Summary
Samenvatting Aardrijkskunde H2 V/G 2
- Course
- Level
Samenvatting Aardrijkskunde Vwo / gymnasium 2 Hoofdstuk 2 Paragraaf 1-4 Boek de Geo
[Show more]
Seller
Follow
evinuys
Content preview
VAN DE BERGEN NAAR DEZEE
LEERBOEK:
PARAGRAAF 1 DE VORMING VAN DE ALPEN
HET ONTSTAAN VAN DE ALPEN
De Alpen zijn het hoogste gebergte van
Europa. 100 miljoen jaar geleden lag op de plek van
de alpen een enorme tropische zee. Dode resten van
planten en dieren zonken naar de zeebodem en
stapelden zich op: sedimentgesteenten. 80 miljoen
jaar geleden begon de plaat waarop Afrika ligt, naar
het noorden te bewegen. De tropische zee die tussen
Europa en Afrika lag werd verwoest en de
sedimentgesteenten in die zee werd tegen Europa
aangeduwd. De zeebodem kreukelde, boog, plooide
en brak. 30 miljoen jaar geleden bereikte Afrika
Europa en werden de alpen tegen Europa aangeduwd.
Het gesteente werd geplooid en de plooiruggen
vormden de bergen. De alpen zijn een voorbeeld van
een plooiingsgebergte.
Onder hoge druk en hoge temperatuur kan
kalksteen in miljoenen jaren veranderen in marmer.
Dit wordt metamorfe gesteente genoemd.
VERWERING
De alpen zijn 30 miljoen jaar oud en daarmee een jong gebergte. In vergelijking
met oude gebergten valt een aantal verschillen op.
Jonge Oude gebergten De oorzaak van deze verschillen zijn exogene
gebergten krachten (: krachten van buitenaf). Deze
Hoog Laag krachten zorgen ervoor dat er in de loop van
Steile hellingen Flauwe hellingen jaren hard gesteente heel langzaam wordt
Spitse Afgeronde afgesleten.
bergtoppen bergtoppen
Diepe dalen Brede dalen Rotsblokken verbrokkelen in een lange tijd tot
grind. Grind vergruist verder en eindigt als zand en klei. Het uiteenvallen van gesteente
onder invloed van weer en plantengroei heet verwering. Het materiaal dat bij verwering
ontstaat heet verweringsmateriaal.
EROSIE
Verweringsmateriaal kan door zwaartekracht van een helling af rollen/schuiven.
Gletsjers, rivieren, de zee of de wind nemen het mee naar andere plekken. Tijdens dat
, verplaatsen (/ transport) vindt er erosie plaats. Hoe langer verwering en erosie op een
gebied hebben ingewerkt, hoe vlakker en lager dit gebied zal worden.
Wanneer een gletsjer, rivier, zee of de wind het meegevoerde materiaal
neerleggen is er sprake van sedimentatie. Het landschap wordt dan weer opgebouwd.
PARAGRAAF 2 RIVIEREN VAN IJS
HET ONTSTAAN VAN GLETSJERS
Duizenden jaren geleden waren de alpen bedekt met enorme gletsjers. In die tijd
was de zomertemperatuur 10 graden Celsius lager dan nu. Tijdens deze ijstijd/glaciaal
staken alleen de bergtoppen van meer dan 2.000 m hoog boven het ijs uit.
In een ijstijd valt veel neerslag in de vorm van sneeuw. Door het ontdooien en
weer bevriezen verandert de sneeuw in firn: korrelige, overjarige en ijsachtige sneeuw.
Op lagergelegen plaatsen hoog in de bergen hoopt de firn zich op en vormt een
firnbekken: het begin van een gletsjer. De ‘restjes’ van de gletsjers uit de ijstijd liggen
nog steeds in de Alpen.
Door mechanische verwering vallen veel stenen in zo’n resterende gletsjer. Dit
puin komt op en is het ijs en wordt meegevoerd. Het meeste puin ligt aan de randen van
de gletsjer; zijmorenen. Ook zijn er grondmorenen. Dit gletsjerpuin ligt onder het ijs. Aan
het eind van de gletsjer liggen de eindmorenen
HET EINDE VAN EEN GLETSJER
De gletsjer schuift door het dal naar beneden.
Erosie is het gevolg. Het ijs met puin schuurt het dal
uit. Rivieren vormen een dal met een V vorm (V-dal),
door een uitschurende gletsjer ontstaat een U-dal.
Een U-dal heeft steile bergwanden en een vlakke
bodem.
Laag in het dal is het warmer waar de gletsjer
dus smelt. Onder in de gletsjer ontstaat een
gletsjertunnel, dit is een plek waar veel smeltwater zich verzamelt. De plek waar het
water uiteindelijk naar buiten komt heet de gletsjerpoort. Dit is het begin van een
gletsjerrivier.
NA DE IJSTIJD
Vanaf tienduizend jaar geleden is de gemiddelde
temperatuur op aarde gaan stijgen. Er zijn daardoor veel
gletsjers weg gesmolten. De vierduizend gletsjers in de alpen
zijn overblijfselen uit de ijstijd.
Sporen van de ijstijd zijn nog steeds in het landschap te
herkennen. Eindmorenen laten zien tot hoever de
gletsjertongen vroeger kwamen. Vele meren zijn het gevolg
van het smeltwater van de gletsjers
Ook nu worden de gletsjers steeds kleiner. Door het
opwarmen van het klimaat smelten ze versnelt af.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evinuys. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now