Summary
Samenvatting H16 systeem aarde en de mens nectar 4e editie
- Course
- Level
- Book
H16 systeem aarde en de mens nectar 4e editie
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Rianne2323
Content preview
Hoofdstuk 16 systeem Aarde en de mens16.1 koolstofkringloop en klimaat
Er zijn aanwijzingen dat het klimaat van de aarde drastisch veranderde met het ontstaan van de
eerste eencellige autotrofe organismen. De CO2 kwam
met regen in de oceanen, waar fotosynthese en
omzetting tot CaCO3 plaatsvond. Dat had een
temperatuurdaling tot gevolg (minder CO2). De
temperatuur daalde zo erg dat de aarde bedekt was
met een laagje ijs (sneeuwbalaarde). Toen vulkanen
uitbarstten en oercontinent Pangea uiteenviel ontstonden vele niches voor leven. Aarde gevuld met
levensvormen, voedselwebben en ecosystemen: systeem Aarde.
Enorme voorraden CO2 liggen in organische stoffen in de bodem: sinks. O.a. als fossiele brandstoffen
en permafrostgebieden. In de bodem van de Atlantische Oceaan of IJszee ligt afgestorven plankton.
Kalkgesteenten vormen ook een sink (CaCO3). Veel uit CO2 geproduceerde stoffen zitten in biomassa
van planten & dieren. In regenwouden/bossen betreft dit grote niet-constante hoeveelheden
(seizoenen).
Koolstof in sinks kan vrijkomen door schuiven van tektonische platen, waardoor vulkaanactiviteit
ontstaat en door erosie. Zo komt er 107-108 ton CO2 vrij beschikbaar voor fotosynthese. Koolstofsinks
zijn de langzame koolstofkringloop: atmosfeer sink atmosfeer (100-200 Mjaar). Snelle
koolstofkringloop doet het in minuten tot jaren. Door dissimilatie komt er 1010 -1011 ton vrij, wat
biomassa wordt. Tot de 19e eeuw waren er stabiele koolstofstromen.
Je lichaam zit vol koolstof. Na dissimilatie adem je dat uit als CO 2. Energievoorziening heeft ook
koolstofverbindingen nodig, evenals grondstoffen. Door stijging van de wereldpopulatie zijn er 6x
zoveel mensen als in 1850. Die gebruiken energie uit koolstofverbindingen, waardoor de CO2-
concentratie stijgt en de kringloop verandert.
Verandering van de koolstofkringloop heeft invloed op het klimaat. CO2 is namelijk een broeikasgas:
warmte-isolerende werking. Dit heet het broeikaseffect. CO2 uit fossiele brandstoffen vergroot dit
effect: het versterkte broeikaseffect. Andere broeikasgassen: waterdamp, CH4 & N2O.
Broeikasgassen kunnen door de aarde uitgestraalde warmte (infraroodstraling) van de zon
absorberen en terugsturen. De ozonlaag houdt een deel van de zonnestralen tegen in de atmosfeer.
Ook een deel gaat terug door bewolking. Gewone broeikaseffect: 50% waterdamp, 25% water (in
lage bewolking) en 20% CO2. 5% door andere zoals CH4. Water verdampt door warmte, zoals boven
de oceaan. Het versterkte broeikaseffect komt door CO2-concentratie. Wetenschappers hebben een
verband tussen temperatuur en CO2 aangetoond. Systeem Aarde kan extra CO 2 opvangen met
fotosynthese: 60% wordt biomassa.
CH4 en N2O spelen ook een rol in het versterkte broeikaseffect. Het GWP (global warming potential)
van methaan is 25 x zo sterk als CO2. Hoeveelheid CH4 is laag (1,8ppm), maar wel helft van
broeikaseffect. Die extra CH4 is afkomstig van fossiele brandstoffen, landbouw, afvalstort en
veeteelt. Ook moerasgas uit organisch materiaal ontstaat anaerobe (zonder lucht). Toendra’s
bevatten veel organische stoffen, waar zomers plassen vormen (water kan niet weg door
permafrostlaag). In de plassen breken methaanbacteriën die stoffen af. Permafrost ontdooid steeds
meer: extra CH4. Ook moerasgas vrij daarbij. In lucht oxideert die CH 4 tot CO2 waardoor het bijdraagt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Rianne2323. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now