Hoofdstuk 3 psychologie:
Gewaarwording en waarneming
Hersenwerking
• Wij zijn in staat om informatie op te nemen vanuit de wereld rondom ons
• Belang zintuigen: omzetten van energie in informatie
• Vijf zintuigen: zien, horen, ruiken, smaken en voelen
• Prikkels uit het milieu worden door de zintuigcellen via de sensorische zenuwen naar
het centraal zenuwstelsel
• Daar worden ze gedetecteerd, gecombineerd en geïnterpreteerd.
• Discussie: Zijn alle sensaties terug te brengen tot deze zintuigen?
• Evenwicht?
• Proprioceptie? (of positiezin= vermogen van organisme om positie van eigen
lichaam en lichaamsdelen waar te nemen)
• Rationeel denken?
- Gewaarwording (sensatie) opnemen van informatie uit de buitenwereld door de
zintuigen; passief proces
- Waarneming (perceptie) interpreteren, organiseren en begrijpen van de
verschillende stimuli; actief proces
De gewaarwording of sensatie
• 5 tot 7 zintuigen zijn onze voelsprieten. Wij zijn in interactie met geheel ons lichaam
en specifiek via de zintuigen.
• Sensatie of gewaarwording naar perceptie of waarneming:
o Proces:
Van stimulatie naar zenuwprikkels (neurale impulsen)
Representaties van de prikkels in de cerebrale cortex naar waarneming van
betekenisvolle gehelen
• Gevolg:
o Geen direct contact met de buitenwereld van de hersenen
o Contact via transformaties van prikkels naar impulsen
o Ervaring van een buitenwereld en een binnenwereld die elk zijn
wetmatigheden kent.
Proces van gewaarwording
• Neem als voorbeeld: zien van kleuren of horen van geluiden (licht en geluidsgolven)
• Transductie: van externe prikkels (fysische realiteit) naar chemische en elektrische
signalen tot het een neurale activiteit wordt in ons lichaam. (ontstaan van
neurotransmitters)
• Neurale activiteit worden naar de hersenen gevoerd via het zenuwstelsel
• Waar de gewaarwording een waarneming wordt
, Transductie is het omvormen van energie in een andere energie:
electroprikkels in chemische prikkels. Vb: van golflengte (prikkel) naar
info zenuwstelsel
Contralateraal: wat links wordt aangevoeld wordt in de rechter
hersenhelft gedetecteerd
Dominante zintuigen
• Centraal in ons bewustzijn staat horen, zien en voelen (tastzin)
• Hoe verloopt de gewaarwording
• Fysische prikkel en de transductie
• Komt tot de cortex via de thalamus
• Contralateraal
• Primaire cortex (detecteren en integreren)
• Associatiecortex (coderen)
• Sensorische adaptatie
• Men merkt eerder het verschil in energie strekte op dan dat men de prikkel
zelf detecteert.
• Receptoren passen zich aan de omgeving aan
Pijn gevoel
• Aparte receptoren staan in voor het pijngevoel (receptoren zijn eiwitten in
celmembraan, cytoplasma of celkern)
• Het gevoel is onderhevig aan verschillende factoren:
• Intensiteit en onverwachte pijn
• Gewaarwording is subjectief: vb fantoompijn
• Pijngrens kan verlegd worden: fakir in Indië
• Pijn is gevoelsgebonden en wordt sterk bepaald door het geheugen
• Beïnvloedbaar door medicatie:
• Morfine en heroïne
• endorfine
Waarneming
• Van sensaties naar betekenisvolle gehelen (via de associatiecortex)
• Is meer dan het detecteren van impulsen. Ook herinnering en persoonlijke
kenmerken kleuren de waarneming. Een waarneming Is een psychische constructie.
• Organisatie van de perceptie onderzocht door de gestaltpsychologie
• Betekenisvolle gehelen vormen gebeurt niet alleen door de omzetting van de
sensaties. Belang van cognitieve activiteit en verwachtingen
• Gestalt wet: het geheel is altijd meer dan de som der delen: het principe van de
emergentie (=opdoemen)
• Organisatiewetten:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mirte04. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.34. You're not tied to anything after your purchase.