Raad worden hierdoor meestal gevolgd.
o Engeland kent een systeem van common law:
- Rechter stelt steeds zelfstandig het recht vast.
- Eenheid wordt gewaarborgd door de stare decisise-regel (precedentenstelsel): rechter is verplicht
zich te houden aan eerdere uitspraken.
o Nadelen/voordelen interpretatiemogelijkheden:
- Voordeel: betekenis van de wet kan naar tijd worden geïnterpreteerd.
- Nadeel: Rechter kan de wet uitleggen aan de hand van eigen politieke voorkeur (wat o.a.
gebeurde in Duitsland tijdens WWII).
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller eefjesteijn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
