Summary
Samenvatting Aardrijkskunde
- Course
- Level
Hierin heb ik van domein aarde het boekje Systeem aarde samengevat, met aantekeningen en het systeem van Köppen.
[Show more]
Seller
Follow
nhedonker
Content preview
1.1Geologische tijdschaal: Indeling van 4,6 miljoen jaren omvattende de geologische
geschiedenis van de aarde
De aarde is opgebouwd uit:
- Binnen in de aarde zit de kern, die bestaat waarschijnlijk uit een mengsel
van nikkel en ijzer. De druk in de binnenkern is lager en daardoor min of
meer vloeibaar.
- Om de kern ligt de mantel, die bestaat uit 2 delen: binnen- en de
buitenmantel. De binnenmantel is een soort vaste stof, de buitenmantel is
taai-vloeibaar. De mantel bevat veel ijzer en magnesium.
- De buitenste laag is de aardkorst.
We hebben het meeste bewij over de opbouw van de aarde gekregen door
aardbevingsgolven
Lithosfeer:de buitenste schil van de aarde, bestaande uit de aardkorst en het
vaste, buitenste gedeelte van de aardmantel, 100-150 km dik en onderverdeeld in
continentale en oceanische korst.
De continentale korst bestaat uit graniet, de oceanische uit basalt, basalt is
zwaarder. Doordat een continent lichter is, zal een stuk continent normaal hoger
liggen dan een een even dik stuk oceaanbodem.
Onder de lithosfeer is de asthenosfeer, die is door zijn temperatuur minder hard
dan de lithosfeer
1.2
actualiteitsbeginsel: het verleden is de sleutel tot het heden, processen herhalen
zich gedurende de tijd.
Alfred Wegener kwam met een theorie dat dezelfde gebeurtenissen op
verschillende plekken gebeurden doordat de platen konden verschuiven,
continental drift.
Nu is bewezen dat de oceanische korst zelf horizontaal beweegt en zo de
continenten uit elkaar duwt
1,3
convectiestromen:
Door de convectiestromen bewegen de platen van de lithosfeer
De processen waardoor platen bewegen,ontstaan en verdwijnen worden
platentektoniek genoemd.
soorten bewegingen:
- Platen bewegen van elkaar af bij een divergente plaatgrens, dit gebeurd
tussen 2 oceanische platen. hierdoor ontstaan mid-oceanische ruggen met
in het midden een laagte. Het vulkanisme hierbij is niet explosief.
- Bij een convergente plaatgrens bewegen 2 platen naar elkaar toe, hierbij
zijn 3 mogelijkheden:
● Oceanische en continentale plaat: hierdoor duikt de oceanische
plaat altijd onder de continentale plaat en zinkt hij in de mantel, dit
noem je subductie.
● Oceanische plaat tegen oceanische plaat: hierbij duikt de oudste
onder de jongste plaat en ontstaat er een diepzeetrog.
● Continentale plaat botst met continentale plaat: Ze duiken niet
onder elkaar, er ontstaat een kreukelzone, plooiingsgebergten
vormen,
, een continentale plaat zal nooit wegduiken en kan daardoor veel ouder worden
dan een oceanische plaat.
- Wanneer platen langs elkaar schuiven noemen we een transforme
beweging, hier wordt de lithosfeer niet afgebroken en niet opgebouwd.
Hier kunnen horsten (relatief hoge zones) en slenken (relatief lage zones)
ontstaan. De gebergten die ontstaan in een gebied met een sterke breuk
activiteit worden breukgebergten genoemd.
1.4
Bij een eruptie (vulkaanuitbarsting) komt magma naar buiten, het
herkomstgebied van de magma noem je de magmahaard. Zodra het het
aardoppervlak raakt heet het lava.
De top van een gesmolten pluim noem je een hotspot, boven een hotspot
ontstaat een vulkaan die langzaam wegdrijft met de bewegende plaat, de
magmahaarden bewegen niet mee.
De schildvulkaan heeft een licht gebogen oppervlakte vorm, ze hebben een
brede basis en flauwe hellingen. De lava van schildvulkanen heeft grote
vloeibaarheid en kan daardoor ver weg stromen. De schildvulkaan heeft effusieve
uitbarstingen, die vrij rustig van aard zijn (spleeterupties). Deze vulkanen komen
voor bij hotspots en divergerende plaatgrenzen.
Samengestelde of stratovulkanen zijn de mooiste en dodelijkste vulkanen. De
lava is taai-vloeibaar en vormt daardoor kegels met een kleine doorsnede en
steile wanden. De erupties zijn explosief. Het magma ontstaat uit een combinatie
van basalt en graniet. Als dit magma stijgt stolt het in de kraterpijp waardoor die
verstopt en de druk groot wordt, bij een explosieve uitbarsting komt deze druk
vrij.
Een caldeira ontstaat als het dak van de magmahaard instort door een grote
explosie, in de diepte die ontstaat vormt zich vaak een kratermeer.
Het punt waar de aardbeving ontstaat wordt het hypocentrum genoemd, de
plaats loodrecht aan het aardoppervlak waar de trillingen het meest vloeibaar zijn
heet het epicentrum.
Schaal van richter: schaal waarmee de kracht van een aardbeving wordt
gemeten.
Het merendeel van de aardbevingen vind plaats bij de randen van platen.
Tsunami’s zijn extreem hoge golven die ontstaan door aardbevingen in de
oceanische korst. Zolang de watermassa zich over een grote diepte kan
verspreiden is er niks aan de hand.
2.1
De aarde is opgebouwd uit 4 aparte ‘sferen’, de atmosfeer (de lucht), de lithosfeer
(het vaste gesteente), de hydrosfeer (het water) en de biosfeer (het leven).
Gesteenten: vaste stof in aardkorst en in het bovenste gedeelte van aardmantel.
Gesteentekringloop: Proces waarbij gesteenten door geologische processen
(verwering, erosie en sedimentatie) telkens worden afgebroken en opnieuw
gevormd.
Stollingsgesteenten worden gevormd door afkoeling van magma. Vb graniet en
basalt.
Sedimentgesteenten ontstaan door de afzetting van materiaal dat wordt
aangevoerd door lucht, water of ijs. Vb kalksteen en zandsteen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nhedonker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now