Samenvatting werkcolleges filosofisch en ethisch handelen
9 views 2 purchases
Course
Filosofisch en ethisch handelen
Institution
UC Leuven-Limburg
Dit is een samenvatting van de werk van Marnix, met de inhoud van de powerpoints erin geïntegreerd. In combinatie met de samenvatting van de hoorcollege's behaalde ik met het studeren hiervan op het examen een 15/20.
Vragen op examen
WC1: Wat is ethiek?
Ethiek is een onderdeel van filosofie. Ethiek is overal. Iedereen handelt op één of andere manier
altijd ethisch. Maar wat is nu precies ethiek? Filosofie gaat (vooral) over ‘het zijn’. Ethiek gaat over
‘het handelen’ – over hoe we als mensen moeten handelen.
Ethiek is overal.
Iedereen heeft ‘besef’ van ethiek. Van kindsbeen af leren we (weten we) dat er zaken zijn die ‘niet
mogen’.
1) Handelend…
2) Afwegen (kiezen) met
3) Waarden (als parameter)
Ethiek is een manier van handelen en zich gedragen (etymologisch). Ethiek is de reflectie (stilstaan)
bij je handelen of bij dat van je groep.
= een handelswijze die door de groep/samenleving aanvaard wordt en als te volgen gedrag wordt
voorgesteld.
Volstaat het een goed mens te zijn en wanneer ben je een goed mens?
Definities van ethiek:
“Ethiek is nadenken over menselijk handelen en menselijk leven onder het opzicht van goed
of juist en kwaad of slecht.” (Paul Van Tongeren, 2015)
“Ethiek is het systematisch nadenken over het handelen van mensen, met als vraag of dat
handelen uiteindelijk goed is.” (Weygaerts, 2010)
“De filosofische of theologische theorie van het morele handelen, oftewel van het menselijk
handelen gerelateerd aan de twee basisverschillen juist/verkeerd en goed/kwaad” (Becker et
al., 2007)
Ethiek is een constante bezinning op waarden (Walter Krikilion):
Ethiek heeft te maken met alles wat we willen zijn; met onze poging om een goed mens te
zijn!
De bron en de oorsprong ligt in het intuïtief aanvoelen en het geraakt worden vanuit het
hart.
De reflectie hierop brengt onze waarden in kaart én toont de ‘redelijkheid’ aan van ons
handelen
Ethiek is een systematische reflectie op de moraal. De behoefte aan reflectie op de moraal komt
voort uit de verscheidenheid aan moralen. Er is geen eenduidig antwoord op de vraag wat moreel
verantwoord is.
Moraal definiëren we als het geheel van* opvattingen, beslissingen en handelingen waarmee
mensen uitdrukken wat zij geoorloofd, gerechtvaardigd, behoorlijk of goed vinden. Het wordt
gebruikt om het geheel van normen en waarden aan te duiden.
Wat is een ethisch/moreel vraagstuk?
Vragen over goed en kwaad
Vragen die leiden tot antwoorden over wat mag of wat moet (dit antwoord is een moreel
oordeel)
Vragen die je stelt vanuit je beroepspraktijk houden rekening met de mensen waarmee je
werkt: kwetsbaarheid van anderen, zorgnoodzaak van anderen, autonomie van de anderen
Ortho-context: zorgzaamheid & zorgvuldigheid, integriteit en vertrouwen
, Een moreel oordeel is het gevolg van een manier van kijken naar de wereld. Kenmerken hiervan zijn:
1) Vertrekt altijd vanuit (ons) menselijk handelen
2) Overstijgt het individuele (goed voor iedereen: Kant)
3) Is normatief: ‘over hoe het zou moeten zijn!’
4) Gericht op het goede (goed op zichzelf, ook nastrevenswaardig genoemd)
5) Kan morele verontwaardiging veroorzaken
Wat is een moreel oordeel? Het kan morele verontwaardiging veroorzaken.
Verontwaardiging is een emotie
Verontwaardiging is een gevolg van het oordeel
Verontwaardiging is noodzakelijk omdat het de waarde die ont-luisterd wordt, tot een
moreel juist oordeel helpt brengen
Belang van ethische theoriën:
• Om een moreel oordeel te vormen, heb je morele sensibiliteit nodig en het vermogen om
morele analyse te maken (naar Royakkers, 2014)
• Morele sensibiliteit is wat je ook morele intuïtie kan noemen (zie W.K. bij Ethiek en moraal )
(je vindt deze intuïtie ook bij wat we omschreven hebben als verontwaardiging).
De verschillende theorieën zijn een systematische manier om over het menselijke handelen na te
denken. Ze betreffende de ‘redelijkheid’ in het stilstaan bij de verschillende manieren van handelen.
Deugdenethiek/Gezindheidsethiek
Gaat terug op Aristoteles: “Hoe kan ik een deugdzaam/goed mens zijn?” Een evenwicht tussen twee
uitersten. Welke mens ‘behoor’ ik te zijn? (niet vanuit wat schrijft de code voor). Je handelt vanuit je
eigen intenties! Geïnternaliseerde waarden (handelen vanuit waarden ‘die jij bent’
Als opvoeder ben je goed in je vak als je de juiste werkhouding bezit. Je bezit karaktereigenschappen
als: betrouwbaarheid, mededogen, betrokkenheid maar ook empathie en moed.
Een mens moet deugdzaam zijn focussen op goed zijn en dan volgen goede handelingen.
Essentie van mensen = deugdzaam zijn.
Mensen zijn dieren: moeten groeien, gezond en vruchtbaar zijn
Mensen zijn rationele dieren: onze rede gebruiken
Mensen zijn sociale dieren: moeten opschieten met anderen
Je houden aan deze natuur leidt tot persoonlijke bloei.
Het is wel vaag, want wat is deugdzaam? Volgens Aristoteles: als je deugdzaam bent, weet je wat te
doen.
Eudaimonia (het bereiken van geluk, een goed geleefd leven, menselijke groei) = doel van de mens
Deugdzaamheid is een doel, dat bereik je door een goed leven te leiden. Goede dingen worden in
drie soorten verdeeld:
1) Uitwendige goederen
2) Kwaliteiten van het lichaam
3) Goederen of kwaliteiten van de ziel
Deugden zijn goede eigenschappen waarnaar men moet streven. Er zijn twee soorten:
1) Intellectuele deugden (het juiste gebruik van het verstand)
2) Morele deugden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller javd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.76. You're not tied to anything after your purchase.
