In dit verslag heb ik uitgezocht of het gedachtegoed van volkssoevereiniteit te herkennen is in het gedachtegoed van het feminisme. Dit heb ik onderzocht mede door te kijken naar welke politieke, sociale, culturele en economische ontwikkelingen in die tijd ervoor zorgde dat de ongelijke verhoudinge...
Daniel Hoogenraad en Stijn Zuurendonk
CV6ta
29-11-21
Meneer T.S. Post
Het principe van volkssoevereiniteit in feminisme
“Het enige recht van een vrouw is het aanrecht”. Heden ten dage wordt dit als een slechte
grap gezien, maar tot aan ongeveer de jaren 50 van de vorige eeuw was dit de harde
waarheid. Voor vrouwen was het bijna onmogelijk te participeren in de politieke
besluitvorming vermits het niet hebben van het kiesrecht. Mitsgaders waren vrouwen zeer
afhankelijk van het inkomen van hun man. De vrouw werkte niet, die zorgde immers voor het
huishouden. Deze conventionele gedachte is nog gecontinueerd tot na de tweede
wereldoorlog. Hiernaast is er ook nog steeds sprake van een discrepantie tussen het salaris
van de man en de vrouw.
In de 19e eeuw ontstaat het feminisme. Deze emancipatiebeweging ontstond om zich in te
zetten voor de belangen van vrouwen, de opheffing van de ongelijksoorten behandeling,
maar ook voor het tegengaan van seksueel misbruik en huiselijk geweld. Het feminisme
hangt samen met de gedachte van de volkssoevereiniteit. Hierbij is de macht van de staat in
handen van het volk, zoals bij een door het volk toegekende regering. Een staat is pas
soeverein als het aan bepaalde eisen voldoet. Als een bepaalde groepering machtiger is dan
de staat, is deze staat niet soeverein bijvoorbeeld. In de situatie van vrouwenongelijkheid, is
een grote groep mannen de machtigste. Feministen zoals Aletta Jacobs streefde voor
gelijkheid voor vrouwen, en hiermee ook voor volkssoevereiniteit.
Wij gaan uitzoeken of het gedachtegoed van volkssoevereiniteit te herkennen is in het
gedachtegoed van het feminisme. Dit onderzoeken wij mede door te kijken naar welke
politieke, sociale, culturele en economische ontwikkelingen in die tijd ervoor zorgde dat de
ongelijke verhoudingen tussen man en vrouw opnieuw naar voren kwamen wat leidde tot het
vrouwenkiesrecht. Ook kijken we of het feminisme daadwerkelijk heeft geleidt tot een
verbetering van de verhoudingen tussen man en vrouw, en of dit het principe van
volkssoevereiniteit versterkte.
, Om de maten van volkssoevereiniteit te kunnen herkennen in de eerste feministische golf
schetsen wij allereerst een beeld hoezo het feminisme juist in deze tijd opkwam. Onder
invloed van de snelle industrialisatie veranderde het leven van de mens sterk aan het einde
van de 19e eeuw. Door de grote economische profijten die hieruit voortzette, groeide de
middenklasse. Boeren die vroeger het bedrijf aan huis hadden, maken nu ook deel uit van de
industrie. Dit ging samen met de fatsoensnormen die er vanuit gingen dat een vrouw thuis
voor het gezin zorgde. Omdat vrouwen volgens de wet als 'handelingsonbekwaam' werden
gezien, was het voor vrouwen vrijwel onmogelijk om een betaalde baan te vinden. Gehuwde
vrouwen mochten dan ook niet zelfstandig over het inkomen, de opvoeding en de bezittingen
beslissen nemen. Hier was de man verantwoordelijk voor. Eind vorige eeuw was de
middenklasse vooral liberaal georiënteerd. Deze liberale denkwijze die uit het
verlichtingsdenken van de 18e eeuw voortkwam is dan ook van grote invloed geweest op de
opkomst van het feminisme. Zo gingen vrouwen zich afvragen waarom zij niet dezelfde
rechten hadden als die van de man. Deze strijd voor individuele vrijheid en gelijke rechten
voor vrouwen legde dus de basis voor de emancipatie beweging ‘feminisme’.
Ook heerste een groot dubbel moraal op het gebied van seksualiteit. Vrouwen waren vaak
actief met onbetaald werk, het was hier dat ze ontdekte dat ze op vele gebieden een grote
achterstand hadden opgelopen en dat deze seksuele standaard in hun nadeel werkte.
Zonder enig onderwijs of politieke inspraak hadden zij geen been om op te staan. Om sterk
te staan, en dit probleem aan te pakken was politieke inspraak essentieel. De kiesrechtstrijd
was hier het gevolg van. De Eerste Feministische Golf eindigde met groot succes. Het was
de feministen gelukt om het algemeen kiesrecht voor vrouwen in Nederland officieel te laten
zijn. Nederland was niet het enige land met ongelijke rechten voor vrouwen, en dus ook niet
het enige land dat feministen had. Vele andere landen volgden hierdoor na het einde van de
Eerste Wereldoorlog. De oorlog was hier een logische oorzaak van. Mannen konden
uiteraard niet werken op het land, en ook niet in de fabrieken, zij moesten zich immers
focussen op het strijden voor het leger. De vrouwen namen de banen van de mannen over.
Door deze toenemende verantwoordelijkheid eisten vrouwen meer interactie in de politieke
besluitvorming. Organisaties en bedrijven gingen zich ook bezighouden met de verschillende
kwaliteiten van vouwen. Volgens hen is het gevolg van vrouwen in de politiek dat er minder
oorlogen zullen zijn, met als argument dat vrouwen biologisch gezien ‘vredelievender’ zijn.
Aletta Jacobs, vrijwel de bekendste feminist die Nederland heeft gekend, had net als vele
andere vrouwen de droom om te studeren. Er was alleen wel een hinderpaal voor al deze
vrouwen, studeren was immers letterlijk ondenkbaar voor een vrouw. Aletta Jacobs liet zich
niet snel uit het veld slaan en schreef een brief aan minister Thorbecke. Haar toewijding
wierp zijn vruchten af, Jacobs mocht ten slotte medicijnen gaan studeren. Ze werd huisarts in
Amsterdam. Door aan de buitenwereld te laten zien dat een vrouw ook een deugdelijke
functie kon vullen, werden andere vrouwen geïnspireerd hetzelfde te doen. Als er één
schaap over de dam is, volgen er meer. Oftewel, vrouwen gaan inzien dat juist ook zij een
kans verdienen. Door dit soort voorbeelden zien mannen in dat vrouwen dit soort functies net
zo goed kunnen vervullen. Ze hebben tenslotte dezelfde opleiding gevolgd. Door te kunnen
studeren veranderde de beroeps omstandigheden van vrouwen compleet. Door de nieuwe
kennis hadden ze een grotere beroepskeuze dan voorheen. Vrouwen konden dus al meer
participeren in de industrie en de nijverheid die voorheen uitsluitend toegankelijk was voor
mannen. Het idee dat vrouwen handelingsonbekwaam waren werd hiermee de maatschappij
uit verworpen.
In 1893 wordt de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht opgericht door Wilhelmina Drucker.
Aletta Jacobs sloot zich hierbij aan, enige tijd later werd zij voorzitter van de Vereeniging.
Rond deze periode was het enkel mogelijk voor een groep mannen om zijn stem uit te
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dsbhoogenraad. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.22. You're not tied to anything after your purchase.
