1Atomen en moleculen: basis van biologische systemen
1.1 Chemische elementen
118 gekende elementen
o 90 natuurlijk – rest synthese
o 25 essentiële voor lichaam
4 hoofdelementen: H, O, C, N
7 macromineralen: K, Mg, Na, Ca, P, S, Cl
21 sporenelementen
, lOMoARcPSD|12869796
1.2 Ionen en moleculen
-In de natuur komen alleen edelgassen voor als monoatomische deeltjes
-De rest:
o Enkelvoudige stoffen
o Verbindingen (als moleculen of als ionen)
Valentie-elektronen
basis chemische binding
herverdeling zorgt voor vorming van stabiele verbinding
buitenzijde vh atoom
elektronen die eerst in contact komen wanneer 2 atomen elkaar naderen
Ionaire bestanddelen
kationen en anionen
volgens welbepaald patroon geometrisch gerangschikt kristalsstructuur
tussen metalen en niet-metalen groot verschil in delta EN
samengehouden door de attractie tussen positieve en negatieve ionen
geen geur in vaste toestand deeltjes zijn niet in staat om te ontsnappen
lossen goed op in water
Chemische binding
krachten die de molecule bijeenhoudt
voorgesteld door horizontaal streepje tussen de gebonden atomen
komt tot stand doordat de molecule in gebonden toestand met een bedrag x kJ/mol stabieler is
dan in niet gebonden toestand
Covalente binding
- Niet-metaal + niet-metaal (zuivere covalente binding)
- Delen elektron
- identiteit van elektronen verdwijnt
- Energienulpunt: oneindige afstand tss. atomen; atomen naderen tot bindingsafstand
met evenwicht tss. bindende & afstotende bijdragen
- Verbreking van covalente binding: bindingsenergie nodig (bindingsdissociatie-enthalpie D)
- Vorming van binding stelt energie
vrij
TUSSENLIGGENDE TOESTANDEN
IONENDISTORTIE
- Positieve ion trekt elektronenwolk anion aan
- uiterste geval: ionendeformatie leidt tot gepolariseerde covalente binding
- Afhankelijk van:
o Polariserend vermogen kation:
• recht evenredig met de lading
• omgekeerd evenredig met de afmeting
o Polariserend vermogen anion:
• neemt toe met de lading
• neemt toe met de afmeting
POLARISATIE VAN COVALENTE BINDING
- Tussen 2 niet-identieke atomen elektronendichtheid niet symmetrisch verdeeld polair
karakter/dipoolmoment
- Δ EN ⇒ dipoolmoment
- hoe groter het verschil in EN, des te meer polair de binding is of hoe groter het dipoolmoment
- Elektrisch dipoolmoment: p=e⋅d
, lOMoARcPSD|12869796
1.3 De dipolaire binding
1.3.1 Coördinatiecomplexen
Een coördinatieverbinding of een complex-ion bestaat uit:
- Een centraal metaalatoom of -ion (Ag+, Cu2+, Cd2+, Ni2+)
o Lewis-zuur (e-paar-acceptor)
- omgeven door een aantal liganden
o Lewis-base (e-paar-donor)
- Binding tussen metaalion + ligand:
o liganden: neutrale moleculen of ionen die over een vrij elektronenpaar beschikken
waarlangs een covalente binding kan aangegaan
o Covalente binding met partieel ionair karakter
o Elektronenpaar enkel afkomstig van ligand (coördinatief covalente binding)
- Het coördinatiegetal van het centraal metaalion
o Aantal donoratomen dat aan het metaalion gebonden is in de eerste coördinatiesfeer
- Monodentaat ligand: 1 donoratoom per ligand (bv H2O)
- Polydentaat ligand (cheland): meerdere donoratomen per ligand
- principe: metaal-ligandbinding: coördinatief covalente binding
o gevormd doordat een gevuld orbitaal van het donoratoom overlapt met een ledig
hybrideorbitaal van het metaal(ion)
o
1.3.2 Geometrie van coördinatieverbindingen
- Hybride orbitalen die door het metaalion daartoe gebruikt worden zijn afhankelijk van
het aantal en de ruimtelijke rangschikking van de liganden
Geometrie Coördinatiegetal Hybridisatie
lineair 2 sp
trigonaal planair 3 sp2
tetraëdrisch 4 sp3
vierkant planair dsp2
vierkant piramidaal 5 d2sp2
trigonaal piramidaal dsp3
octaëdrisch 6 d2sp3
1.3.3 complexvorming in biologische systemen
- coördinatieeigenschappen van sommige metaalionen zijn essentieel
- andere werken toxisch
, lOMoARcPSD|12869796
- biomoleculen die onverzadigde macrocyclische ligandgroepen bevatten
- Myoglobine en hemoglobine: proteïnen die in staat zij moleculaire zuurstof op
een reversibele wijze te binden
- deoxymyoglobine + O2 ↔ oxymyoglobine
- Beide bevatten de heemgroep: porphyrinering met 4 N-donoren (tetradentaat ligand)
in equatoriaal vlak van octaëdrisch omringd Fe2+
- Langs axiale as: N-atoom van aminozuurrest (histidine-93)
- Zesde coördinatieplaats: moleculair zuurstof (via H-brug trouwens ook nog eens
gebonden aan histidinegroep (histidine-64)
- Deoxymyoglobine: geen O2
- Heemgroep in hydrofobe caviteit van myoglobinemolecule ⇒ afscherming tg. Water
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller topsamenvattingenbe. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.55. You're not tied to anything after your purchase.