Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 9 - De tijd van de wereldoorlogen
3 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
HAVO
Ik heb een samenvatting gemaakt van hoofstuk 9 De tijd van de wereldoorlogen. Dit is een groot hoofdstuk waar ik lang aan heb gewerkt. De samenvatting is overzichtelijk en makkelijk te leren.
Geschiendenis Hoofdstuk 9 & 2.1
9.1- De eerste wereldoorlogen:
Eind juli brak de eerste wereloorlog uit.
De directe aanleiding: Moord op de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand, hij werd op 28
juni 1914 doodgeschoten in de Bosnische Hoofdstad Sarajevo.
De mordenaar was lid van een Servische tereurgroep.
Bosnië was voormalig deel van het Ottomaanse rijk dat onder heerschappij was gekomen van
Oostenrijk. Maar de serviers maakte ook aanspraak op de inwoners van Bosnie
Servie stookte de bosnische inwoners van serviers op.
Om een eind te maken aan de Servische dreiging, besloot Oostenrijk Servie te straffen, maar
Oostenrijk deed dit niet direct. ---> eerst vroeg Oostenrijk aan Duitsland steun voor een actie tegen
servie: Du gaf steun, 28 juli= oorlogsverklaring tussen Oostenrijk en servie.
Rusland gaf Servië steun. DU verklaarde hierdoor Rusland de Oorlog. Hierdoor kwam Frankrijk in het
spel die op zijn beurt Rusland steunde, dus de oorlog ook verklaarde aan Duitsland.
4 aug: trok Duitste leger het neutrale Belgie binnen, opweg naar Frankrijk. Hierdoor verklaarde GB
de oorlog aan DU.
Geallieerden: Groot-Brittannie, Frankrijk en Rusland
Centralen: Duitsland en Oostenrijk.
Nedeland bleef als een van de weinige centraal, Ottomaanse rijk sloot zich aan bij de centrale en
Italie bij de geallieerden.
Oorzaken:
Eind 19e eeuw onstonden er 2 bondgenoten. Oostenrijk en DU beloofde elkaar steun.
Rusland en Frankrijk beloofde elkaar steun als een van hen in oorlog zou raken met DU.
Spanningen liepen op door nationalisme en onderlinge wantrouwen: FA had Elzas-
Lotharingen verloren door Duitse oorlog, zij wilde wraak. Omdat FA niet sterk genoeg was
verbond het zich met Rusland. Rusland zag DU en Oostenrijk als opstakel voor
machtsuitbreiding.
Du wilde ook meer macht en bouwde daarom een oorlogsvloot, dit leidde tot een
wapenwedloop op zee met GB.
In Du en ander landen werd het leger verheerlijkt: Millitaire waarden als discipline en
strijdvaardigheid werden hoog gewaardeerd. (militairisme). Ernst van de oorlog werd niet
ingezien.
Verloop:
In de eerste weken trekte de Duitsers snel op in Belgie en Noord-Frankrijk, maar vlak voor Parijs
slaagde het Franse leger erin hen te stoppen.
Voor het eind van het jaar, waren West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk in 2e gedeeld door
loopgraven. Aan het Westelijke front werd wel gevochten maar er kwam nauwelijks beweging in.
, Franse en Britten aan de ene kant en de Duitsers aan de andere kant, zij bleven 4 jaar
tegenover elkaar staan.
Er kwamen overal loopgraven.
Aan het Oost-front vochten Duitsland en Oostenrijk tegen Rusland
zij hadden te maken met grote binnelandse problemen:
In 1917 trad de tsaar af. De nieuwe regering zette de oorlog voort, maar land bleef in chaos. In
november grepen de communisten onder leiding van Lenin de macht. Zijn regering sloot op 3 maart
1918 vrede met Duitsland.
Hierdoor kon DU in westen beginnen met groot voorjaarsoffensief.
Geallieerde gingen in tegen aanval: ze hadden nu 2 beslissende voordelen
Er arriveerden voortdurend verse Amerikaanse troepen.
Ze beschikte over 100e tanks.
Toen de Duitsers werden terug gedrongen, besefte de legerleiding dat de oorlog verloren was --> de
keizer vluchtte naar het neutrale Nederland. De wapenstilstand ging op 11 november in.
Vernietegingskracht was enorm toegenomen door industralisatie, machine geweren en granaten.
In 1915 zette de Duitsers gifgas in, dit massavernietigingswapen leverde geen voordeel op.
In 1917 zette de Duitsers het nieuwste wapen: de onderzeeër in. Er werden torpedo's
(onderwaterbommen) afgeschoten.
Du wilde zo de Amerikaanse voedselleveranties aan GB treffen. Het gevolg: VS verklaarde de oorlog
aan DU.
Leger: bestond uit dienstplichtige en vrijwilligers.
De achterblijvers: moesten de productie opgang houden, er werden hiervoor massaal vrouwen en
ouderen ingeschakeld. De economie werd volledig afgestemd op de oorlog.
Er werden enorme hoeveelheden wapens gefabriceerd.
Door de beperking van de productie van consumptiegoederen onstonden voedseltekorten
België en Noord-Frankrijk werden 4 jaar lang bezet door het Duitse leger.
In België schoten de Duitsers de eerste weken duizenden burgers dood (om bevloking te
intimideren en uit angst voor sluipschutters).
In 1919 werd de Duitse regering gedwongen een vernederend vredesverdrag te tekenen: de vrede
van versailles
o Duitsland moest Elzas-Lotheringen teruggeven aan FA, DU verloor grondgebied aan de
nieuwe staat Polen, Raakte al zijn koloniën kwijt, mocht een klein leger houden, kreeg een
enorme herstelbetaling opgelegd en mocht geen lid worden van de volkenbond.
Volkenbond: de in 1919 opgerichte volkenorganisatie
o Van de oude multi-etnische staten bleef alleen Rusland bestaan.
o Multi-etnische Habsburgse rijk viel uiteen: Oostenrijk, Hongarije en Tsjecho-slowakije.
o Slovenië, kroatië, servië en bosnië vormde multi-etnische staat: Joegoslavië
, o Ottomaanse rijk bestond niet meer.
o In Arabische delen onstonden nieuwe staten: Irak en Syrië. (onder toezicht van FA en GB)
Kenmerkend aspect; - Het voeren van 2 wereldoorlogen, -verwoestingen op niet eerder getoonde
schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij
oorlogvoering.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elinemm1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.16. You're not tied to anything after your purchase.
