H1 De Nederlandse staat en zijn bewoners
Staatsrecht: Staat ‘in rust’: de organisatie, werkwijze en relatie met burgers.
Bestuursrecht: Staat ‘in actie’: de overheid neemt besluiten.
1.1 De Nederlandse staat
1.1.1. Kenmerken van de staat
Kenmerken van de staat zijn:
▪ Gemeenschap van mensen
▪ Op een afgebakend stuk grondgebied (territorium) inclusief het luchtruim
en de zone van het zeewater)
▪ Organisatie (overheid) die het hoogste gezag uitoefent
Alleen het hoogste gezag van de staat mag geweld gebruiken
(geweldsmonopolie). Dit gezag wordt uitgevoerd over zowel de burgers
die de nationaliteit van de staat bezitten als over vreemdelingen die zich als
toerist, werknemers, verkeersdeelnemer, enz., op het grondgebied van de
staat bevinden.
Staat kan in twee betekenissen worden gebruikt: enerzijds de aanduiding van het land (grondgebied
met de bevolking van de staat) en anderzijds de aanduiding van het gezag in de staat, de overheid. De
staat kan in beide betekenissen worden beschouwd als een zelfstandige en ondeelbare eenheid: de staat
is soeverein, autonoom. Dit zie je terug in art. 2:1 BW: De Nederlandse staat is een rechtspersoon
naar burgerlijk recht. De staat is dus, net als een persoon, zelfstandig drager van rechten en plichten en
als staatsmacht kan optreden in het juridische verkeer binnen Nederland en in contact met andere
staten. Deze erkennen de Nederlandse staat en moeten het zelfbeschikkingsrecht van Nederland
binnen zijn eigen staat en over zijn eigen staatsaangelegenheden respecteren. Erkenning van een staat
door andere staten wordt wel als vierde kenmerkend element van een staat beschouwd.
De staat (overheid) zorgt voor bescherming van de burgers door de landsgrenzen te verdedigen, de
orde te handhaven en het dienen van het algemeen belang: datgene wat in het belang is van de meeste
burgers en van de staat als geheel.
De overheid vervult haar taken door als wetgever op te treden, door de staat te besturen en door
middel van rechtspraak.
Hoofdlijnen van het staatsrecht:
▪ Inrichting van de staat en verdeling van bevoegdheden.
▪ Handhaving individuele vrijheden van de burger.
▪ Rechtspraak en rechtsbescherming tegen de overheid.
▪ Totstandkoming, gelding en handhaving van het recht.
1.1.2. Het Koninkrijk der Nederlanden
Het Statuut is een staatsregeling waarin afspraken zijn vastgelegd over de onderlinge verhoudingen in
het Koninkrijk en de samenwerking. Wetten die van toepassing zijn in het gehele Koninkrijk heten
rijkswetten. Het Statuut is een typisch staatsrechtelijke regeling omdat het de inrichting van de drie
staten Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba, hun onderlinge verhouding en het optreden van
het Koninkrijk regelt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SuzeHampsink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.88. You're not tied to anything after your purchase.