SYLLABUS Maatschappijwetenschappen - Domein E samenvatting
7 views 0 purchase
Course
Maatschappijwetenschappen
Level
VWO / Gymnasium
Een samenvatting van de syllabus, DOMEIN E van maatschappijwetenschappen. Ieder kopje is samengevat. De begrippen zijn rood, dikgedrukt en omgeschreven.
Deze samenvatting is geschreven op basis van de syllabus uit 2022, maar deze kan ook gebruikt worden voor 2023, want de syllabus is inhoudelij...
Maatschappijwetenschappen – domein E samenvatting
Veranderingsprocessen rationalisering, individualisering en institutionalisering
Rationalisering
Rationalisering: het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de
bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en het doelgericht inzetten van middelen ten
einde zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken.
- Lange termijn veranderingsproces
- Volgens Weber
o De opkomst van het kapitalistisch systeem |een uiting van het proces van
o De toenemende bureaucratisering van de staat | rationalisering
Voordelen
- Uitbouw van de wetenschap à grotere mate van beheersing van sociale processen en de
natuur
- Rationele en efficiënte vormgeving van arbeidsorganisatie
- Nadruk op universele regels en gelijke behandeling van gelijke vallen i.p.v. gunsten op basis
van emotionele bindingen
- Meten van opbrengsten & aandacht voor de juiste man of vrouw op de juiste plaats
Nadelen
- Bestaan van mens bedreigend
- Differentiatie in arbeidsverdeling
o Enerzijds vervreemding van werknemers door doorgevoerde specialisatie van werk
o Anderzijds tot grote machtsverschillen in bedrijven, organisaties en samenleving als geheel
- Onpersoonlijke benadering en formele bureaucratische opstelling in relaties
- Hoge eisen van het moderne arbeidsproces aan werknemers à ziek door stress
o Onderklasse ontstaan die niet voldoet aan eisen
- Toename van de macht van bureaucratische organisaties
Paradigma’s
Functionalisme-paradigma
- Voordelen benadrukt
- Rationalisering is cement van de ontwikkeling van de kapitalistische economie à groei van
materiële welvaart
o Theorie Durkheim over arbeidsdeling
• Mechanische solidariteit: gebaseerd op gelijkvormigheid; geringe arbeidsdeling
waarvan sprake is in de traditionele samenleving.
• Organische solidariteit: gebaseerd op onderscheid; verdere arbeidsdeling waarvan
sprake is in de moderne samenleving.
Conflict-paradigma
- Ontstaan van maatschappelijke ongelijkheidsverhoudingen
- Kapitalisme met ‘doel-middel denken’ à ongelijke verdeling van welvaart & ongelijke
verhoudingen in de samenleving
o Strijd tussen groepen die gevoerd wordt over verdeling van schaarse en waardevolle
goederen
- Ongelijkheid tussen bezittende & niet-bezittende klasse centraal
- Het streven naar winst en accumulatie van bezit wordt versterkt door inzetten van rationele
methode en procedures
- Vervreemding à isolement van de individuele mens geen zeggenschap over wat & hoe
geproduceerd à machteloos
, Rationele actor-paradigma
- Actoren in toenemende mate het proces van rationalisering kunnen beheersen om de eigen
doelen te bereiken
- Doelrationele karakter van het handelen = sterker
- Ontwikkeling een samenhangend geheel van doel à realiseren in het leven à gedrag
afgestemd + uiting in relaties
o Ordent en systematiseert het leven van de mensen
Individualisering
Individualisering: het proces waarbij individuen in toenemende mate hun zelfstandigheid op
verschillende gebieden kunnen vergroten
- Afhankelijkheid van traditionele instituties (bijv. kerk of huwelijk) verminderen
- Meer verwachting van de individuen
o Verantwoordelijk zijn voor hun handelen
o Verantwoordelijk zijn voor het aangaan van sociale betrekkingen
- Sociale structuren (gezinsstructuur) verdwijnen niet à individu = sociale eenheid
↳ traditionele sociale instituties verandering ß denken en gedrag minder vanzelfsprekend &
eenduidig door conventies laat leiden
- Positief proces: emancipatieproces dat wordt gekenmerkt door een toename van individuele
vrijheid, de vrijheid om een eigen weg te gaan en de wil om veelal onbeperkt van het leven te
genieten.
o Losgekomen van hun herkomstmilieu & geboorteplaats ß toegenomen sociale en
geografische mobiliteit
- Negatief proces: geassocieerd met het teloorgaan van maatschappelijke integratie, met een
toenemend egoïsme, met een totaal losgeslagen verzelfstandiging van mensen in de zin van
het losraken van de bindingen met andere mensen en groepen en toename van eenzaamheid.
Institutionalisering
Institutionalisering: het proces waarbij een complex van waarden en min of meer geformaliseerde
regels vastgelegd wordt in standaardgedragspatronen, die het gedrag van mensen en hun onderlinge
relaties reguleren.
- Normen en waarden
o bevatten een zekere geldigheid
o men houdt zich eraan
o nuttig
o onbewuste handelingspatronen
↳ Mensen krijgen enige zekerheid in het alledaagse handelen & meer ruimte + tijd à nieuwe
activiteiten en ontwikkelingen bezighouden
- Institutionalisering à waarden krijgen een plaats + duidelijk maken waarom zij iets doen
- Mensen herkennen en ervaren ene betekenisvolle structuur en samenhang
- Organisaties gericht op de standaardgedragspatronen ontstaan
o Gemeenschappelijk doel nastreven
• Winst maken (KNP)
• Beschermen van natuur & milieu (Greenpeace)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mettekorving. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
