Modellen en benaderingen
Definitie psychische klachten: problemen in het psychisch functioneren van mensen.
- De hantering van stressvolle
situaties
- Problemen met het eigen zelfbeeld
- Problematische, niet-functionele
opvattingen, overtuigingen of
gedachtegangen
- Problematische gevoelens
- Emoties en impulsen
- Problematisch gedrag
Een belangrijk aspect van een psychische
aandoening is dat ze invloed hebben op
alle terreinen van het leven.
De medische (model) benadering
van psychische problemen → psychische problemen als (hersen)ziekten of
ziekteverschijnselen. De stoornissen en problemen staan centraal. Vaak wordt ‘de diagnose
behandeld’’ in plaats van de persoon.
Het concept van symptoomnetwerken gaat uit van een andere betekenis van symptomen;
symptomen hangen met elkaar samen en versterken elkaar. Ze vormen een netwerk, een
zichzelf onderhouden systeem (comorbiditeit).
Transdiagnostische factoren: kenmerken die niet specifiek aan een diagnostische categorie
zijn gebonden maar door de grenzen van deze categorieën heen lopen.
❖ Overeenkomende biologische factoren
❖ Overeenkomende psychologische kenmerken (laag zelfbeeld, onzekerheid, faalangst
etc.)
❖ Overeenkomende gedragingen en symptomen (vermijdingsgedrag, verslaving,
dwangmatig gedrag etc.)
❖ Traumatische ervaringen in het verleden
❖ Dezelfde therapieën zijn werkzaam
Biopsychosociaal model
Dit model helpt ons om een probleem of hulpvraag van
verschillende kanten te benaderen, om verklaringen te
zoeken voor het ontstaan ervan en mogelijkheden voor
de behandeling te vinden.
1
, ● Biologisch: ADHD ontwikkelingsstoornis, afwijking in de neurotransmitters/hersenen en genetisch (ouders)
De sociaalpsychiatrische benadering
onderscheidt zich van de klinische, medisch georiënteerde psychiatrie doordat ze vreemde
gedragingen van mensen niet opvat als symptomen van een ziekte, maar als reactie op wat
zij in hun leven hebben meegemaakt en hoe zij dat hebben ervaren.
Sociale omstandigheden spelen een niet te onderschatten rol in het ontstaan en in stand
blijven van psychische aandoeningen. Culturele factoren spelen een rol in de manier waarop
die worden beleefd en geuit, en een hulpverlener moet daarbij kunnen aansluiten.
Werking van medicatie
Er zijn verschillende neurotransmitters met verschillende werkingen (o.a. GABA, dopamine,
serotonine, endorfine, (nor)adrenaline). Neurotransmitters kunnen door receptoren worden
losgelaten en worden afgebroken of weer worden opgenomen door de zenuwcel waar ze
vandaan kwamen. Medicatie beïnvloedt dit proces! Het stimuleert afgifte, blokkeert
receptoren of voorkomt heropname.
2
,De herstelgerichte benadering
De definitie van herstel: ‘’herstel is het persoonlijke proces waarbij iemand een min of meer
ontwrichtende levenservaring zodanig te boven komt, met of zonder blijvende gevolgen van
die ervaring.’’
De fasen van een herstelproces:
1. Overweldigd zijn door de aandoening. De ontreddering en verwarring van de cliënt
staan op de voorgrond.
2. Worstelen met de aandoening. De cliënt kent nog steeds angst om overspoeld te
worden door de aandoening, maar vraagt zich nu ook af hoe hij ermee verder kan
leven.
3. Leven met de aandoening. In deze fase beseft de cliënt meer en meer dat hij in staat
is om met de aandoening om te gaan.
4. Leven voorbij de aandoening. De aandoening raakt steeds meer op de achtergrond\
Vier aspecten van herstel:
1. Herstel van gezondheid of medisch herstel; de verbetering van de symptomen van
een aandoening.
2. Functieherstel; het alledaags functioneren.
3. Maatschappelijk herstel; het participeren in de maatschappij en het vervullen van de
daarbij behorende rollen.
4. Persoonlijk herstel; het hervinden van je eigen identiteit, die niet langer wordt
bepaald door je psychische aandoening.
Belangrijke herstelfactoren bij herstelprocessen (CHIME in het Engels):
1. Verbinding; verbondenheid met anderen
2. Hoop en optimisme; geloof in herstel, motivatie te veranderen
3. Identiteit; ontwikkelen van een positief zelfbeeld, stigma overwinnen
4. Betekenis- en zingeving; betekenis geven aan de ervaringen van een psychische
kwetsbaarheid.
5. Empowerment; grip en controle krijgen op het leven, focussen op de kracht
Kenmerken van herstelondersteunende zorg: hoop, presentie, terughoudend met het eigen
professionele referentiekader, het eigen verhaal van de cliënt staat tegenover de
professionele duiding van dat verhaal door de hulpverlener. Eigen kracht van de cliënt,
ervaringsdeskundigheid, belangrijke anderen, verlichten van lijden
Een stigma
is een krachtig negatief stempel dat aan mensen wordt opgelegd op grond van
gemeenschappelijk afwijkende kenmerken of gedragingen die angst of afkeer oproepen.
Verkeerde diagnoses? → Probleem van stigma
3
, Regelmatig krijgen cliënten de verkeerde diagnose.
Wat zou helpen? → Maak het (zelf)stigma bespreekbaar. Zelfstigma is een van de
hardnekkigste vormen van stigma. Het is het beeld dat je op een manier van
jezelf hebt nadat je een psychose of psychisch probleem hebt gehad. Dit helpt je
cliënt om met vooroordelen om te gaan en ga in gesprek over hoe hij of zij
hiermee om kan gaan.
Je kunt aangeven dat psychische problemen een begrijpelijke reactie zijn op ontwrichtende
omstandigheden die iedereen kan meemaken. Breng iemand bijvoorbeeld in contact met
een ervaringsdeskundige. Een ervaringsdeskundige heeft zelf ervaring met (het omgaan
met) vooroordelen en kan je helpen te verkennen hoe zelfstigma verstopt zit en kan worden
doorbroken. Mensen hebben een psychische ziekte, maar zijn niet deze ziekte!
Destigmatisering door:
- Onderkenning, bewustwording en erkenning van de urgentie van het probleem bij
alle factoren.
- Goed omgaan met openheid, afhankelijk van de situatie en de mogelijkheden van de
cliënt.
- Contact tussen diverse actoren bewerkstelligen. Dit contact is doelgericht, in de buurt
van de mensen waar het voor bedoeld is, is een doorlopend proces en moet
geloofwaardig zijn.
- Ervaringsdeskundigen krijgen een leidende rol bij voorlichting en educatie.
- Openheid van hulpverleners over hun eigen kwetsbaarheden om de wij-zij-kloof te
verkleinen.
- Destigmatisering is niet alleen interpersoonlijk van aard, maar vraagt een duurzame
inbedding
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller michellebrodemb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.05. You're not tied to anything after your purchase.